به همت کتابخانه عمومی آیت الله خامنه ای و کتابخانه مریم انجام گرفت

به گزارش قم نگار، عصر یکشنبه ۱ آذر نقد مجموعه غزل "باران پس از برف " با حضور "زهره میرعارفین" منتقد ، اعظم سعادتمند شاعر، کارشناسان اداره کل و شماری از نویسندگان و کتابداران و با همکاری کتابخانه مریم و کتابخانه عمومی آیت الله خامنه ای در تالار غدیر برگزار شد.

در ابتدای این نشست زهره میرعارفین با بکارگیری شیوه نقد عمومی برخی عنصرهای اصلی شعر را با دید انتقادی مورد بررسی قرار داد. وی به عنصر "معنا" در شعر "باران پس از برف" اشاره می کند که محتوا و درون مایه های فکری وعاطفی را در آن به خوبی بیان کرده است. سپس با ذکر مثال " شاه و گدا" که در توصیف امام علی ع عنوان شده اظهار داشت: این نگاه ماورائی شاعر به ائمه معصومین علیهم السلام حس و حال و پیام اصلی شعر را به مخاطب می رساند.

این منتقد با اشاره به اینکه همه ما بهترین لباس را لباس تقوا می دانیم افزود: شاعر در اینجا عزیمت به حرم ائمه اطهار را مشروط به جامه ای پاک می داند که تشبیه را در اینجا بسیار بجا و زیبا بکار برده است.

میرعارفین یکی دیگر از ویژگی های مثبت شعر را "نو بودن فکر شاعر" می داند و معتقد است: اعظم سعادتمند برخلاف برخی شاعران که به صورت تقلیدی اشعاری را می سرایند هنرمندانه توانسته با آن ظرافت های بسیار زنانه طرحی نو در اشعارش بوجود آورد. بدین معنی که از نگاه، زبان و جنسیت خودش سخن می گوید به عنوان نمونه از واژه هایی چون گنجشک ها، بچه ها...استفاده کرده که بیشتر بانوان به لحاظ بارعاطفی با آن سر و کار دارند.
وی در ادامه با اشاره به کلمه "باران" در شعرعنوان کرد: بکارگیری این واژه نشان از ایام سوگواری دارد که شاعر چه ماهرانه توانسته از آن بهره ببرد و در واقع به طور غیرمستقیم ماه سوگواری را به مخاطب یادآور شده است.
به باور منتقد حال و هوای شعرهای عاشقانه به وضوح در غزل ها دیده می شود به ویژه در هنگام تشرف به حرم مطهر امام رضا ع که این موضوع به خوبی نمایان شده است.

میرعارفین با اشاره به عنصر دیگری به نام "خیال" عنوان کرد: در اشعار ایشان خیال پردازی و تصویر سازی به خوبی بیان شده و این نشان از قدرت تفکرخلاقانه شاعر است که از یک بیت تصویری در ذهن مخاطب باقی می گذارد و با اشاره به غزل "روی کاشی های سبز آبی با خط نستعلیق بسم ا.. خواهد بود" چرا که در اینجا ما می توانیم کاملا تصویری از توصیف های ارائه شده در ذهن خود از کاشی ها یا رنگ ها مجسم کنیم.

به گفته وی "زبان" شعری او "زبانی امروزی" است و از وزن های عروضی، قافیه، ردیف و موسیقی درونی و بیرونی خوبی برخوردار است. که این بیانگر آگاهی و تسلط کامل به اصول شعر و شاعری است.

به عقیده این منتقد استفاده از واژه "آ" از یک تامل و بلندمرتبگی برخوردار است که نشان از یک نوع امید و انتظار می باشد. وی با اشاره به موسیقی درونی شعر که همگامی کلمات را می رساند عنوان کرد: استفاده از ایهام، تضادها همانند "لبخند و غم" یا "بو د و نبود" شعر را دلنشین نموده و با ترکیبات اصولی آن توانسته پیام را به مخاطب منتقل کند.
میرعارفین با اشاره به عنصر دیگری به نام "فرم" اظهار داشت: وجه تمایز اشعار شعرا با یکدیگر همین فرم است که آن را منسجم و به لحاظ ساختاری شکیل می سازد. در شعر "سعادتمند" انسان خاکستری وجود دارد که این مختص ایشان و از ویژگی های شعریشان یعنی "فرم" محسوب می شود. استفاده از واژه آرایی، آرایه های ادبی ترکیب ها و.... از فرم های شعر سعادتمند می باشد.

وی با اشاره به عنصر"تلمیح و کنایه" بیان کرد: شاعر در شعرش از حضرت یونس یاد می کند در حالی که این برای خودش قصه ای دارد و به ما سمت و سو می دهد طوری که خواننده را وادار می کند تا اطلاعاتی نسبت به آن بدست بیاورد.
این منتقد ضمن یادآوری از قدرت اسطوره سازی در اشعار عاشقانه و مذهبی شاعر اظهار داشت: زبان سالم و رعایت دستور زبان فارسی و هدایت صحیح آن، قدرت بیشتری به شعر می دهد افزود: نقد روانشناختی با شرح اینکه اگر ما در یکی از شعرهای عاشقانه اعظم سعادتمند می خوانیم که تنها یا غمگین است بدان معنا نیست که منظور، خود شاعر بوده، خیر چرا که هر شعری یک راوی دارد که با ما سخن می گوید و شاعر ممکن است تراوشات ناخودآگاه ذهنی خود را به او انتقال دهد و این مفهومی است که از کل متن به دست آمده همانند" کویر و بیابان و کفش" که بار معنایی تنهایی را به همراه دارد.

زهره میرعارفین همچنین اضافه کرد: عدم یکنواختی و تحرک از ویژگی های غزلیات شاعر است طوری که اگر از انزوا صحبت می کند هدفش این نیست تا آخر در آن تنهایی و کنج عزلت باقی بماند بلکه او یک انسان خاکستری را می سازد که هم غم دارد و هم شادی. وی در ادامه افزود: تنهایی که در شعر ایشان آمده است دلیل دارد و کاملا هدفمند است.
این منتقد بیان کرد" در غزل های ایشان نوعی خستگی، انتظار، امید به یک لبخندو حتی گشایش در زمان پیری وجو دارد و در جای دیگر می بینیم که به امید بهار نشسته و اگر در اشعارش دقت کنیم خواهیم دید که یک "تو" مخاطب در شعرهای "سعادتمند" وجود دارد زیرا او برای مخاطب شعر می سراید و این برای راوی بسیار حائز اهمیت است.
زهره میرعارفین با اشاره به "انسان نخستین" در غزلیات شاعر گفت: منظور او یک انسان پاک و مطهر است که آلوده به زشتی های دنیا نشده است و کاملا بهشتی است او همچین عشقی را می طلبد که باز هم در اینجا ما توصیفات زنانه را مشاهده می کنیم.

وی در ادامه افزود: به عنوان مثال در اشعارش شخصیت والا و مقدس امام زمان(عج) را خوب به تصویر کشیده است و تک بعدی کار نکرده بسیار هنرمندانه حضرت مهدی ع را مهربان و زیبا توصیف می کند. و یاد آور می شود که رفتار ایشان با کودکان چگونه است و او را در حال کمک به کودکی به تصویر می کشد یا برای میهمانانش در دعای ندبه چای می ریزد و چهره اش را در حالی که لبخند بر لب دارد نمایش داده است که اینها همه نشان از تکامل شعر ایشان دارد و تک بعدی در آن دیده نمی شود.

در ادامه جلسه "محمد غفاری" از شعرای آئینی مطرح کشورمان نقد زهره میرعارفین را بسیار دقیق، ظریف، با بیان ریز جزئیات خواند و افزود: "اعظم سعادتمند" جهان بینی خاصی دارد و یک دنیای متفاوتی در اشعار ایشان و جود دارد این موضوع سبب شده تا شعر هایشان نسبت به دیگر بانوان شاعر شاخص تر باشد.

وی با اشاره به "انسان محوری" در غزلیات شاعر آن را به دور از کلیشه ها و حاشیه های مجازی می داند و افزود: حضور خود واقعیشان در شعر، یعنی زنانگی ایشان کاملا محسوس و آشکارا بیان شده مثل: چادر، بچه، پیراهن، عروسک، دختر که همه اینهادنیای جدیدی را خلق می کند.

محمد غفاری همچنین اظهار داشت: جزئی نگری و دقت در اشعار اعظم سعادتمند به وفور دیده می شود همانند " آسمان یک گوشه از کاشی توست" یا در جایی دیگر کاملا با روحیه ظریف زنانه به امام زمان عج عرض می کند " رد می کنی شاید بعد از زنگ دبستان شاید طفل کلاس اولی را در خیابان" "شاید تو را یک صبح جمعه دیده باشند که چای می ریزی برای ندبه خوانان" که تمامی اینها بیانگر دید انسانی و عاطفی شاعر است که شعر را متفاوت نشان می دهد.

وی در ادامه عنوان کرد: غزلیات ایشان بسیار آهنگین است طوری که به دل می نشیند و این اتفاق جدیدی است که در شعر آئینی رخ داده سپس افزود: همچنین بازی با الفاظ در اشعار ایشان دیده نمی شود. وی با اشاره به گفتگو با آن سرباز عراقی در غزل عنوان کرد: این نشان دهنده دیدگاه و تفکر اجتماعی شاعر است.

پس از آن اعظم سعادتمند ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع کتابداران وکتابخوانان اظهار داشت: بسیار خوشحالم که این کتاب معرفی و مورد نقد و بررسی قرار گرفت و هیچ چیز برای شاعر خوشایندتر از آن نیست که اشعارش به همان منظوری که شاعر سروده درک شود و معنی گردد.

مسعوده سادات قوانینی مدیر کتابخانه آیت الله خامنه ای(مرکزی استان) ضمن تشکر از همکاران برای برگزاری این نشست گفت: اگر نشست کتابخوان را طرحی موفق در زمینه معرفی کتاب و کتابخوانی بدانیم نقد کتاب را هم می توانیم تکمیل کننده آن بنامیم چرا که سبب آشنایی افراد با نویسندگان و کتابها خواهد شد.

گفتنی است پس از پایان مراسم نقد، شاعران استانی حاضر در جلسه غزلیات و شعرهای عاشقانه خود را سرودند و در پایان با لوح سپاس از این عزیزان تقدیر به عمل آمد.

انتهای پیام/۱۳۷