واکاوی نقش آبخیزداری در جلوگیری از وقوع سیل و تهدیدهای پیش‌روی قم

به گزارش قم نیوز میزگرد رسانه‌ای «واکاوی نقش آبخیزداری در جلوگیری از وقوع سیل و تهدیدهای پیش‌روی قم» با حضور جمعی از اصحاب رسانه و خبرنگاران در دفتر خبرگزاری فارس در قم برگزار شد.

بررسی میزان حجم و علل وقوع سیلاب در قم، وضعیت حقوقی و مدیریتی آبراهه‌ها و رودخانه‌های استان، شناسایی نقاط آسیب‌پذیر شهری و روستایی قم در برابر سیلاب، مدیریت منابع آبی حاصل از سیلاب و تبدیل تهدید سیل به فرصت در استان خشکی چون قم و همچنین پرداختن به وضعیت آینده قم در این حوزه از جمله اهداف و محورهای اصلی این میزگرد رسانه‌ای بوده است.

در ابتدای این نشست احمد حاج‌حسینی مسگر مدیرعامل آب منطقه‌ای استان قم با اشاره به تهدیدهای پیش‌روی استان قم در حوزه سیلاب‌ها اظهار کرد: در حوزه سیلاب که ناشی از بارش است سه فاکتور را اگر مؤثر بدانیم موضوع شدت، مدت و دامنه بارش است که هر سه این فاکتورها از کنترل خارج است و نمی‌توانیم در آن‌ها دخل و تصرفی داشته باشیم.

وی از برگزاری همایش تغییر اقلیم و آثار این امر بر پدیده‌های مختلف در وزارت نیرو یاد کرد و گفت: بسیاری از این حوادث امروزی را در آن همایش که چند سال قبل برگزار شد مطرح کردند اما نسبت به آن‌ها بی‌توجهی شده است. ما در قم میزان بارش 24 میلی‌متر را طی 9 دقیقه داشتیم که با این حجم بارش هیچ کاری نمی‌توانیم انجام دهیم؛ ما نمی‌توانیم با سیل مقابله کنیم فقط می‌توانیم آن را کنترل و مدیریت کنیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قم خاطرنشان کرد: با توجه به تغییر اقلیمی که اتفاق افتاده و اینکه ما محکوم به سازگار کردن خود با طبیعت هستیم بایستی به سمتی حرکت کنیم که در بستر و حریم رودخانه‌ها و در تقاطع با رودخانه‌ها ساخت و ساز خاصی نداشته باشیم، با توجه به شرایط جوی باید بپذیریم این سیلاب‌ها قابل جلوگیری نیست چراکه الگوی بارش فرق کرده و ما فقط می‌توانیم سازگاری با این شرایط را رقم بزنیم.

منافع سیلاب قم بیشتر از خسارات آن بوده است

وی با بیان اینکه منافع سیلاب در قم از خسارت‌های آن بیشتر بوده است، گفت: اکنون شاهد روان‌آب در رودخانه‌هایی هستیم که سال‌هاست در آن‌ها آبی نبوده، ما نگران ریزگرد نمکی دریاچه‌ها و تالاب‌ها بودیم اما ورود سیلاب موجب رفع تهدید این مناطق به صورت نسبی شده است و اکنون باید از این منابع آبی موجود به شیوه مطلوب استفاده کنیم.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس پژوهش‌های انجام شده بایستی در شهرهای خود طراحی‌ها را به صورتی انجام دهیم که رودخانه بتواند سیلاب با دوره بازگشت صد ساله را عبور دهد سیلابی که احتمال وقوع آن در هر سال یک درصد است، در مورد اینکه آیا شهر و رودخانه قم در مقابل چنین سیلابی ایمن است یا نیست، باید بگوییم که نیست.

حاج‌حسینی مسگر با اشاره به احداث بیمارستان خاتم در مسیر سیلاب مطرح کرد: در مورد این بیمارستان هزار تختخوابی با محدودیت زمین و شرایطی که سرمایه‌گذار داشت مواجه بودیم اما باید پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهیم تا در صورت وقوع حادثه شاهد جبران خسارت‌های سنگین نباشیم به همین علت به سرمایه‌گذار هشدارهای لازم را را ارائه کرده که از 100 هکتار زمین این بیمارستان، 9 هکتار در بستر مسیر سیلاب است.

وی ادامه داد: سرمایه‌گذار زمانی که این آسیب را متوجه شد طرح ایجاد کانال جایگزین را دنبال و شرایط را تغییر دادند و در طرحی که اکنون درحال دنبال شدن است مشکل خاصی وجود ندارد.

حاج‌حسینی مسگر با بیان اینکه رودخانه بستر رود است، تصریح کرد: هر زمانی که رودخانه را به خیابان تبدیل کردیم باید منتظر باشیم که روزی خیابان رودخانه شود، مشکل شهر قم و بسیاری از شهرها این است که در اطراف رودخانه‌ها شکل گرفته و بعد معضل ترافیک مهم‌ترین معضل آن‌ها شده است.

وی با تاکید بر اینکه شرکت آب منطقه‌ای استان قم به‌عنوان مجری با دخل و تصرف در بستر رودخانه‌ها برخورد می‌کند، افزود: بسیاری از ساخت و سازها در دهه‌های گذشته صورت گرفته و گاهی در بستر رودخانه‌ها سند هم صادر شده است به همین علت برای رفع آسیب دولت باید برخی از اماکن را خریداری و بعد اقدام به تخریب کند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قم گفت: در مقطعی قرار بود که از ظرفیت رودخانه قمرود برای کمک به ترافیک شهر استفاده شود اما اقداماتی انجام می‌شود که چارچوب‌های مورد نظر را نقض می‌کند؛ ما باید به سمتی برویم که تهدید این رودخانه را جدی بگیریم.

رمپ‌های رودخانه قمرود باید جمع‌آوری شود

وی خاطرنشان کرد: اکنون 18 رمپ ورودی و خروجی در رودخانه قمرود داریم که باید جمع‌آوری شود، این بلوار ایجاد شده در مسیر رودخانه امتیازی برای شهر است که تبعات آن از امتیاز آن بسیار سنگین‌تر خواهد بود به همین علت ایمن کردن و تاب‌آوری رودخانه قم‌رود مقابل سیلاب‌هایی با دوره بازگشت صد ساله باید مورد توجه قرار گیرد.

حاج‌حسینی مسگر یکی از اثرات مثبت بارش‌های اخیر را استفاده نکردن کشاورزان از چاه‌های زیرزمینی دانست و تاکید کرد: این چاه‌ها از 20 اسفندماه سال گذشته تاکنون خاموش شده است درحالی‌که میزان برداشت ما از منابع آبی زیرزمینی 150 تا 200 متر مکعب بیش از ظرفیت موجود است و این وضعیت بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی بسیار اسفناک و شدید است.

وی ادامه داد: با وضعیت موجود می‌توانیم بگوییم که در تخریب کیفی و کمی منابع آب زیرزمینی در گروه استان‌های رده نخست کشور هستیم و این سیلاب نباید ما را از موضوع اصلی بحران کم‌آبی دوره نگه دارد.

حاج‌حسینی مسگر با اشاره به اینکه در پشت سدها بیش از 100 متر مکعب آب نگهداری شده است، عنوان کرد: حجم آب سد 15 خرداد در سال 86 به 40 میلیون متر مکعب رسیده اما با بارش‌های فروردین‌ماه امسال به 70 میلیون متر مکعب رسیده است.

حجم آب سد کوچری 100 میلیون متر مکعب افزایش داشته است

وی از افزایش 100 میلیون متر مکعبی آب سد کوچری یاد کرد و گفت: اثرات سیلاب بر سفره های زیرزمینی به سرعت مشخص نمی‌شود ولی در یک تا دو سال آینده آب شرب قم به راحتی تامین می‌شود هر چند عمده مصارف ما مصرف کشاورزی است؛ نفوذ و تغذیه‌ای که در بستر رودخانه‌ها بر اثر بارش‌های اخیر اتفاق افتاده است جوابگوی افت آبی که در استان قم داشتیم نیست چرا که سالی یک متر سطح آب های زیرزمینی استان پایین رفته که تا جبران شود بسیار طول می‌کشد.

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان قم با بیان اینکه مصرف آب شرب روستاها و شهر قم نزدیک به 130 میلیون متر مکعب در سال است، تصریح کرد: بیش از 85 تا 90 درصد این آب از آب‌های سطحی مصرف می‌شود؛ در بخش کشاورزی نیز 500 میلیون متر مکعب آب مصرف می‌شود و طرح استفاده از آب سرشاخه‌های دز کمک کرد تا مصرف از آب زیرزمینی در قم به حداقل برسد.

همچنین، محسن اروجی مدیرکل مدیریت بحران استان قم از برگزاری نشست‌های مختلف ستاد مدیریت بحران با حضور بهرام سرمست استاندار قم و علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی به‌منظور کنترل و مدیریت سیلاب‌های قم یاد کرد و گفت: با وجود اینکه در 17 رودخانه فصلی و تعداد زیادی آب‌راه از غربی‌ترین نقاط استان تا جنوب استان در فروردین‌ماه امسال شاهد سیلاب بوده‌ایم اما رودخانه قمرود با توجه به آسیب‌پذیری که در منطقه شهری وجود دارد بیشتر مورد توجه بوده است.

وی با بیان اینکه در روزهای نخست سال 98 در برخی از نقاط استان 78 میلی‌متر بارندگی را شاهد بودیم، اضافه کرد: این میزان بیش از بارندگی‌هایی بود که از اول مهرماه سال 97 اتفاق افتاده بود، برای بارش‌های تاریخ 12 فروردین‌ماه نیز نشست ستاد مدیریت بحران را تشکیل دادیم و با توجه به اینکه عطش زمین رفع شده بود با تهدید جدی‌تری روبرو بودیم به همین علت در روستاهای ابرجس و کرمجگان که سیلابی بودند اقدامات لازم را دنبال کردیم.

مدیرکل مدیریت بحران استان قم خاطرنشان کرد: مهم‌ترین اقدام در ایام بارندگی این بود که اجازه ندهیم در مناطق آسیب‌پذیر آب وارد مناطق مسکونی شود که در این راستا با مشارکت بخش خصوصی و شرکت‌های مختلف توانستیم آب را به داخل رودخانه‌ها هدایت کردیم.

وی افزود: اگر امروز مشاهده می‌کنیم که خسارت‌های قم نسبت به دیگر استان‌ها کمتر بوده برای این است که اقدامات پیشگیرانه و عملیات‌های مختلفی در روزهای بارانی توسط مجموعه‌های مختلف انجام شده است؛ با اعلام شرایط اضطراری سیل در کشور، به صورت هم‌زمان که در روستاها و بخش‌های استان درحال کمک به هم استانی‌های خود بودیم به استان‌های مختلف از جمله لرستان و خوزستان نیز نیروها و تجهیزات کمکی مختلفی را اعزام کردیم.

اروجی با بیان اینکه موضوع کنترل سیلاب در محافل علمی مختلف درحال بررسی است، اظهار کرد: در حوزه مدیریت بحران، پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازسازی مهم‌ترین عناصری است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی تصریح کرد: وقوع سیلاب موضوعی طبیعی است چراکه تمامی روستاها و شهرها در کل کشور در بستر رودخانه‌ها یا در کنار منابع آبی شکل گرفته است؛ شکل‌گیری تمدن‌ها در کنار رودخانه‌ها و در کنار گسل‌هاست و در کنار آن‌ها منافع وجود دارد و اگر سیلاب نباشد پشت سدها آب نخواهیم داشت.

اروجی با تاکید بر اینکه در کنترل خسارات سیل، مردم، دهیاران و بخشداری‌ها نیز نقش قابل توجهی داشته‌اند، گفت: در مدیریتی که امسال صورت گرفت، دهیارانی که در اسفندماه سال گذشته در همایش مدیریت بحران شرکت کردند توانستند خسارت‌های ناشی از سیل را به حداقل برسانند.

وی خاطرنشان کرد: آماده بودن ما برای اینکه از جاری شدن سیلاب غافلگیر نشویم موضوع بسیار مهمی است، اگر مقایسه‌ای میان سیلاب 88 و 98 داشته باشیم متوجه می‌شویم که خسارت‌های ما در سال 88 بسیار سر و صدا کرد چراکه ماشین‌هایی در رودخانه مانده بودند و تعداد فوتی نیز داشتیم، این‌ها تبعات ما را زیاد کرد.

مدیرکل مدیریت بحران استان قم یادآور شد: 100 میلیون متر مکعب آبی که از رودخانه قمرود عبور کرد به قره‌چای نیز رسید اما در مسیر قره‌چای ساختمان و سازه‌ای نداشتیم به همین علت توجه هیچ فردی نیز به سمت آن جلب نشد.

وی با تاکید بر اینکه اطلاع‌رسانی مستمر در راستای کاهش رفتارهای آسیب‌زا بسیار مؤثر است، گفت: سیلاب‌های 98 امسال قم زنگ خطری برای سال‌های آینده بود چراکه اگر اقدامات پیشگیرانه لازم را دنبال نکنیم به شرایط پل‌دختر گرفتار خواهیم شد.

رودخانه قم‌رود در سیلاب‌های اخیر 400 میلیون متر آورد داشته است

اروجی با اشاره به اینکه نزدیک به 110 میلیون متر مکعب ورود سد کوچری، 95 میلیون متر مکعب ورودی سد 15 خرداد، 105 میلیون متر مکعب ورودی رودخانه قمرود و 110 میلیون متر مکعب نیز آب پشت بندهای آبخیزداری کنترل شده است، گفت: در مجموع 400 میلیون متر مکعب آورد قمرود بود که اگر از رودخانه می‌گذشت خسارات سنگینی را برای ما به دنبال می‌داشت.

وی از تشکیل قرارگاه بازسازی و نوسازی خسارت‌های وارد شده ناشی از سیلاب یاد کرد و گفت: نخستین نشست این قرارگاه با حضور معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قم برگزار شده و تصمیم‌های مهمی برای کاهش خسارات ناشی از سیل‌های آینده در استان قم گرفته شده است که یکی از آن‌ها انتقال مردم ساکن در بستر رودخانه‌ها به مکان‌های دیگر است.

اروجی با بیان اینکه در هنگام وقوع سیلاب باید رفت و آمد روستاها و تغذیه آن‌ها را مدیریت کنیم، تصریح کرد: 13 فروردین‌ماه امسال رودخانه‌ها فعال بودند و اگر مردم به مناطق رودخانه‌ای می‌رفتند شاهد مشکلاتی می‌بودیم اما مردم همکاری کردند و هشدارها باعت شد که کمتر در نزدیکی رودخانه‌ها حضور یابند، این نشان از مشارکت مردم در کاهش خسارات ناشی از سیل است.

مدیرکل مدیریت بحران استان قم با تاکید بر اینکه مدیریت سیلاب بدون مشارکت مردم امکان‌پذیر نیست، مطرح کرد: آموخته‌های فعلی از سیل‌ها و حوادث می‌تواند موجب افزایش تجربه‌ها و کاهش خسارات آینده شود اما موضوع آموزش عمومی باید با محوریت رسانه‌ها و همچنین افزایش سازگاری مردم با طبیعت بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: امسال با توجه به سیلاب‌ها و بارندگی‌های ماه فروردین‌ماه آمار ریزگردها بسیار کمتر خواهد شد همانطور که سال گذشته نیز در اردیبهشت‌ماه بارندگی‌هایی داشتیم که در بهبود وضعیت بحرانی قم تاثیرگذار بود.

پروژه‌های آبخیزداری بالادست پردیسان موفق بود

اروجی ادامه داد: اگر پروژه‌های آبخیزداری بالادست پردیسان نبود شاهد مشکلات بسیاری در این منطقه می‌بودیم، کانال وسط پردیسان و دیگر مسیرهای جایگزین پاسخگو نبود و آثار پروژه‌های پیشگیری از سیلاب را به خوبی در پردیسان مشاهده کردیم، چندین برابر آنچه در بالادست پردیسان هزینه کردیم بازگشت سرمایه داشته‌ایم.

وی اضافه کرد: در اردیبهشت‌ماه 97 نیز کارهای آبخیزداری از سیلاب بالادست پردیسان پیشگیری کرد و آورد اقتصادی خود را به اثبات رساند که اگر آثار این پروژه‌ها را نمی‌دیدیم به دنبال توسعه آن‌ها نبودیم.

اروجی با اشاره به اجرای پروژه‌های آبخیزداری در مناطق مختلف استان قم تصریح کرد: هر سال با بارش‌های کم در روستای طایقان مشکل داشتیم اما امسال با این حجم بارش قابل توجهی سیلابی در این روستا مشاهده نکردیم چراکه حجم بارندگی‌ها وقتی بیشتر می‌شود سازه‌های تاخیری پروژه‌های آبخیزداری با تاخیر در حرکت روان‌آب‌ها، از وقوع سیلاب جلوگیری می‌کنند.

خسارات ناشی از سیلاب در قم 205 میلیارد تومان برآورد شده است

وی با بیان اینکه بدون پروژه‌های آبخیزداری حجم آب ورودی رودخانه قمرود بیش از سه برابر افزایش می‌یافت، گفت: مجموع خسارت‌های ناشی از سیلاب‌های اخیر که تاکنون برآورد شده بیش از 205 میلیارد تومان است که در 27 بخش مختلف از جمله کشاورزی، راه‌ها و اماکن به ثبت رسیده است.

اروجی از بیمه به‌عنوان مکمل مدیریت بحران نام برد و تصریح کرد: اعتبارات دولتی برای جبران خسارات ناشی از سیل کافی نیست به همین علت دستگاه‌های اجرایی و مردم باید به سمت بیمه کردن اماکن مسکونی، تجاری و کشاورزی سوق یابند تا در صورت وقوع حادثه بتوانند خسارت‌های خود را جبران کنند.

مدیرکل مدیریت بحران استان قم از تشکیل ستاد کمک‌های مردمی استان قم به استان‌های سیل‌زده یاد کرد و گفت: این ستاد همچنان در مناطق سیل‌زده درحال خدمت‌رسانی به سیل‌‌زدگان است.

وی حضور مستمر مدیران را عاملی در کاهش خسارت‌های ناشی از سیلاب در قم دانست و اظهار کرد: با هماهنگی‌هایی که به صورت لحظه‌ای انجام می‌شد نمی‌گذاشتیم سیلاب وارد روستایی شود که این امر در کاهش خسارات بسیار تاثیرگذار بود.

در این نشست، محمدتقی سجادی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری با اشاره به اینکه صحبت کردن در مورد آبخیزداری نیازمند تعریف درست از این اصطلاح علمی است، اظهار کرد: حوضه آبخیز تمام سطوح و عرصه‌هایی است که روان‌آب‌ها از آن‌ها گذر می‌کنند و باید خط‌الراسی باشد که مرز حوزه مشخص شود و عرصه‌هایی که در این محدوده قرار می‌گیرند شرایط خاصی دارند.

وی اضافه کرد: در آبخیزداری برنامه‌ها و تدابیر مختلفی را دنبال می‌کنیم تا بتوانیم از بارندگی که رخ می‌دهد به بهره‌وری مورد نظر برسیم و در این راستا برای بهبود وضعیت آب‌خوان‌ها تدابیر بیومکانیکی را درنظر می‌گیریم موضوع در حوزه آبخیزداری بیشتر حفظ آب در نقطه است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با بیان اینکه عرصه‌های منابع طبیعی وسیع و به‌طور متوسط بیش از 86 درصد از عرصه‌های موجود استان را به خود اختصاص می‌دهد، تصریح کرد: 975 هزار هکتار از عرصه‌های استان، از عرصه‌های ملی است، این گستره در کشور نیز چنین نسبتی دارد و اینکه تصور کنیم اقدامات مورد نیاز این حوزه، فقط باید توسط دولت اتفاق بیافتد، نشدنی است، به همین علت مشارکت مردمی به عنوان اولویت مهم درحال دنبال شدن است و اکنون به جایی رسیده‌ایم که رسانه و مردم نسبت به مباحث زیست محیطی و منابع طبیعی مطالبه بسیاری دارند.

سازه‌های آبخیزداری به 560 مورد افزایش می‌یابد

وی خاطرنشان کرد: استان قم از 22 سال پیش فعالیت آبخیزداری را آغاز کرده و تاکنون برای 65 درصد مساحت استان مطالعات تفصیلی اجرایی انجام شده و در بیش از 300 هزار هکتار از مساحت استان کار اجرایی مرتبط با آبخیزداری انجام شده که 75 هزار هکتار از این مساحت در حوزه قمرود بوده و تعداد مجموع سازه‌ها 503 مورد بوده که طی ماه‌های آینده با تکمیل پروژه‌های صندوق توسعه ملی به 560 نقطه افزایش خواهد یافت.

سجادی با تاکید بر اینکه فعالیت‌های آبخیزداری در استان، به صورت مستقیم با مباحث شهر در ارتباط است، تصریح کرد: پروژه‌های آبخیزداری در نزدیک به 70 هزار هکتار از حوضه‌های مشرف به شهر قم کار شده و بقیه پروژه‌ها در حوزه‌های بالادستی کار شده است.

وی ادامه داد: با 200 میلیون دلار اعتباری که سال گذشته با نظر رهبری از محل صندوق توسعه ملی به پروژه‌های آبخیزداری کشور اختصاص یافته، اقدامات مطلوبی در حوضه‌های بالادست به ویژه در حوضه‌های مشرف به شهر قم رقم زده شده است.

سجادی با اشاره به اینکه در سال 88 با نزدیک به 30 میلی‌متر بارندگی شاهد جریان سیل در رودخانه شهر قم بودیم، تصریح کرد: امسال صرف نظر از مدت، حجم بارش‌ها با سال 88 قابل مقایسه نبود اما اقدامات پیشگیرانه آبخیزداری اعم از اجرای سازه‌های تنظیمی، کنترلی، آبخوان‌داری، نهال‌کاری و بوته‌کاری در بالادست در راستای حفظ روان‌آب‌ها و کاهش خسارات بسیار تاثیرگذار بوده است.

کنترل بیش از 100 میلیون متر مکعب در پروژه‌های آبخیزداری استان قم

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم با تاکید بر اینکه پروژه‌های آبخیزداری در فروردین امسال به وظیفه خود به خوبی عمل کردند، تصریح کرد: بر اثر اجرای این پروژه‌ها 25 میلیون متر مکعب سیلاب کنترل و 75 میلیون متر مکعب آب به صورت تدریجی تخلیه شد.

وی یادآور شد: دستاوردهای اقدامات اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم، فقط برای ایمن‌سازی شهر قم مقابل حوادث نیست بلکه برای روستاها و مناطق مختلف استان نیز بسیار تاثیرگذار بوده است به همین علت می‌توانیم بگوییم که کار این اداره‌کل در راستای حفاظت و حمایت از مراکز تولیدی، کارخانجات و اراضی کشاورزی است.

سجادی از تاثیر بارش‌های اخیر در کنترل ریزگردها یاد کرد و گفت: هر چند نمی‌توانیم بگوییم که به صورت مطلق امسال ریزگرد نخواهیم داشت اما زمانی که اگر رطوبت سطحی کافی باشد کمتر شاهد پدیده ریزگرد خواهیم بود.

وی تصریح کرد: با توجه به تخریب خاکی که در گذشته به صورت طبیعی و فرسایش و همچنین تخریب‌های انسان‌ساخت انجام شده است اکنون در استان قم شاهد کانون‌های فوق بحرانی هستیم چراکه در این استان 400 هزار هکتار عرصه در معرض بیابانی‌شدن داریم و 105 هزار هکتار نیز به کانون تولید گرد و غبار تبدیل شده است. با این وجود می‌توانیم بگوییم که روزهای گرد و غباری ما در سال جاری کمتر می‌شود چراکه بخش قابل توجهی از ریزگردهای استان قم منشأ‌ داخلی دارد.

سجادی با تاکید بر اینکه در فعالیت‌های آبخیزداری چشم‌اندازهای بلند مدت درنظر گرفته می‌شود، مطرح کرد: تمام تلاش ما این است که سیلاب را در سرشاخه و نقطه عامل آسیب، مهار کنیم تا بتوانیم هم‌افزایی آبی که موجب تخریب می‌شود را کنترل کنیم.

وی ادامه داد: با استمرار اعتبارات و منابع مالی در یک بازه زمانی پنج ساله می‌توان نقاط فوق حساس و آسیب‌زا در حوزه سیل را شناسایی و رفع تهدیدها را دنبال کنیم تا شهر قم مقابل سیلاب‌هایی با دوره بازگشت یکصد سال به صورت کامل ایمن شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم از تلاش این اداره‌کل برای اجرای پروژه‌های مختلف از جمله بوته‌کاری و گسترش پوشش گیاهی در مراتع و بیابان‌ها یاد کرد و گفت: اجرای این پروژه‌ها برای دولت در هر هکتار هشت میلیون تومان هزینه دارد اما ما با مشارکت‌های مردمی پنج میلیون تومان برای ایجاد پوشش گیاهی در هر هکتار از مراتع هزینه می‌کنیم.

سجادی ادامه داد: در سیلاب‌های خاص با تدابیر مدیریتی می‌توانیم با یک چهارم هزینه اصلی، به نتایج مورد نظر در مراتع برسیم.

وی به فعالیت‌های انجام شده ویژه مناطق آبخیزنشینان اشاره کرد و ادامه داد: یکی از اقداماتی که طی سال‌های گذشته در قالب پروژه ترسیب کربن انجام شد، توانمندسازی جوامع محلی بود که در این راستا یک تعاون ملی و 6 صندوق خرد روستایی را در حوزه منابع طبیعی استان قم راه‌اندازی کردیم تا بتوانیم از ظرفیت‌های اجتماعی در حوزه‌های آبخیزداری و منابع طبیعی استفاده کنیم.

سجادی با اشاره به اینکه از مجموع 560 نقطه سازه آبخیزداری 138 سازه در منطقه بالادست پردیسان با رویکردهای تنظیمی، کنترلی و تاخیری ایجاد شده است،‌ تصریح کرد: سال گذشته از مجموع اعتبارات صندوق توسعه ملی 15 میلیارد تومان به استان قم اختصاص یافت که بر اساس گفته‌های مسئولان ملی این مبلغ امسال به دو برابر افزایش می‌یابد.

وی با بیان اینکه در راستای افزایش مشارکت‌های مردمی ماده سه قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی مورد توجه اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم قرار گرفته است، مطرح کرد: زمینه برای حضور سرمایه‌گذاران در حوزه منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم فراهم شده است؛ استفاده از ظرفیت‌های مردمی در اجرای پروژه‌ها می‌تواند نتایج بسیاری را به دنبال داشته باشد، به‌عنوان نمونه، در استان هرمزگان مردم 10 میلیارد تومان در این حوزه پروژه مشارکتی اجرا کرده‌اند.

خسارت 12 میلیاردی بلوار زائر نتیجه بی‌تدبیری است

سجادی با اشاره به آمارهای اعلام شده مبنی بر خسارت 12 میلیاردی سیل به شهر قم در مسیر بلوار زائر عنوان کرد: این خسارت نیست بلکه نتیجه بی‌تدبیری مسؤولان است؛ تجاوز به حریم رودخانه درست نیست اما اگر هم از بستر رودخانه به‌عنوان مسیری برای حمل و نقل استفاده کردیم نباید به آن مسیر به‌عنوان یک بلوار دائمی نگاه داشته باشیم.

وی از وقوع سیلاب‌هایی با دوره بازگشت 200 سال در استان‌های سیل‌زده کشور یاد کرد و گفت: در گذشته سازه‌ها بر اساس سیلاب‌هایی با دوره بازگشت کمتر از 50 سال ساخته شده است اما ما وظیفه داریم که سازه‌های آبخیزداری را در برخی از نقاط با دوره بازگشت صد ساله طراحی و آن‌ها را اجرا کنیم تا بتوانیم قم را از این سیلاب‌ها ایمن نگه داریم.

آبخیزداری شهری در قم دنبال شود

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با تاکید بر اینکه آبخیزداری شهری در دنیا توسط شهرداری‌ها دنبال می‌شود، عنوان کرد: برخی از نقاط قم در ارتفاعاتی قرار دارد که سیلاب می‌تواند در این نقاط برای منازل مسکونی و تاسیسات شهری آسیب‌زا باشد به‌عنوان نمونه بارندگی در شهرک قدس می‌تواند به خیابان صدوق ضربه بزند.

وی با بیان اینکه آبخیزداری شهری باید به صورت ویژه مورد توجه شهرداری قرار گیرد، تصریح کرد: اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قم آمادگی دارد تا با مشارکت شهرداری قم فعالیت‌های آبخیزداری را در ارتفاعات متصل به بافت شهری قم دنبال کند تا در صورت بارش‌های سنگین آینده قم از خسارات سیلاب در امان باشد.

سجادی از ساخت و سازهای غیرمجاز در بستر و حریم رودخانه‌ها یاد کرد و گفت: منابع طبیعی آمادگی دارد تا در راستای جابه‌جایی منازل و اماکنی که در این نقاط حساس وجود دارد اراضی ملی را در اختیار دستگاه‌ها یا افراد مرتبط قرار دهد تا در حوادث آینده شاهد خسارت‌های جبران‌ناپذیر نباشیم.

انتهای پیام/ 137