رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر قم گفت: اکنون رویکرد پرورش شتر سنتی وجود دارد که به طور عملی شامل رها کردن در بیابان است. اگر به دنبال پرورش شتر هستیم باید صنعتی‌سازی پرورش شتر پیگیری شود تا آسیب‌های ناشی از تخریب اکوسیستم بیابان را به حداقل برسانیم.

به گزارش قم نیوز بحث توسعه و گسترش بیابان‌ها یکی از اساسی‌ترین مشکلات محیط زیست در مجموعه کشور و استان قم است. از جمله عوامل تأثیرگذار در این زمینه می‌توان به کاهش بارندگی و از بین رفتن پوشش گیاهی اشاره کرد.

افزایش بیابان‌ها و خشکسالی، ریزگردها را افزایش می‌دهد که این امر نیز مشکلاتی به همراه دارد. پرورش شتر به دلیل تغذیه با پوشش گیاهی بیابان نیز در زمینه توسعه بیابان مؤثر است و به مشکلات این بخش دامن می‌زند.

به منظور بررسی بیشتر عوامل توسعه بیابان و مشکلات پرورش شتر با حسن بختیاری، رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر قم و عضو شورای سازمان نظام مهندسی کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست استان قم به گفت‌وگو پرداختیم.

 

 پدیده بیابان‌زایی به چه صورت گسترش پیدا کرده است؟

اکنون شاهد بیابان‌زایی در مجموعه استان هستیم. اقداماتی در اداره‌کل منابع طبیعی و جهاد کشاورزی برای مقابله با این پدیده انجام شده که در برنامه‌های سال‌های گذشته وجود دارد ولی به دلیل محدودیت‌های منابع مالی در چند سال اخیر مقداری برنامه‌ها کاهش پیدا کرده است.

به هر ترتیب شرایط اقلیمی و عوامل مختلف دیگر ما را به سمتی هدایت می‌کند که گسترش بیابان‌ها در کشور رقم بخورد. در استان قم نیز این قضیه در حال وقوع است که عوامل مختلفی در این بحث دخالت دارند. بحث خشکسالی‌ها در سال‌های اخیر و کاهش بارندگی یکی از عواملی است که در توسعه بیابان‌ها نقش دارد.

واقعیت این است که خشکسالی از ویژگی‌های سرزمین ما است و جزئی از سرشت ایران موضوع خشکسالی محسوب می‌شود و به طور طبیعی این اتفاق در گذشته نیز وجود داشته ولی دوره‌های خشکسالی که اتفاق می‌افتاده دارای نظم قابل قبولی برای اکوسیستم بوده است.

در این چند سال اخیر تغییر اقلیم را شاهد هستیم که سبب می‌شود بی‌نظمی در موضوع خشکسالی بیشتر شده و خشکسالی‌ها به خشکسالی‌های ماندگار و بلند مدت حال تبدیل   شدن است.



 
 چه عواملی در خشکسالی بلندمدت و ماندگار تأثیر دارد؟

از نظر علمی خشکسالی‌های معمول را با عنوان drought می‌شناسیم ولی آنچه اتفاق می‌افتد تبدیل خشکسالی‌های طبیعی و عادی به خشکسالی‌های بلند مدت در قالب desiccation است که عوامل مخلتفی در این بحث دخالت دارد که از مهمترین عوامل آن از بین برفتن پوشش گیاهی بیابان‌ها است. بیابان‌ها در همه نقاط کشور و استان دارای حداقل پوشش گیاهی هستند و پوشش گیاهی گسترده‌ای در این مناطق مشاهده نمی‌شود.

از بین رفتن پوشش گیاهی سبب بازتابش نور خورشید می‌شود بنابراین در شرایط جوی می‌تواند اثرگذار باشد. اکنون بیابان‌زایی را در بحث خشکسالی‌های بلند مدت یا ماندگار شاهد هستیم که به صورت منطقه‌ای و ناحیه‌ای روی داده است.

شتر به دلیل نوع تغذیه از پوشش‌های بیابانی به طور عملی سبب نابودی پوشش‌های گیاهی می‌شود و بر این اساس می‌تواند نقش قابل توجهی در تبدیل خشکسالی‌های معمول به خشکسالی‌های بلند مدت و ماندگار ایجاد کند.

 

 اکنون چه رویکردی در زمینه پرورش شتر وجود دارد؟

اکنون رویکرد در موضوع پرورش شتر سنتی است که به طور عملی شامل رها کردن در بیابان هستیم. اگر به دنبال پرورش شتر هستیم باید به دنبال صنعتی‌سازی پرورش شتر باشیم تا آسیب‌های ناشی از تخریب اکوسیستم بیابان را به حداقل برسانیم. به طور طبیعی این تخریب می‌تواند مشکلات بعدی را برای بیابان، تغییر اقلیم، کاهش بارندگی و توسعه خشکسالی‌ها و توسعه بیابان‌ها به همراه داشته باشد.

در سیاست‌های کلانی که در حوزه کشاورزی مشاهده می‌شود باید به این موضوع پرداخته شود.



 

 راهکار سنتی پرورش شتر به چه روش می‌تواند استفاده شود تا پرورش شتر انجام شده و به محیط زیست آسیب وارد نشود؟

باید در واقع برای پرورش شتر به دنبال ایجاد مزارع شتر باشیم. در مزارع پرورش شتر به طور طبیعی کنترل‌ها و تأمین تغذیه لازم برای شتر روی می‌دهد و محدوده‌ها به طور کنترل شده و مشخص در اختیار چرای شتر قرار می‌گیرد بنابراین تخریب ناشی از نابودی پوشش گیاهی و توسعه بیابان‌ها روی نمی‌دهد. در واقع راهکار مشکل این است که ایجاد مزارع  پرورش شتر باید جایگزین روش‌های سنتی پرورش شتر باشد.

 

 از بین رفتن پوشش گیاهی چه پیامدهایی را می‌تواند به همراه داشته باشد؟

اکنون به طور عملی تخریب بیابان‌ها را به واسطه از بین رفتن پوشش گیاهی شاهد هستیم و از بین رفتن پوشش گیاهی به طور طبیعی مشکلات زیست محیطی را می‌تواند ایجاد کند که بحث ریزگردها به عنوان  ابتدایی‌ترین مشکل در این زمینه مطرح است. ریزگردها از مناطق بیابانی نشأت می‌گیرند که محیط‌های شهری را به شدت تحت تأثیر عوامل مخرب خود قرار می‌دهند و مشکلات بهداشتی و آسیب‌های مختلف را به همراه دارند.

 

 کدام نهادها می‌توانند در این زمینه وارد شوند و به چه طریق مانع بیابان‌زدایی شوند؟

به طور طبیعی برنامه‌ریزی این کار باید در مجموعه‌هایی مانند سازمان جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست روی دهد.

 این بحث نیازمند برنامه‌ریزی جامع است که باید متولیان امر در حوزه کشاورزی و محیط زیست برای حل این مشکل تلاش کنند. آینده محیط زیست استان قم را این تصمیمات می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد البته بخشی از این سیاست‌ها می‌تواند در قالب سیاست‌های کلان کشوری پیگیری شود.

حداقل طرح و پیگیری این موضوع از مبادی استان می‌تواند پیگیری شود بنابراین لازم است مساعدت شود تا این مشکل در آینده به مشکل بزرگی تبدیل نشود.

ایجاد تسهیلات برای ایجاد مزارع شتر و ارائه آموزش‌های لازم از جمله مباحث مورد نیاز است. در هر صورت آنچه امروز در قالب پرورش سنتی شتر در کشور و مجموعه  استان قم مشاهده می‌شود مخرب محیط زیست و ایجاد کننده مشکلات بعدی در بخش توسعه بیابان‌ها و ریزگردها است.

=========================

مصاحبه: ایمن سادات موسوی نژاد

=========================

انتهای پیام/138