به گزارش قم نیوز، دکتر محمدحزیم شاه شنبه شب در پنجمین همایش تجلیل از پژوهشگران برتر دانشگاه باقرالعلوم(ع) و موسسه آموزش امام رضا(ع) که در سالن اجتماعات دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که وجود دارد در حال حاضر ترکیب مدرنیته و سنت است، گفت: وقتی که علوم و فناوری وارد کشوری میشود به تبع آن، سیستم ارزشی و فرهنگی آن علوم نیز وارد آن کشور میشود.
وی با تاکید بر گفتوگوی بین دانشمندان شرق و غرب گفت: در سایه این گفتوگوها است که میتوان راهکارهای حل مشکلات را پیدا کرد.
رئیس انجمن ملی علوم اجتماعی مالزی با بیان اینکه غرب با تمام پیشرفتهایی که داشته در حال حاضر مشکلات فرهنگی و مشکلات معنوی فراوانی را تجربه میکند، خاطرنشان کرد: این نظریات را میتوان در بیشتر اندیشمندانی که راجع به تاریخ و فلسفه علم در غرب کار کردهاند، به راحتی پیدا کرد.
وی به تاریخچه علم در غرب اشاره کرد و گفت: تعدادی از دانشمندان سعی کردند به خاستگاه علم در غرب بپردازند و اینکه چه شد از قرن ۱۷ به بعد شاهد پیشرفتهای علمی و فناوری در غرب بودیم.
محمدحزیم با بیان اینکه از قرن ۱۷ به بعد شاهد یک علم و دانش جدید هستیم، ابراز داشت: علوم و دانشی که قبل از قرن ۱۷ رایج بود به راحتی با دین چه در اسلام چه در مسیحیت قابل تطبیق بود.
وی گفت: در این زمینه میتوان به قرن ۹ تا ۱۲ اشاره کرد زمانی که در آن سو اروپا کاملا در جهل به سر میبرد و در این سو مسلمانان در حال پیشرفتهای علمی فراوان بودند.
استاد تاریخ و فلسفه دانشگاه مالایای مالزی با بیان اینکه در آن زمان علم در دانشگاههای غرب تشویق میشد اما بیشتر محدود به مطالعه فلسفه طبیعی بود، ابراز داشت: علومی مثل نجوم و ریاضیات تا حدی خوب بود که بتواند به الهیات مسیحیت کمک کند و نه فراتر از آن.
وی با اشاره به اینکه در تمدن اسلامی به علومی مثل نجوم و ریاضیات اهمیت داده میشد گفت: توجه به این علوم بیشتر به دلیل مسایل دینی مثل تعیین قبله، شروع وقت نماز و شروع ماه رمضان بود.
محمدحزیم خاطرنشان کرد: در میان اندیشمندان اسلامی دو گروه بودند، گروهی فلاسفه و گروهی افرادی که اهل کلام بودند، این دو گروه در فلسفه بیشتر مورد تاثیر سنت یونانی و در کلام بیشتر مورد تاثیر سنت اسلامی بودند.
وی با بیان اینکه ما به تلفیق علوم طبیعی، ریاضیات و روش علمی در سنت اسلامی نمیرسیم، اظهار داشت: کما اینکه این مسئله در علوم غربی اتفاق افتاد و از قرن ۱۷ به این طرف آنها پیشرفت علمی شدید داشتند.
رئیس انجمن ملی علوم اجتماعی مالزی با اشاره به انقلاب علمی در غرب از قرن ۱۷ به بعد گفت: این انقلاب در کشورهای غربی همان تلفیقی است که در سنت اسلامی در قرن مدرن وجود ندارد و آن تلفیق، بین فلسفه طبیعی، ریاضیات و روش تجربی علم است.
وی اظهار داشت: اعتقاد به این ترکیب نه تنها در سطح افراد اتفاق افتاد بلکه به نهادها هم کشیده شد و این نهادها اعم از نهادهای اجرایی بودند و هم دینهایی که نهادینه شده بودند.
محمدحزیم با بیان اینکه هرچند در سنت اسلامی و پیشرفتهای علمی میتوانیم در سطح افرادی بعضا کسانی مثل ابنهیثم با نظریه فیزیک نور پیدا کنیم، بیان داشت: اما این مسئله و اینگونه تطبیقها بین فلسفه طبیعی، ریاضیات و روش تجربی در سطح نهادهای اجتماعی و نهادهای علمی در سطح کشورهای اسلامی اتفاق نیفتاد.
وی در خصوص پیشرفتهای علمی کشورهای غربی گفت: اندیشمندان غربی این پیشرفتها را مادی نمیدانند بلکه پیشرفتهای فکری و معنوی را در نظر میگیرند، بعد از انقلاب علمی در قرن ۱۷ شاهد عصر روشنگری هستیم که این عصر روشنگری ماحصل همان انقلاب فکری و علمی است که در قرن ۱۷ اتفاق افتاد.
رئیس انجمن ملی علوم اجتماعی مالزی ادامه داد: همین انقلاب علمی در قرن ۱۷ و ماحصلش در عصر روشنگری بود که تاکید بیش از حد در علوم عقلی را پیش کشید و تاکید بیش از حد بر علوم عقلانی باعث سکولاریزه شدن روشهای علمی و روشهای تجربه علمی در غرب شد.
وی با اشاره به اینکه از قرن ۱۷ به بعد شاهد پیشرفتهای علمی بودیم خاطرنشان کرد: این پیشرفتهای علمی بیشتر برچسب سکولاریزه بر آنها زده میشد و بر عکس پیشرفتهای علمی قبل از قرن ۱۷ بود که چنین مسیری را طی نمیکرد.
محمدحزیم با بیان اینکه یکی از نمودهای پیشرفتهای علمی ترکیب نظریه و عمل است، گفت: این امر دو مسیر را برای ما پیش میآورد یکی اینکه دانش برای فهم دنیا و طبیعت اطراف ما بود قبل از این نظریه و بعد از این نظریه کاربرد مناسب نظریات درزندگی روزمره ما سبب پیشرفت و فناوریهای روز خواهد شد و چیزی که الان ما شاهد آن هستیم نظریه دوم است.
وی تصریح کرد: یکی از روشهایی که هماکنون در غرب شاهد آن هستیم نه فقط در سطح افراد و اندیشمندان غربی بلکه در سطح نهادها و سازمانهایی که در راس امور علمی هستند این است که آنها روش تجربی را استفاده میکنند یعنی هر آنچه را که قابل تجربه شدن است.
رئیس انجمن ملی علوم اجتماعی مالزی گفت: یکی از نمونههای سازمانهایی که در این زمینه فعالیت میکنند فعالیتهای رویال یا سلطنتی در لندن است که انگلستان در متن این کار مشغول فعالیت است.
وی با بیان اینکه این پیشرفتها باعث نظام سرمایهداری و کمونیسم شد، ابراز داشت: بنابراین علم، خودگرا و خودکامه شد و دیگر کسب دانش به معنای فهمیدن دنیای اطراف مد نظر نبود.
محمدحزیم با اشاره به اینکه آیا اعتقادات در دنیای حاضر قابل تجربه هستند و آیا از این اعتقادات در راستای پیشرفتهای علمی میتوان استفاده کرد یا خیر؟ یادآور شد: آغاز جدال بین افرادی که اعتقاد به سیستم دینی خود دارد و افرادی که تاکید بیش از حد به سیستم علمی و روشهای تجربی میکنند از قرن ۱۷ بود که این جدال بین گالیله و کلیسای وقت اتفاق افتاد.
وی ادامه داد: با رشد علم در غرب شاهد این بودیم که علم و رویکردهای تجربی که به علم میشد کم کم از آن پایههای دینی خود جدا شد و بیشتر به سمت فنمداری رفت، اما افرادی هم بودند در کشورهای غربی که انتقاد کردند به اینکه علم تعیین کننده تمام جنبههای زندگی بشری نیست و مقابل این نظریه ایستادند.
رئیس انجمن ملی علوم اجتماعی مالزی با اشاره به ورود قدرتهای استعماری به کشورهای اسلامی گفت: قدرتهای استعماری با ورود خود به کشورهای اسلامی رویکرد خود مبنی بر ارجحیت علم و پایین بودن بشریت و ارزشهای انسانی و دینی را وارد کشورهای مسلمان کردند و مشکلات فرهنگی در کشورهای اسلامی از اینجا آغاز شد.
وی افزود: بنابراین وقتی کشورهای اسلامی مورد تاثیر روشهای تجربی کشورهای غربی قرار گرفتند، مشکلات فرهنگی که کشورهای غرب با آن دست و پنجه نرم میکردند وارد کشورهای مسلمان شد.
محمدحزیم با بیان اینکه اندیشمندان و متفکران مسلمان در مقابله با این جریان نهضتهایی مثل اسلامی سازی علم و دانش را راهاندازی کردند، ابراز داشت: این جنبش، جنبش تکنگر و تکگو نیست در درون این جنبش ما میتوانیم شاخههای و نظریات مختلفی را پیدا کنیم.
وی در پایان تاکید کرد: اما اعتقاد اصلی تمامی مسائلی که در زیرشاخههای اسلامیسازی دانش وجود دارد یکی است و آن اینکه باید مسایل علمی را از نقطه نظر دین بررسی کرد و اینکه باید از فلسفه اسلامی و اندیشمندان مسلمان و تفکر اسلامی برای حل این معضل استفاده کرد.
انتهای پیام/ ۱۰۳