جهانگیری، تاکتیک زاییده ذهن اصلاح‌طلبان یا نامزد شماره 2؟!

این اظهارات در حالی بود که قبل از نام نویسی وی، گمانه‌زنی‌هایی درباره ایده حضور نامزدی که در ادبیات رسانه‌ای به کاندیدای کمکی، پوششی یا ضربه‌گیر مشهور شده، در کنار دکتر روحانی وجود داشت. در آن زمان استدلال موافقان حضور چنین نامزدی این بود که با توجه به عملکرد دولت در عرصه اقتصاد و... و دست نسبتا پر منتقدان در مناظره‌های احتمالی در سیما، حضور فردی که بتواند کمک حال روحانی در مناظره‌ها باشد و در زمان مقتضی به نفع وی کنار بکشد، ضروری است. در مقابل موافقان کاندیدای ضربه‌گیر، مخالفانی هم بودند که می‌گفتند وجود چنین کاندیدایی اولا به معنای «به موضع انفعال رفتن دولت در تبلیغات انتخاباتی» است، ثانیا نشانه «ضعف روحانی در پاسخگویی به منتقدان» است و ثالثا ممکن است «سبب شکستن آرای روحانی» شود. غیر از این 3 نکته، نزدیکان جناب روحانی بیم این را هم داشتند که ممکن است گزینه‌ای به عنوان پوششی یا ضربه‌گیر وارد صحنه شود که نتوانند رفتار‌های آتی وی را مدیریت کنند و تضمینی برای کنار کشیدن یا بموقع کنار کشیدنش وجود نداشته باشد.

اما حضور جهانگیری در روز پایانی ثبت نام کاندیدها تفسیرهای گوناگونی را در پی داشته است. اگر از تحلیل های جناح اصولگرایان که «ضعف روحانی در پاسخگویی به منتقدان» است، عبور کنیم، در جناح اصلاح طلبان که خود را حامی اصلی روحانی می دانند، تناقضات مختلفی به چشم می خورد.

حضرتی: حسن روحانی به حامیان اصلاح‌طلب خود اعتماد کرد
یکی از مهترین اظهارات این چند روز اصلاح طلبان، گفتگوی الیاس حضرتی با ایلنا است، وی  در این مصاحبه درباره کاندیداتوری جهانگیری می گوید: "حضور اسحاق جهانگیری در میدان رقابت در نگاه اول این تفسیر را در ذهن بر می‌انگیزد که تاکتیک انتخاباتی حسن روحانی است اما واقعیت آنجاست که این تاکتیک زاییده ذهن اصلاح‌طلبان بوده است. در این میان زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که رییس‌جمهور پیش از این با حضور کاندیدای پوششی در انتخابات موافق نبوده است، موضوعی که بی‌شک امروز ارزش چندانی ندارد چرا که اگر این موضوع هم صحت داشته باشد در هر صورت حسن روحانی به حامیان اصلاح‌طلب خود اعتماد کرد و تسلیم تاکتیک انتخاباتی آنها شد. با فوت ناگهانی آیت‌الله هاشمی، حسن روحانی مهم‌ترین پشتیبان خود را از دست داده است اما به نظر می‌رسد تصمیم گرفته است روی چهره شاخص اصلاح‌طلبان حساب ویژه‌ای باز کند و در میدان پر فراز و نشیب و سخت انتخابات توصیه‌های او را چراغ راه قرار دهد".

او در پاسخ به سوالی درباره نقش خاتمی در اعلام کاندیداتوری جهانگیری گفت: "آقای خاتمی از جمله بزرگانی بود که از ابتدا موافق کاندیدای پشتیبان بود و طبیعتا تاثیر نظر ایشان در این تصمیم‌گیری بسیار بوده؛ کمااینکه بنده هم موافق این مساله بودم اما به هر حال تاثیر آقای خاتمی بسیار زیاد است".

پیام مجرد رئیس شاخه جوانان حزب اسلامی کار نیز این موضوع را تاید می کند، وی با اشاره به چگونگی ثبت نام اسحاق جهانگیری در انتخابات ریاست جمهوری اظهار کرد: ثبت نام آقای جهانگیری در انتخابات، تصمیم شخص رئیس جمهور نبود بلکه تصمیمی مشترک میان شورای عالی اصلاح طلبان و رئیس دولت اصلاحات بود.

وکیلی: اول روحانی و نامزد دوم جهانگیری است
محمدعلی وکیلی نماینده مردم تهران در مجلس نیز نظر دیگری دارد، وی شب گذشته در برنامه «جهان آرا» گفت:‌ در فراکسیون امید به عنوان نماینده این جریان در مجلس تصمیم گرفته شد که نامزد اول روحانی و نامزد دوم جهانگیری باشد. تا بنابر هر احتمالی ولو اینکه کمتر از یک درصد باشد دست ما خالی نماند.

وکیلی عدم اطلاع از چگونگی رفتار رقیب را یکی از پیچیدگی‌های صحنه انتخابات دانست و گفت:‌ ما در حال حاضر نمی‌دانیم نیروی اصلی طرف مقابل چه کسی است در حالی که در انتخابات قبل می‌دانستیم که با چه کسی باید رقابت کنیم.

وی افزود: پیشنهاد از ابتدا آمدن نامزد پوششی بود ولی پس از آن به این نتیجه رسیدیم که نامزد پوششی نباشد و من در حال حاضر از موضع شورای عالی سیاست‌گذاری جریان  که رابطه با احزاب اصلاح‌طلب و فراکسیون امید مرجعیت دارد، می‌گویم که جهانگیری حتماً به نفع روحانی کنار می‌رود.

وکیلی اضافه کرد: مصاحبه جهانگیری پس از ثبت‌نام را هم شنیدید که گفته روحانی نامزد اول جریان اصلاح‌طلب است.

اما محمدجواد حق شناس اصلاح طلب دیگری است که تائید کرده که تحمیل جهانگیری از سوی اصلاح طلبان بوده نه خواست روحانی و چهره های نزدیک به جریان موسوم به اعتدال! وی به آرمان امروز می گوید: جریان اصلاحات باید یک و یا چند نماینده در انتخابات داشته باشد.  آقای روحانی دارای خاستگاه  اصولگرایی است و هیچ گاه خود را  اصلاح‌طلب معرفی نکرده است. از سوی دیگر این دغدغه برای اصلاح‌طلبان وجود داشت که اگر روحانی به تنهایی  شرکت کند، با اتفاقات غیرمنتظره و از جمله رد صلاحیت احتمالی ایشان چه کار باید کرد.

عارف: حضور افراد طبیعی است
اما در این میان محمدرضا عارف دیدگاه متفاوتی دارد؛ رئیس شورای عالی اصلاح‌طلبان در حاشیه جلسه علنی امروز (سه‌شنبه 29 فروردین) پارلمان در جمع خبرنگاران در پاسخ به این سؤال که نظر شما درباره ثبت‌نام تعداد زیادی از اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری، گفت: حضور افراد طبیعی است و نمی‌توان از آن جلوگیری کرد، اما کاندیدای اصلی ما روحانی است و امیدواریم با حضور فعال وی و انسجامی که ما داریم، رای ایشان در دور دوم بیشتر از دور اول باشد.

عباس عبدی: احتیاط کردیم
عباس عبدی، از چهره‌های مطرح اصلاح‌طلب نیز با بیان اینکه «ورود آقای جهانگیری ورودی احتیاطی است و نه رقابتی با آقای روحانی»، می‌گوید: از این حیث که رفتارهای طرف مقابل خود را نمی‌توان پیش‌بینی کرد، لذا باید احتیاطات لازم را انجام داد. بویژه وقتی که جناح مقابل در انتخابات لشکر سلم و تور را به میان آورده و بیش از 10 نفر را نامزد کرد، بنابراین بهتر دانستند که در محدود کردن نامزدی به آقای روحانی محتاط باشند و خود را محدود نکنند. وی در گفت‌وگو با تسنیم افزود: البته بنده معتقد بودم که نیازی به این کار نیست چون طرف مقابل براساس عقلانیتی تصمیم می‌گیرد که ما را بی‌نیاز از این احتیاطات می‌کند ولی در هر حال بسیاری نیز احتیاط را شرط عقل تلقی می‌کنند که درست هم هست. در هر حال گمان نمی‌کنم این ورود تاثیری بر سرنوشت انتخابات بگذارد.

تخم‌مرغ‌ها در سبد روحانی
صادق زیباکلام هم درباره کاندیداتوری جهانگیری معتقد است اصلاح‌طلبان جانب احتیاط را گرفته‌اند اما در نهایت می‌گوید کاندیدای نهایی اصلاح‌طلبان کسی نیست جز حسن روحانی. زیباکلام می‌گوید: برخی اصلاح‌طلبان معتقد بودند باید در انتخابات یک نامزد پوششی داشته باشیم و دلایل مختلفی داشتند. برخی از موافقان نامزد پوششی از روحانی نارضایتی داشتند و می‌گفتند همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد روحانی نگذاریم و نامزد پوششی هم داشته باشیم. عده دیگری معتقد بودند نامزد پوششی نه به‌واسطه رقیب روحانی یا آلترناتیو، بلکه به‌واسطه این است که اگر روحانی ردصلاحیت شد، جایگزین داشته باشیم، مثل سال 92 که با ردصلاحیت مرحوم هاشمی، روحانی جایگزین شد.

البته این تمام ماجرا نیست، و دو کاندیدای اصلاح طلب دیگر نیز مواضع جالبی نسبت به حضور خود در انتخابات دارند، مصطفی هاشمی‌طبا در گفتگویی با تسنیم، درباره احتمال کناره گیری روحانی به نفع جهانگیری گفت: بهتر است آقای روحانی بماند و آقای جهانگیری به نفع ایشان کنار برود. البته "باید" ی نیست فکر می‌کنم که اینها به نفع آقای روحانی کنار بروند.

محمد هاشمی‌رفسنجانی برادر رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در این میان دلیل حضور خود را اینگونه بیان می کند: ضرورت‌هایی بود که دواطلب شوم از جمله توصیه مرحوم هاشمی و همچنین با عنایت به صحنه رقابت لازم است بیشتر از یک نفر در صحنه حضور داشته باشد. باتوجه به آرمان و اندیشه‌های مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی بر آن شدم در حد توانم آرمان‌های ایشان را پیگیری کنم.

به هر حال باید دید پس از اعلام صلاحیت های کاندیدها توسط شورای نگهبان ترکیب اصلاح طلبان و دولت چه آرایشی را برای مبارزه در مناظرات به کار خواهند بست.