معاون محیط زیست انسانی اداره‌کل محیط زیست استان قم از کاهش ۶۰ درصدی تعداد روزهای پاک قم طی سال جاری خبر می‌دهد و کارشناسان معتقدند آلودگی هوای قم نیازمند رسیدگی دوفوریتی است.

به گزارش قم نیوز فاطمه جمال‌زاده درباره آلودگی هوای قم نوشت: سالانه بیش از ۴۱ هزار ایرانی به دلیل آلودگی هوا دچار مرگ زودرس می‌شوند، مطالعات نشان‌داده است آلودگی هوا هفتمین علت مرگ در کشور است.

تعداد کل سال‌های عمر از دست رفته در کشور به طور میانگین 486 هزار سال است؛ یعنی بیش از 4 هزار و 800 قرن از عمر مردم ایران در اثر آلودگی هوا از دست رفته است.

این آخرین آماری است که سال گذشته عباس شاهسونی رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت به خبرگزاری فارس اعلام کرد.

آلودگی هوای قم حکایتی دیرینه دارد که قبل‌تر جدی گرفته نمی‌شد ولی امروز وخامت اوضاع به جایی رسیده که اغلب مردم را نگران کرده است.

حالا با شیوع بیماری کرونا که دستگاه تنفسی را هدف قرار می‌دهد دلواپسی عمومی نسبت به هوای آلوده بیشتر شده است چرا که هوای آلوده علائم کرونا را تشدید می‌کند و سبب افزایش احتمال ابتلا و خطر مرگ می‌شود.

در دنیا گزارش شده به ازای هر یک میکروگرم افزایش غلظت ذرات معلق تا هشت درصد میزان مرگ‌ها در اثر کرونا افزایش پیدا می‌کند. این نتیجه مطالعه‌ای است که در دانشگاه هاروارد آمریکا انجام شده است.

عباس جعفری پژوهشگر برجسته حوزه محیط‌زیست، توسعه وحشتناک صنایع در داخل و اطراف قم که مجهز به سیستم کنترل‌کننده به‌روز نیستند، ریزگردها، استفاده صنایع از سوخت مایع مانند گازوییل در فصول سرد سال و چند برابر شدن آلایندگی‌ها، وجود نیروگاه سیکل ترکیبی، پیشروی مناطق مسکونی به سمت نواحی صنعتی به دنبال افزایش جمعیت و توسعه نواحی صنعتی سنتی را از جمله علت‌های آلودگی هوای قم می‌داند و می‌گوید: فعالیت شبانه برخی افراد که اقدام به زباله‌سوزی در اطراف قم به ویژه در قسمت ابتدایی جاده گرمسار می‌کنند نیز علت دیگری است که به تازگی رصد و یافت شده است.

*دود شدن سلامت و عمر مردم در پس زباله‌سوزی‌ها

وی هدف از زباله‌سوزی‌های شبانه را استخراج فلزهای‌ موجود در ضایعاتی مانند لاستیک‌ها بر‌می‌شمرد و عنوان می‌کند: افرادی که این کار مخرب را انجام می‌دهند یک جای ثابت نمی‌مانند و مدام تغییر مکان می‌دهند؛ ارگان خاصی هم متولی نظارت بر این دسته از افراد نیست به همین علت کنترل آنان سخت است و نیاز به همت مضاعف نهادهای نظارتی دارد.

زباله‌سوزی‌های بی‌حساب فصل جدیدی از تراژدی دود شدن سلامت و عمر مردم است که کمپانی فقر و طمع مشترکاً عهده‌دار انتشار آن هستند، درست وقتی که همه خوابیده‌ایم.

حسن بختیاری نایب رئیس شورای اسلامی شهر قم نیز وجود بیش از ۳۰۰ هزار موتورسیکلت در سطح استان را یکی از منابع مهم آلودگی هوا دانسته است.

مهران حیدری مدیرکل هواشناسی استان قم با بیان اینکه ترکیب آلاینده‌های هوای استان در فصول گرم و سرد سال متفاوت است اذعان می‌کند: اغلب در فصول گرم آلودگی‌ها ناشی از ذرات گرد و خاک هستند و با شرقی شدن جریانات جوی از نواحی شرقی استان از جمله دریاچه نمک، دشت مسیله، دشت‌های سمنان و دشت‌های اطراف دریاچه نمک سرچشمه می‌گیرند.

وی ادامه می‌دهد: حدود ۲۰ درصد از ذرات گرد و خاک قم از کانون‌های خارج از کشور و ۸۰ درصد از کانون‌های داخل و خارج از استان نشات می‌گیرند.

*استقرار نامناسب برخی صنایع قم در مسیر باد‌های غالب

مدیرکل هواشناسی قم بیان می‌کند: این ذرات به دو دسته تقسیم می‌شوند، دسته نخست pm10 که ذرات درشت هستند و عمدتا از کانون‌های داخلی برمی‌خیزند؛ دسته دوم pm2.5 هستند که اندازه کوچکتری‌دارند و از کانون‌های خارجی نیز  وارد می‌شوند.

حیدری عنوان می‌کند: در فصل‌های سرد نوع و ترکیب شیمیایی آلاینده‌های هوای قم بیشتر شامل گازهای سمی مانند soxها، گازهای سولفوری، گازهای نیتروژنی و ذرات ناشی از سوخت ناقص در خودروها است.

وی با بیان اینکه شکل‌گیری پدیده پایداری هوا در فصل‌های سرد سبب انباشت آلاینده‌ها می‌شود می‌گوید: اداره‌کل هواشناسی بر اساس قانون هوای پاک موظف است شکل‌گیری شرایط پایدار را به اطلاع مرکز بهداشت، مدیریت بحران و اداره محیط زیست استان برساند و اگر آلاینده‌ها به قدری باشد که به حد آستانه آسیب‌زا برسد از سوی مرکز بهداشت هشدار و شرایط اضطراری صادر و به عموم مردم اعلام می‌شود.

وی تهویه هوای قم را مطلوب می‌داند و تصریح می‌کند: البته مکان استقرار چند مورد از صنایع قم نامناسب است و در مسیر بادهای غالب قرار گرفته‌اند.

مدیرکل هواشناسی قم تشریح می‌کند: مسوولان امر باید دقت داشته باشند که گسترش صنایع، بلندمرتبه‌سازی‌ها و اقداماتی که در راستای توسعه شهری انجام می‌شود در مسیر بادهای غربی و جنوب غربی که بادهای غالب استان از این ناحیه هستند قرار نگیرد تا تهویه هوای استان به خوبی صورت گیرد.


*سه برابر شدن تعداد روزهای ناسالم قم

قانون هوای پاک در جلسه علنی ۲۵ تیر ماه ۱۳۹۶ مجلس شورای اسلامی تصویب و طی نامه شماره ۶۱۵۹۹ در تاریخ ۲۳ مرداد ماه ۱۳۹۶ از سوی رییس‌جمهور ابلاغ شد که اگر طی این سال‌ها به خوبی در قم اجرایی می‌شد بی‌شک تا‌ثیر قابل توجهی بر کاهش آلودگی و افزایش استاندارد کیفیت هوا می‌نهاد ولی به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست قم در جلسه بررسی قانون هوای پاک در بهمن ماه سال ۱۳۹۹، کمتر از ۱۰ درصد از تکالیف قانون هوای پاک در این استان اجرایی شده‌است.

بر اساس آمار اداره‌کل حفاظت محیط زیست قم تعداد روزهای ناسالم در این استان طی سال گذشته پنج روز بوده که این رقم امسال سه برابر شده و به ۱۵ رسیده است.

سیداحمد شفیعی معاون محیط زیست انسانی اداره‌کل محیط زیست استان قم می‌گوید: علاوه بر سه برابر شدن تعداد روزهای ناسالم، قم طی سال جاری تا کنون دو روز بسیار ناسالم یعنی هشدار و دو روز خطرناک که سال‌های گذشته نداشت را تجربه کرده است.

وی با بیان اینکه شاخص کیفی هوا به ۶ بخش تقسیم می‌شود ادامه می‌دهد: امسال تعداد روزهای سالم قم به مقدار قبل باقی مانده است ولی تعداد روزهای پاک ۶۰ درصد کاهش و تعداد روزهای آلوده ۴۰ درصد افزایش داشته است.

معاون محیط زیست انسانی اداره‌کل محیط زیست استان قم در خصوص اجرایی شدن قانون هوای پاک در این استان تشریح می‌کند: اجرای این قانون از سال ۱۴۰۰ در قم الزام قانونی پیدا کرده است و تحقق آن نیازمند هم‌افزایی اغلب سازمان‌ها و اداره‌های سطح استان از جمله شرکت پخش فراورده‌های نفتی، منابع طبیعی، صنعت، معدن وتجارت، آب منطقه‌ای، راهور، شرکت گاز، شهرداری و ... است.

*احیای حقابه‌‌های قم یاری استانداری و نمایندگان مردم در مجلس را می‌طلبد

شفیعی با اشاره به ضرورت تجهیز خودروهای استان به سوخت استاندارد یورو۴ پیرو قانون هوای پاک تصریح می‌کند: با وزارت نفت در این زمینه رایزنی شده و امید است تخصیص یورو۴ به کلیه جایگاه‌های سوخت استان هر چه زودتر انجام شود تا آلودگی کمتری به بار آید.

وی می‌گوید سوخت اصلی نیروگاه سیکل‌ترکیبی قم گاز است ولی در زمستان به علت محدودیت مصرف گاز از نفت‌گاز به عنوان سوخت آن استفاده می‌شود که آلودگی بسیاری به دنبال دارد.

معاون محیط زیست انسانی اداره‌کل محیط زیست استان قم در مرحله نخست تامین گاز و در صورت وجود محدودیت و پیش آمدن شرایط اورژانسی تامین نفت‌گاز یورو۴ را برای نیروگاه قم لازم می‌داند و عنوان می‌کند: اگر سوخت استاندارد منابع متحرک و منابع ثابت قم تامین شود امید است پاییز و زمستان بهتری به استقبال مردم این استان آید.

به گفته معاون محیط زیست انسانی اداره‌کل محیط زیست استان قم طی سال‌های اخیر تقویت پوشش گیاهی استان و احیا حقابه‌های زیست‌ محیطی چند برابر شده است ولی این اقدامات نسبت به ابعاد کانون‌های آلودگی بسیار کوچک محسوب می‌شود و نیازمند اقدامات گسترده‌تری در سطح ملی است چرا که توان یک استان برای مهار چنین مسائلی کم است.

این روزها سدهای متعددی در استان‌های مختلف بر رودخانه‌هایی که به قم می‌رسند در حال افتتاح است که برخلاف منافعی که برای این استان‌ها در پی دارد، نتیجه‌ای جز از بین رفتن کشاورزی و پوشش‌های گیاهی، شور شدن چاه‌ها و افزایش گرد و غبار برای قم ندارد.

به گفته شفیعی در این زمینه کاری از دست اداره محیط زیست قم برنمی‌آید و نیازمند رسیدگی ملی است. انتظار می‌رود استانداری قم به عنوان عالی‌ترین نماینده دولت در استان و همچنین نمایندگان مردم قم در مجلس شورای اسلامی پیگیری‌های لازم در راستای انجام اقدامات مطلوب در سطح ملی و جلوگیری از این سدسازی‌‌ها صورت دهند.

*گیاهان غیربومی؛ گرگ‌هایی در لباس میش

بر اساس اطلاعات به دست‌آمده، طرح معاینه فنی خودروهای استان قم در آینده‌ای نزدیک با همکاری مشترک شهرداری و نیروی انتظامی به کمک گسترش دوربین‌های سطح شهر توسعه می‌یابد و بیش از ۱۵۰ هزار خودرو وارد حوزه معاینه فنی می‌شوند که این طرح تاثیر مطلوبی بر کاهش ضریب آلایندگی‌ها خواهد داشت.

علاوه بر عوامل عمده و مهم آلودگی هوای کلانشهر قم که به آن اشاره شد دلایل جزیی دیگری نیز در این قضیه دخیل هستند و در برآوردی کلی به افزایش خشکی و ضریب آلودگی هوا دامن می‌زنند. یکی از این موارد کاشت گیاهان غیربومی مانند سرو و کاج است که ضررهای متعددی را به اکوسیستم گیاهی وارد می‌کند؛ ممانعت از رشد دانه‌های گیاهان دیگر در اطراف خود با سمی کردن خاک تا شعاع چند متری، برهم زدن تعادل نیترات، تعادل هوموس و تعادل آب در منطقه و از بین بردن تنوع جانوری بخشی از آسیب‌هایی است که این گیاهان وارداتی اکوسیستم منطقه تحمیل می‌کنند.

کاشت سرو و کاج در کمربند سبز شهر با رویکرد مقابله با آلودگی هوا همچنان ادامه دارد و به نظر می‌رسد به آثار  مخرب این گونه‌های گیاهی بر خاک و هوا توجهی نمی‌شود.
هوای قم آلوده‌تر از سال قبل و سال‌های قبل‌تر از آن است، نفس‌های مردم اینجا کمتر رمقِ دوئل با کویید-۱۹ را دارد.

مجال بیان آسیب‌های بی‌شمار هوای آلوده بر حیات، سلامت و تداوم نسل انسان‌ها، گیاهان و حیوانات در این مکتوب نیست و به همین مهم بسنده می‌شود که کارشناسان محیط زیست معتقدند اگر امروز رسیدگی دوفوریتی و همه جانبه به وضعیت آلودگی هوای قم صورت نگیرد فردا جبران هزینه‌های ناشی از اثرات مخرب آن بر بخش‌های مختلف چند برابر و سنگین‌تر خواهد بود و بعضا امکان جبران وجود ندارد.

گفتنی‌ها را بارها گفته‌اند و شنیدنی‌ها بارها نشنیده مانده است. ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه نیست، گاهی مرده‌ای است که تکانه‌های آب خیال زنده بودنش را انگاره می‌کند.

شاید برخی از مسوولان هوای قم را نداشته باشند و از توان خود برای حل این معضل مایه نگذارند ولی به یقین مردم این استان امیدشان به آن دسته از مسوولانی است که همتشان برای رفع مشکلات و ارتقا کیفیت زندگانی مردم شهر کریمه توقف نمی‌یابد.

انتهای پیام/ 137