دبیر ستاد ملی مدیریت پدیده گرد و غبار، نسبت به تشدید بحران و خطر تبدیل دریاچه نمک به کانون غبارخیز کشور هشدار داد و گفت: وضعیت منطقه سراجه در مجاورت دریاچه نمک به مرحله بحرانی رسیده است. هر تصمیم نادرست در مدیریت این دریاچه می‌تواند ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور را در معرض طوفان‌های گرد و غبار قرار دهد.

به گزارش قم نیوز،علی طهماسبی روز چهارشنبه در همایش ملی راهبردهای تبیین پایداری اکوسیستم دریاچه نمک و کنترل گرد و غبار در قم، با اشاره به ضرورت اتخاذ رویکردی متعادل در مدیریت دریاچه نمک اظهار کرد: هر اقدام در این حوزه باید دو شرط اصلی داشته باشد؛ نخست، ارزیابی دقیق پیامدهای اکولوژیک و دوم، جلوگیری از هرگونه تغییرات مخربی که امکان مقابله مؤثر با گرد و غبار را سلب کند.

وی یادآور شد: در گذشته، گرد و غبار تنها چند روستای محدود را تحت تأثیر قرار می‌داد، اما امروز کلانشهرهایی مانند تهران، اصفهان و اهواز نیز به کانون‌های بحران تبدیل شده‌اند.

تهدید پروژه‌های معدنی برای دریاچه نمک

وی با هشدار نسبت به اجرای طرح‌هایی نظیر استحصال نمک و عناصر معدنی از دریاچه نمک گفت: گرچه این دریاچه در حال حاضر منشأ اصلی گرد و غبار نیست، اما بهره‌برداری غیراصولی از آن می‌تواند تعادل اکوسیستم را به هم زده و آن را به یکی از خطرناک‌ترین کانون‌های غبارخیز کشور تبدیل کند.

طهماسبی تجربه ناموفق کشورهایی مانند ایالات متحده در بهره‌برداری از منابع طبیعی را درس عبرتی خواند و افزود: تخریب دریاچه «اُونز» در کالیفرنیا به دلیل استخراج بی‌رویه، نمونه آشکاری از پیامدهای مدیریت نادرست است.

منشأ داخلی بحران، قطع حقابه‌ها و توسعه بیابان

دبیر ستاد ملی گرد و غبار، منشأ اصلی گرد و غبار در استان قم را «داخلی» دانست و توضیح داد: قطع حقابه‌های طبیعی و مدیریت نادرست منابع آبی، بیابان‌زایی را در این منطقه تشدید کرده است. هم‌اکنون ۵۰ میلیون هکتار از عرصه‌های کشور مستعد تولید گرد و غبار است و طی هفت سال گذشته، وسعت مناطق غبارخیز ۴۷ درصد افزایش یافته است.

انقراض تالاب‌ها و نقش ویرانگر انسان

طهماسبی با اشاره به نابودی ۶۵ درصدی تالاب‌های کشور ادامه داد: تالاب‌هایی که زمانی مانعی در برابر گرد و غبار بودند، امروز خود به کانون‌های تولید آن تبدیل شده‌اند.

وی عوامل انسانی را محرک اصلی این فاجعه برشمرد و گفت: از بین رفتن پوشش گیاهی طی دهه‌ها، چرای بی‌رویه دام، تخریب خاک و مدیریت ناکارآمد آب در کنار تغییرات اقلیمی، بیابان‌زایی را سرعت بخشیده است. حتی پنج میلیون هکتار از زمین‌های کشاورزی نیز اکنون غبارخیز شده‌اند.

راه حل: توقف تخریب و احیای اکوسیستم

وی راه برون‌رفت از این بحران را در دو گام اصلی دانست و افزود: نخست باید اشتباهات گذشته مانند سدسازی‌های غیرکارشناسی، حفر چاه‌های غیرمجاز و پروژه‌های معدنی مخرب را متوقف کنیم. دوم، با احیای پوشش گیاهی و بازگرداندن حقابه‌های طبیعی، اکوسیستم را به تعادل پیشین نزدیک کنیم.

طهماسبی در پایان تأکید کرد: اگر امروز اقدام نکنیم، فردا برای نجات تهران و قم از زیر خروارها خاک، دیر خواهد بود.