قم نيوز
: قم نگار: اینجا اسماعیل آباد است؛ جایی که از آبادی تنها نامش را به ارث برده است؛ محله‌ای در نزدیکی شهر قائم، بعد از ریل راه آهن و پشت دیوارهای بتنی...
از خرده‌های شیشه گرفته تا ظروف یک بار مصرف و قوطی‌های فلزی، هر آنچه که بخواهی اینجا هست. کانالی از فاضلاب که بچه‌های این محل در یک قدمی‌اش بازی می‌کنند و مشق می‌نویسند. کمی که دقیق شوی سرنگ‌هایی را خواهی یافت که در میان زباله‌ها و در همسایگی محل بازی بچه‌ها افتاده است. سرنگ‌هایی که تنها یکی از نشانه‌های اعتیاد فراگیر و ریشه‌ای در این محل است. کمی آن طرف‌تر پسری حدود ۱۵ ساله روی موتور نشسته و سیگار به لب دارد. نزدیکش که می‌شویم راهش را کج می‌کند و فرصت صحبت نمی‌دهد.
دیوارهای بتنی، کودکی بچه‌های اینجا را در حصار کشیده‌اند. روی همه دیوار‌ها با خطوطی که به سختی خوانده می‌شوند چیزهایی نوشته شده است. آن طرف‌ترخرده شیشه‌های ریخته شده روی زمین پاهای برهنه کودکان بازیگوشی را که در کوچه بازی می‌کنند هدف گرفته است.
آجرهایی روی هم سوار شده‌اند و با ترکیبی از دیوار‌ها و سقف‌های حلبی، نام خانه به خود گرفته‌اند. استحکام، حلقه گمشده خانه‌هایی است که در هر کدام از آن‌ها ۲ تا ۳ خانوار زندگی می‌کنند. هر آنچه در اینجا می‌بینی در یک کلمه خلاصه می‌شود؛ فقر. فقر مادی، فقر بهداشتی، فقر سلامت و فقر فرهنگی که شاید بتوان پیش درآمد همه آن‌ها را فقر مادی دانست. اینجا فقر ریشه دوانده و مردم را احاطه کرده است.
آبادی، حلقه گمشده اسماعیل آباد
اینجا اسماعیل آباد است؛ محله‌ای شامل ۳ کوچه با عرض کمتر از ۵ متر، با جمعیتی بیش از هزار نفر که در قالب نزدیک به ۳۰۰ خانوار در ۲۶۰ خانه ساکن‌اند. محلی که به گفته مسئولان شهری جزو محدوده‌شهری نبوده و به همین دلیل هیچ خدمتی به اهالی آن داده نمی‌شود.
ساکنان این محله بیشتر مهاجران ترک، لر و اتباع افغان هستند. روز به روز بر تعداد افغانی‌ها اضافه می‌شود. این را می‌توان از ۵ خانواده جدیدی که به تازگی از افغانستان مهاجرت کرده و ساکن اسماعیل آباد شده‌اند، حدس زد.
زینب حسینی ۶۵ ساله یکی از اتباع افغانی است که به گفته خودش یک ماه است که از ترس داعش از افغانستان فرار کرده و راهی قم شده‌اند. وی که با ۷ فرزند و نوه‌اش ساکن اسماعیل آباد قم شده است می‌گوید: به صورت قاچاقی از مرز رد شده‌ایم و برای این کار نفری ۲ میلیون تومان پرداخته‌ایم.
به داد بچه‌ها برسید
زکریا محمدی از دیگر ساکنان محله اسماعیل آباد که حدود ۳۰ سال است از همدان برای کار به استان قم مهاجرت کرده؛ مردی ۵۵ ساله که از سختی روزگار حداقل به پیرمردی ۷۰ ساله می‌ماند.
زکریا درباره این‌که چرا در محله‌ای که در محدوده شهری قرار ندارد، ساکن شده است، می‌گوید: بسیاری از خانه‌های این محل ۵۰ سال پیش ساخته شده‌اند و هیچ کدام ساخت دست ما نیستند و ما به دلیل فقر مالی به این محله‌ها رو آورده‌ایم وگرنه چه کسی است که نخواهد ساکن محله‌ای باشد که خدمات شهرداری به آن ارائه شود و حداقل از نظر بهداشتی سالم باشد.
وی در رابطه با خدماتی که در اسماعیل آباد ارائه می‌شود، می‌افزاید: ما اینجا برق و آب داریم، اما گاز نداریم و هنوز که هوا خیلی سرد نشده است، مجبوریم هر هفته یک کپسول گاز بخریم که هزینه هر کپسول ۱۰ هزار تومان است. با رسیدن زمستان و سرمای هوا، مصرف گاز بیشتر هم می‌شود و باید هزینه بیشتری بپردازیم.
پیرمرد ۵۵ ساله ساکن اسماعیل آباد در حالی که دست فرزندش را در دست دارد، می‌گوید: به مسئولان بگویید که عمر ما گذشته، ولی بچه‌های محله اسماعیل آباد را از این وضع نجات دهند.
همین کپسول‌های گاز که زکریا از آن نام می‌برد، البته قربانی هم داده است. زمستان سال گذشته بود که علیرضا ۴ ماهه بر اثر شدت گرمای حاصل از چراغ نفتی تشنج می‌کند؛ این را مادر بزرگ علیرضا می‌گوید و حالا علیرضا باز هم به علت عدم درمان اثرگذار بعد از یک سال دچار فلج مغزی و حرکتی شده است.
فقر، بیماری...
وضعیت ناگوار زندگی ساکنان اسماعیل آباد فقط به اینجا ختم نمی‌شود. فرشته درویشی یکی دیگر از ساکنان اسماعیل آباد که برای درمان ۲فرزند ۳ و۵ ساله مبتلا به لاکتوز از لرستان به قم پناه آورده است. آتنا ۵ ساله و احمدرضا ۳ ساله ۲فرزند مبتلا به لاکتوز فرشته ۲۵ ساله هستند که باید هر ۳ ماه یک بار برای درمان به تهران مراجعه کنند و با توجه به هزینه‌های بالای زندگی در تهران، او و همسر کارگرش، قم را برای زندگی انتخاب کرده‌اند.
وی با اشاره به این‌که یک سال است که در اسماعیل آباد ساکن شده‌اند، می‌گوید: برای درمان فرزندانمان چاره‌ای نداشتیم. احمدرضا هنوز نمی‌تواند بایستد و باید هفته‌ای یک بار کاردرمانی شود. هزینه هر جلسه آن ۳۰ هزار تومان است. از طرفی شوهرم کارگر است و همیشه کار ندارد. همین هزینه‌های بالا و فقر مادی باعث شده که نتوانیم جایی جز اسماعیل آباد ساکن شویم.انگیزه‌ای که فرشته برای مهاجرت به اسماعیل‌آباد می‌گوید، حرف بیش از ۱۵۰ هزار نفر است که در محله‌های مختلف قم اسکان یافته‌اند.
مهاجرت‌های حساب نشده
این را می‌شود از سرشماری سال ۹۰ متوجه شد. جمعیت مهاجران وارد شده به استان قم، ۱۵۱ هزار و ۶۷۲ نفر بوده است که ۷۵ درصد، یعنی ۸۶ هزار و ۶۲۴ نفر این آمار را مهاجران افغان تشکیل داده‌اند که از این میان ۴۴ هزار و ۴۲۹ نفر مرد و ۴۲ هزار و ۱۹۵ نفر زن هستند.
مهاجرت بی‌رویه و بدون قانون امری است که نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت و علاوه بر پیگیری بهبود وضع نامساعد محله‌های حاشیه‌ای استان قم، بر لزوم توجه ریشه‌ای برای جلوگیری از شکل‌گیری دوباره و چندباره چنین محلاتی تاکید می‌کند.
زمانی برای یادآوری
اسماعیل آباد در حالی تا به امروز به فراموشی سپرده شده که هفته گذشته در جلسه علنی شورای اسلامی شهرقم، یکی از نمایندگان این طلسم را شکست و اسماعیل آباد و مسائل و مشکلات آن را بر سر زبان‌ها انداخت و نمایندگان شورای شهر و مسئولان شهرداری را وادار کرد تا در این مورد حتی برای ساعتی هم شده، فکر کنند. حسین فاکرخراسانی رئیس کمیسیون حقوقی و نظارت شورای اسلامی شهر قم در این جلسه با اشاره به این‌که برای این افراد باید کاری کرد و نمی‌توانیم تنها با این جمله که خارج از محدوده‌شهری است، مشکلات اهالی این منطقه را نادیده بگیریم، گفت: باید به بهداشت، مهاجرت، مسائل اقتصادی و... مردم این منطقه توجه ویژه داشت و نباید به بهانه این‌که این منطقه خارج از محدوده است برای آن‌ها کاری انجام ندهیم. شهردار قم نیز درباره محله اسماعیل آباد و محله‌های حاشیه‌ای دیگر، گفت: بر اساس قانون به منطقه‌ای که خارج از محدوده‌شهری قرار دارد، خدمتی ارائه نمی‌شود و عوارض شهری را نمی‌توان در محدوده‌شهر هزینه کرد.
تشکیل کمیته بررسی مشکلات لکه‌های محروم
سید مرتضی سقائیان‌نژاد درباره راهکار حل مشکلات اینگونه نواحی حاشیه‌نشینی در قم، افزود: باید کمیته‌ای با محوریت استاندار، اعضای شورای شهر، دستگاه‌های آب، برق، گاز و مسکن تشکیل شود و تصمیماتی برای رسیدگی به مناطق محروم گرفته شود. در اصفهان ما چنین تجربه‌ای داشتیم و پس از شناسایی و اولویت‌بندی ۱۹ لکه محرومیت، این کمیته تشکیل شد و برای رفع مشکلات آن‌ها تصمیم‌های مناسبی در سطح استان اصفهان گرفته شد. سقائیان‌نژاد از لکه‌هایی صحبت می‌کند که در قم کم نیستند. تشکیل کمیته بررسی پیشنهادی بود که از سوی شهردار قم ارائه شد، برای این‌که بتوان راهکار عملی و کاربردی برای حل معضلات مناطق حاشیه نشین تدبیر کرد تا شاید بشود قدری از بار مشکلات این مناطق کاست. کمیته‌ای که این بار امید می‌رود تنها به صحبت و بررسی مشکلات و جلسات پی در پی نینجامد، بلکه راهکاری عملی و کاربردی برای حل مشکلات این منطقه داشته باشد؛ منطقه‌ای که عباس ذاکریان رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر قم آن را معضلی اجتماعی و فرهنگی می‌خواند و می‌گوید: اسماعیل آباد و محلاتی مانند آن یک معضل اجتماعی - فرهنگی است که باید حساب شده و دقیق در این زمینه کار شود. ذاکریان با اشاره به این‌که این گونه از ساخت و ساز‌ها شبانه و بدون هیچ گونه استحکام و حتی بدون ابتدایی‌ترین شرایط ایمنی ساخته شده‌اند، افزود: معمولا حکم مواجهه با چنین مناطقی تخریب است اما طبیعتا تخریب تبعات اجتماعی مختلفی در بر دارد و افراد زیادی آواره خواهند شد. برخی مسئولان شهری در حالی از خارج بودن این محله از محدوده شهری صحبت می‌کنند که احمدرضا و آتنا ۳ و ۵ ساله وعلیرضای دچار فلج مغزی هیچ تعریف روشنی از شهر و محدوده‌شهری و خدمات شهری نمی‌فهمند. آن‌ها تنها حق دارند؛ حق زندگی، حق آسایش و حق کودکی کردن. شکل گیری کمیته رسیدگی به مناطق حاشیه‌ای از جمله اسماعیل آباد قطعا امیدی را در دل اهالی اسماعیل آباد زنده می‌کند. حالا کورسوی امیدی در دل زینب حسینی ۶۵ ساله، ابوذر محمدی ۵۵ ساله، فرشته درویشی ۲۵ ساله و تمام کودکانی که اسماعیل آباد کابوس کودکی‌شان شده است، روشن شده؛ امیدی که انتظار می‌رود این بار جوان‌مرگ نشود و به ثمر برسد تا دوران فراموشی اسماعیل آباد را برای همیشه پایان بخشد.
انتهای پیام/۱۳۲
آخرین عناوین
