نمایشگاه قرآن قم؛ از تفرجگاه معنوی تا کسادی بازار نشر

به گزارش قم نیوز، سر زدن به نمایشگاهی که جای جای آن به آیات وحیانی مزین است بهانه نمی‌خواهد. در این شب‌های شیدایی، بسیاری از خانواده‌ها، پس از افطار مسیر نمایشگاهی را در پیش می‌گیرند که نشان از عشق و ارادت آنها به کلام الهی دارد.

این نمایشگاه از نظر وسعت و مدت برگزاری، بزرگ‌ترین رویداد نمایشگاهی قرآنی در استان است که در ۵ طبقه، حوزه‌های کودک و نوجوان، کتاب‌های علوم قرآنی و مذهبی، آموزشگاه‌های هنری و صنایع دستی قرآنی و موسسات قرآنی و رسانه‌های دیجیتال را در بر می‌گیرد.

بزرگ‌ترین‌های جهان

در فضای معنوی نمایشگاه برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری از جمله محفل انس با قرآن، اجرای زنده نمایش، برگزاری مسابقه پیامکی و... هم برگزار می‌شود که گل آن، نمایش زنده تکاپوی هنری جوانان هنرمند است که چشمان هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

۳۵ گروه هنری در بخش هنری و صنایع دستی این نمایشگاه حضور دارند که بیشتر آنها از هنرمندان جوان استان هستند. این بخش، پرطرفدارترین قسمت نمایشگاه است. جایی که سعید رهبری، جوان معرق‌کار نابینا که با هوش و استعداد سرشار، تولیدات هنری خود را به صورت زنده در قالب‌های متنوع با اسماء جلاله خداوند و ائمه معصوم خلق می‌کند تا به گفته خودش، با بهره‌گیری از طرح‌های آئینی، آرامش بگیرد.

استاد علی عباسی هم در غرفه هنرکده جانباز، غوغایی به پا کرده. شاهکار هنری این هنرمند پرآوازه، حجاری جزء ۳۰ قرآن کریم بر روی کوزه‌ای با یک متر و ۴۵ سانتی‌متر ارتفاع و ۳۰ کیلوگرم وزن است که نام بزرگ‌ترین کوزه قرآنی را به خود گرفته است. استاد عباسی ۱۳ ماه همچون پروانه‌ای به دور این اثر فاخر قرآنی چرخید تا به سرانجام برسد.

هنر استاد خوش ذوق - که کمر همت به نشر فرهنگ قرآن و اهل بیت با ابزار هنر بسته - حجاری آیات، روایات، ادعیه و احادیث به صورت خوشنویسی، نقش برجسته و رنگ و لعاب است که این کار بر روی سفال پخته، بتن سبک و تخم شترمرغ انجام می‌شود؛ کاری جذاب و بدیع که در چند سال اخیر نگاه هنردوستان آئینی را جلب کرده است.

بخش هنری نمایشگاه، بزرگ‌ترین‌های دیگری هم دارد. نمونه‌اش بزرگ‌ترین قرآن پارچه‌ای تمام رنگی جهان است که ابعاد هر صفحه آن ۱۲۰ در ۱۸۰ سانتی‌متر و جنس پارچه به کار رفته در آن متقال است. ارتفاع این اثر بی‌نظیر حدود ۷۰ سانتی متر و رنگ‌های به کار رفته در آن بیش از ۱۵۰ رنگ طیف است. وزن این قرآن نفیس حدود ۶۰۰ کیلوگرم و نگارش آن ۱۰ سال طول کشیده است.

غرفه‌ها و کارگاه‌های نقش برجسته، معرق کاری، منبت کاری، تابلوفرش، صنایع دستی، تابلو سنگ‌های مذهبی، خوشنویسی، نگارگری، حکاکی روی سفال، نقاشی، صحافی و... که با نگاه آئینی و مذهبی فعالیت می‌کنند از دیگر بخش‌های این نمایشگاه است که مورد توجه علاقه مندان قرار می‌گیرد.

این ویژگی‌ها سبب شده حامد حجتی، مسئول برگزاری دومین نمایشگاه قرآن و عترت مهم‌ترین مزیت نمایشگاه امسال را نسبت به نمایشگاه اول، تقویت بخش هنری آن بداند تا خانواده‌ها در محیط زیبای هنری تفرج کنند.

او با بیان اینکه حضور جوانان هنرمند در این نمایشگاه چشمگیر است، می‌گوید: بعضی‌ها انتقاد می‌کنند که چرا از هنرمندان پیشکسوت در این نمایشگاه کمتر استفاده شده. با تمام احترامی که برای هنرمندان پیشکسوت قائل هستیم، باید بگویم چیزی که در این بخش مهم بوده خلق آثار هنرمندان جوان است که بعضی از آنها تا پیش از این در زمینه هنر آئینی فعالیت چندانی نداشتند و این نمایشگاه باعث شد رغبت آنها برای خلق آثار هنری در زمینه قرآن و اهل بیت بیشتر شود.

آشتی صاحبخانه با خانه

بخش کودک و نوجوان نمایشگاه قرآن هم با ارائه برنامه‌ها و فعالیت‌هایی بر مبنای غنی‌سازی اوقات فراغت مخاطبان و ایجاد علاقه‌مندی برای آنان نسبت به قرآن و مفاهیم قرآنی، برنامه‌هایی چون قصه‌گویی، شعرخوانی، مسابقه، کاردستی و بازی و سرگرمی و همچنین آشنایی با قرآن، حدیث و احکام و تاریخ اسلام و آشنایی با سبک زندگی ایرانی و اسلامی را در نظر گرفته است.

اما برخلاف بخش‌های هنری، صنایع دستی و کودک و نوجوان که با استقبال خانواده‌ها همراه است، در دیگر بخش‌ها بی‌رونقی بیداد می‌کند. دیگر آن روزها را آب برده است که خانواده‌ها چشم انتظار برگزاری نمایشگاه کتاب باشند و سبد خوراک فرهنگی را کشان کشان حمل کنند.

مجتمع ناشران هم با این بزرگی‌اش آخرین بار، ماه رمضان سال گذشته بود که در جریان برگزاری اولین نمایشگاه قرآن و عترت شاهد آمد و شد شهروندان بود. در یک سال گذشته نه تنها رونق بازار نشر، قطعه گمشده این بنای مدرن بود، بسیاری از غرفه‌های آن خالی بود و ناشران از اینکه نکند همین اندک بازار خود را از دست بدهند جرات استقرار دائم در این مجتمع را ندارند؛ این همان نقطه اوج ماجرای بی‌رونقی مجتمع ناشران است که از نظر بسیاری پنهان ماند.

اکنون می‌توان نمایشگاه قرآن را انگیزه‌ای برای آشتی ناشران با مجتمع یا صاحبخانه با خانه دانست. تا جایی که مشهود است در بسیاری از غرفه‌ها همان صاحبخانه‌های غایب، با اندکی تغییر در دکوراسیون غرفه‌ها و بعضا دکورسازی جدید، با فضای کلی نمایشگاه همسان شده‌اند. اما با کسادی بازار خرید کتاب و سرایت بیماری اقتصاد نشر به این نمایشگاه، به سختی می‌توان باور داشت که این اقامت ناشران، دائم باشد.

حامد حجتی، معاون فرهنگی و هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم هم همین نظر را دارد. او می‌گوید: نمایشگاه یکی از ابزاری است که مردم و ناشران را با مجتمع ناشران آشتی دهیم اما اعتراف می‌کنم بخش زیادی از ناشران بعد از اتمام نمایشگاه در این مجتمع نخواهند ماند ولی وظیفه ماست فضایی را ایجاد کنیم که ناشران و مردم به این مجتمع مراجعه کنند.

وقتی غذای روح مشتری ندارد

با وجود اینکه کتاب‌های این نمایشگاه با تخفیف ۴۰ درصدی - که ۲۰ درصد آن را تخفیف ناشران و ۲۰ درصد دیگر با استفاده از بودجه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم تامین شده - به بازدیدکنندگان ارائه می‌شود، ولی این مقدار تخفیف هم نتوانسته خانواده‌ها را به خرید کتاب ترغیب کند.

یکی از پژوهشگران حوزوی که در حال پرس و جو از مسئول غرفه انتشارات جامعه مدرسین بود، گرانی کتاب را مهم‌ترین عامل بی‌رغبتی مردم به کتاب دانست. او گفت: برای ما هم که کتاب جزو ضروریات زندگی است، امکان خرید وجود ندارد چون باید برای هر دوره کتاب ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان پرداخت کنیم.

مسئول غرفه جامعه مدرسین که بیشتر کتاب‌های حوزه دین را عرضه می‌کند یکی دیگر از عوامل فروش بسیار اندک کتاب در این نمایشگاه را سفر تبلیغی مبلغان در ماه مبارک رمضان می‌داند.

عمومی بودن فضای نمایشگاه یکی از گلایه‌های ناشران از مسئولان این نمایشگاه است که حجتی در پاسخ می‌گوید: ما نمایشگاه را در سپهر کاری می‌بینیم و تا پایان امسال دو نمایشگاه ویژه کتاب شامل نمایشگاه تخصصی کتاب حوزه و نمایشگاه کتاب استانی برگزار خواهد شد.

حمید خرمی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان قم نیز هدف از برپایی این نمایشگاه را این گونه توضیح داد: این کار با هدف برپایی تفرجگاهی فرهنگی و معنوی برای حضور خانواده‌ها در شب‌های ماه مبارک رمضان شکل گرفت و برنامه‌ریزی به صورتی تدوین شد که نمایشگاه صرفاً محل عرضه کتاب‌ها و محصولات دینی و قرآنی نباشد. برای این منظور با مشارکت و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداری، اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، اتحادیه ناشران و کتابفروشان و شرکت تعاونی ناشران قم اقدام به برپایی غرفه‌های متنوع فرهنگی، هنری و صنایع دستی با محوریت قرآن و عترت کردیم.

در نمایشگاهی که برای تفرج فرهنگی خانواده‌ها برپا شده، ۲۲۰ ناشر از استان‌های قم، اصفهان و تهران تولیدات سه سال اخیر خود را ارائه کردند. اما این نمایشگاه ضعف‌های دیگری هم دارد که از نگاه غرفه‌داران و خانواده‌ها پنهان نمانده است.

صداوسیما غایب بزرگ نمایشگاه

اکنون که دومین نمایشگاه قرآن و عترت به روزهای پایانی خود رسیده است، هنوز بسیاری از شهروندان از برگزاری چنین رویداد بزرگ قرآنی اطلاع ندارند. مسئولان نمایشگاه هم دل پری از کم کاری صداوسیما دارند.

خرمی، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان استان قم با انتقاد از ضعف اطلاع رسانی صدا و سیمای مرکز قم در خصوص این رویداد قرآنی می‌گوید: برای جذب مخاطبان به نمایشگاه با حمایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بیش از یک میلیارد ریال بن کتاب در این نمایشگاه عرضه می‌شود، ولی متاسفانه با وجود نامه نگاری و درخواست‌های متعدد، صدا و سیمای مرکز قم برای پوشش و اطلاع رسانی مناسب این رویداد مهم اقدام نکرده که همین امر موجب شده مردم اطلاع چندانی از برگزاری نمایشگاه و غرفه‌های متنوعی که در آن وجود دارد نداشته باشند.

حامد حجتی هم در گفتگو با مهر، صداوسیما را غایب بزرگ نمایشگاه می‌داند و می‌گوید: این نمایشگاه یک محیط فرهنگی و هنری است که برای خانواده‌ها شکل گرفته و ما انتظار داشتیم برنامه‌های اجتماعی از جمله شهر یا کریم، درشهر و رادیو قم در این زمینه وارد می‌شدند.

به گفته وی واحد مرکزی خبر، رادیو معارف و شبکه قرآن بخش‌هایی از این نمایشگاه را اطلاع رسانی کردند اما اطلاع رسانی زیرنویسی در سیمای استانی مرکز قم انجام نشده است.

معاون فرهنگی و هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم می‌گوید: البته صداوسیمای مرکز قم مشکل اعتباری دارد ولی ما هم با همین مشکل مواجه هستیم که برگزاری این گونه مراسم را با ضعف‌هایی همراه کرده است.

این ضعف اطلاع رسانی در تبلیغات محیطی هم آشکار است. آن طور که حجتی می‌گوید تنها ۲۰ بنر در مکان‌های مختلف کلانشهر قم نصب شده است.

با دست خالی این نمایشگاه را برگزار کردیم

مسئول برگزاری نمایشگاه قرآن و عترت از همکاری نکردن برخی نهادهای استان گلایه دارد و می‌گوید: ما با دست خالی این نمایشگاه را برگزار می‌کنیم و خودمان قبول داریم که این نمایشگاه دارای نقاط ضعف‌هایی است.

امروز و فردا (از ساعت ۲۱:۳۰ تا ۲ بامداد) بهترین فرصت برای روزه داران ماه مهمانی خداست تا فارغ از هیاهوی روزگار مادی و گرمای تابستان از دومین نمایشگاه قرآن و عترت در فضای روحانی و معنوی دیدن کنند. این نمایشگاه که ۱۲ تیر گشایش یافته، ۲۲ همین ماه به کار خود پایان می‌دهد.

انتهای پیام/126