علت نام گذاري شهر قم

به گزارش قم نیوز، اطلاق نام قم بر اين شهر، از سوي افراد مختلف، هر يک به دليلي بوده است که مهم ترين علل نامگذاری این شهر بیان می شود.

گفته شده؛چشمه بسيار پر آبي مقابل "تبصره" به نام "کُب" قرار داشت و از آن رودخانه اي جاري مي شده که به نام "کبرود" و پس از آمدن اعراب معرب گشته و "قمرود" ناميده شد و سرزميني را که اين رود در آن جاري بود را "قم" ناميدند.

احمد بن محمد بن اسحاق همداني در کتاب "البلدان" خود ياد آور شده است؛ از آنجايي که شهر قم را قمسارة بن لهراسب بنا کرده، بدين نام خوانده شده است.

ابوعبدالله حمزة بن حسن اصفهاني و تني چند از مورخان نیز معتقدند که پس از فتح قم توسط اعراب اشعري، آنها در اطراف قم، خيمه هايي از مو و پشم ساخته و پس از مدتي اين خيمه ها تبديل به عمارتها و خانه ها شد.

در بعضي از روايات، بناي شهر قم را به بهرام گور نسبت داده اند و مي گويند، هنگامي که قباد ساساني پيش هياطله مي رفت، چون به شهر قم رسيد، آنجا را بسيار خراب ديد. علت را پرسيدند. گفتند: در اثر حمله اسکندر خراب شده است. پس از بازگشت، قباد دستور آباداني آنجا را داده و به نام "ويران آبادان کرد کواد"، يعني خراب و ويران بود و قباد آن را آباد گردانيد، ناميده شد.

اسامي شهر قم در کتابهاي تاريخي، نامهاي متعددي براي شهر قم ذکر شده است که معروف ترين آنها، با توجه به روايات ائمه (ع)، ۲۵ نام، عنوان و صفت براي اين شهر مقدس مي باشد که آنها را يادآور مي شويم.

قم
پيامبر (ص) فرمودند: "هنگامي که به آسمان چهارم برده شدم، به گنبدي از لؤلؤ که ۴ رکن و چهار در داشت و گويا از حرير سبز بود نگريستم، گفتم: جبرئيل اين گنبدي که بهتر از آن را در آسمان چهارم نديده ام چيست؟جبرئيل گفت: اين صورت شهري است که بدان قم گويند.

سرزمين نجيبان
شخصي به نام حماد گفته است؛ "به همراه جماعتي در حضور امام صادق (ع)بوديم که عمران بن عبدالله قمي وارد شد. امام از او احوال پرسي کرد و خوشحالش نمود. وقتي او برخاست و رفت، به ابي عبدالله عرض کردم: اين چه کسي بود که با او اين گونه خوش رفتاري کرديد؟ امام فرمودند: او از جمله خاندان نجيبان، يعني اهل قم است. هيچ گاه گردنکشي از طاغيان نسبت به آنان سوء قصد نمي کند، مگر اينکه خداوند او را در هم مي شکند".

حجت بلاد
امام صادق(ع) فرمود: خداوند به شهر کوفه بر ديگر شهرها و به مردمان آن سامان بر غير آنان از ساکنان شهرها احتجاج کرده است. خداوند به شهر قم به ساير شهرها به واسطه اهالي آن بر تمامي ساکنان شرق و غرب از جن و انس احتجاج کرده است. خداوند اهل آن را مستضعف نمي گذارد، بلکه توفيقشان مي دهد و تأييدشان مي کند. زماني مي آيد که شهر و اهل قم به ديگر مردم حجت اند و آن در زمان غيبت قائم ماست تا ظهور او".

معدن علم و فضل، قائم مقام حجت
زماني امام صادق (ع) شهر کوفه را ياد کرد و فرمود: "در آينده کوفه از مؤمنان خالي مي شود و علم و دانش بدان پشت مي کند، همچنانکه مار در لانه خود پشت مي کند. آن گاه علم در شهري به نام قم ظاهر و آنجا معدن علم و فضيلت مي شود؛ به طوري که ديگر به روي زمين کسي که به امور ديني آگاه نباشد، پيدا نمي شود. در آن زمان، حتي زنان پرده نشين هم از مسايل ديني آگاهي دارند. اين هنگام نزديک شدن ظهور قائم ماست.

استراحتگاه مؤمنان، مأواي فاطميان
امام صادق (ع) فرموده است؛ "هرگاه بلا و ذلتي به شما رسيد، به قم برويد؛ چون آنجا پناهگاه فرزندان فاطمه (ع) و استراحتگاه مؤمنان است؛ کسي نسبت به قم و ساکنان آن سوء قصد نمي کند، مگر اينکه خداوند او را خوار کرده و از رحمت خويش دور نمايد".

محل باز شدن در بهشت
صفوان ابن يحيي، فروشنده پارچه هاي شاپوري، گويد: "روزي نزد امام رضا(ع) بودم که نام قم و ساکنانش و تمايل آنان به حضرت مهدي (ع) به ميان آمد. در پي آن، امام به ايشان رحمت فرستاد و فرمود: خداوند از آنان خشنود باشد. سپس فرمود: بهشت داراي هشت در است و يکي از آنها از آن مردم قم است. اهل قم بهترين شيعيان ما از ميان ديگر شهرها هستند. خداوند دوستي ما را در سرشت آنها آميخته است".

سرزمين مقدس
درباره تقدس اين سرزمين، امام صادق(ع) فرموده اند: "خاک قم مقدس است و ساکنانش از ما هستند و ما از آنان. هيچ گاه گردنکشي نسبت به آنان سوء قصد نمي کند، مگر اينکه به کيفر خود شتاب ورزد و البته تا زماني که احوال خويش را تغيير دهند. در آن صورت، خداوند سرکشان را بر آنان مسلط مي کند. هان! اهل قم ياري دهندگان قائم ما هستند و به حق ما دعوت مي کنند.

زهرا، بهترين شهرها، سالم ترين مواضع
از اميرمؤمنان، علي بن ابي طالب (ع) درباره سالم ترين و بهترين شهرها و موضعها، به هنگام ظاهر شدن شمشيرها و نازل شدن فتنه ها سؤال شد. حضرت فرمودند: "سالم ترين نقاط در آن روز شهر قم است.

زماني که در خراسان اغتشاش روي دهد و ميان مردم گرگان و طبرستان جنگ درگيرد و سيستان خراب شود. در آن زمان، سالم ترين مواضع، شهر قم است.

قم شهري است که از آنجا ياران بهترين مردم از جهت پدر و مادر و جد و جده و عمو و عمه بر مي خيزند. آن شهر، زهرا ناميده شده است".

شهر انصار
ائمه (ع) درباره شهرت اين شهر به شهر انصار ائمه (ع)، امام صادق (ع) فرموده است: "خراسانيان پرچمهاي ما و اهل قم انصار ما و کوفيان ميخهاي ما و اهل سورا از ما و ما از آنان هستيم."

حرم اهل بيت
در اين زمينه امام صادق (ع) مي فرمايد: "خداوند حرمي دارد و آن مکه است. هان رسول خدا حرمي دارد و آن مدينه است، آگاه باشيد اميرمؤمنان حرمي دارد و آن کوفه است و حرم من و فرزندانم بعد از من قم است.

شهر پر برکت
در علت نامگذاري شهر قم به اين نام، از امام صادق (ع) نقل شده است: "بر فراز قم فرشته اي بالهاي خود را برافراشته است. هيچ گردنکشي نسبت به قم سوء قصد نمي کند، مگر آنکه خداوند او را نابود مي نمايد؛ چنان که نمک در آب نابود مي شود".

آن گاه امام به عيسي بن عبدالله اشاره کرد و فرمود: "سلام خداوند بر اهل قم باد! خداوند سرزمين آنها را به خوبي تبديل کند. خوبان اهل رکوع و سجود و قيام و قعودند. آنان فقيه و عالم و با شعور و اهل فهم و درايت هستند و عبادات را به خوبي به جا مي آورند".

کوفه کوچک
امام صادق (ع) مي فرمايند: "خداوند را حرمي است و آن قم است. هان رسول خدا حرمي دارد و آن مدينه است. آگاه باشيد اميرمؤمنان داراي حرمي است و آن کوفه است. بدانيد که قم کوفه کوچک است".

ساير اسامي شهر قم را مي توان؛ قطعه اي از بيت المقدس، بحر، معدن شيعيان، بلد امين دانست.

انتهای پیام/۱۱۶/