قم نگار: در جلسه این هفته بنیاد قمپژوهی با حضور تعدادی از دست‌اندرکاران فرش، وضعیت صنعت فرش و قالی‌بافی در استان قم بررسی شد.

به گزارش قم نگار، حاج رضا محمدی، حاج رضا ارمی، حاج احمد زاهدی موحد، حاج علی راد و حاج جواد کاظمی از صادرکنندگان و تولید کنندگان فرش استان قم در جلسه بنیاد قم‌پژوهی حضور داشتند تا تاریخچه فرش دست‌بافت را با حضور اساتید و علاقه‌مندان قم‌پژوهی بررسی کنند.

هر یک از دست‌اندرکاران فرش حاضر در جلسه، به گوشه‌ای از مسائل مرتبط با فرش پرداختند. خلاصه آنچه در این جلسه طرح شد چنین است: قدیمی ترین فرش دنیا در سال ۱۹۴۹ در جنوب سیبری به نام قالی پازیریک یافت شده که این قالی به گفته بیشتر پژوهشگران از دست بافت‌های پارت‌ها است که قدمت بیش از ۲۵۰۰ ساله دارد و این قالی قدمت فرش ایران را نشان می‌دهد. امروزه قالی دومین کالای استراتژیک صادراتی بعد از نفت است.

سابقه قالیبافی در قم به شیوه فعلی به حدود هشتاد تا صد سال قبل می‌رسد؛ یعنی زمانی که تجار کاشان دارهای قالی را به قم می‌آوردند. بعدها این صنعت در قم رایج شده و به شیوه امروزی گسترش یافت.

اوج شکوفایی فرش استان قم از سال ۱۳۴۰ به بعد است. امروزه حدود بیست سبک در کشور وجود دارد که یکی از مهم‌ترین و جامع‌ترین سبک‌ها، سبک فرش ابریشم قم است که در دنیا شناخته شده است.

پیشکسوتان صنعت قالی در قم
از پیشکسوتان صنعت قالی در قم، میتوان از ارباب حسین جان (بزرگ خاندان اربابی) به عنوان اولین استادکار در استان قم نام برد.

حسین غفاری که شاگرد ارباب حسین خان و از تولیدکنندگان موفق فرش در قم بود، در زمان خود قالی دورو بافته است.

رشتی زاده که در سال ۱۳۲۰ به قم آمد، اولین کارخانه حلاجی را در قم ایجاد کرد و رجبیان در سال ۱۳۲۵در قم شروع به فعالیت کرد.

حاجی بازاری‌های فرش قم در این جلسه به ویژگی‌های قالی استان هم اشاره کردند. اینکه استان قم تنها استان در کشور است که درآن قالی به صورت تمام ابریشم بافته می‌شود. سطح فرش قم محکم و از پشم نتابیده است. پرز کوتاه دارد و پرز ابریشم به صورت کوتاه چیده می‌شود .

فرش استان در ابتدا با چهار تا شش رنگ بافته می شد اما امروزه تا چهل رنگ نیز بافته می‌شود. تنوع تعداد رنگ‌های به کار رفته در هر فرش و تعداد رج بالا همه از عوامل هویت فرش قم است.

با وجود سابقه کار فرش ابریشم در ایران، استان قم این سبقت را از بقیه شهرها (مانند اصفهان، کاشان، مشهد و تبریز) ربوده و امروزه در دنیا، فرش ابریشم را با نام فرش ابریشم قم می‌شناسند.

در استان قم هر تولید کننده برخلاف تولید کنندگان سایر استان‌ها، به تنهایی بیش از صد طرح ونقشه دارد که این از مزایای منحصر بفرد فرش قم است.

صادرات فرش استان
در گذشته عمدتاً کشورهای اروپایی و آلمان خریدار فرش قم بودهاند؛ به طوری که کشور آلمان فرش قم را خریداری و به اروپا و آمریکا صادر می‌کرد و در دو دهه گذشته روسیه و چین عمده فرش‌های قم را می‌خرند.

صادرات فرش در سال‌های گذشته به یک و نیم میلیارد دلار می‌رسیده و در سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۵ به یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار، و از سال ۱۳۷۵، متاسفانه صادرات فرش سیر نزولی را طی کرده و امروزه حدود هشتاد تا صد میلیون دلار در سال است.

در این جلسه همچنین مطرح شد رقبای خارجی به‌راحتی نقشه فرش را الگوبرداری می‌کنند؛ به طوری که در چین شهرکی ایجاد شده به نام کاشان که فرش تولیدی خودشان را به نام فرش کاشان جایگزین می‌کنند. این مسئله نیز از مشکلات امروز فرش قم است.

عدم استانداردسازی، عدم وجود شناسنامه، دور بودن از تکنولوژی روز دنیا، عدم بازاریابی الکترونیکی و عدم وجود دانشگاه علمی کاربردی فرش در ایران از دیگر آسیب‌های موجود در مسیر فرش قم است.

تجار و تولید کنندگان فرش قم بر نیاز به حجم بالای واردات ابریشم اشاره داشتند و اینکه سالانه حدود هزار تن ابریشم در کشور مصرف می‌شود که عمده مصرف ابریشم در استان قم است. حدود پنجاه تن از این ابریشم ها در کشور تولید و برای ۹۵۰ تن باقیمانده، نیاز به واردات از کشورهای آسیایی و چین است.

همچنین در این جلسه مطرح شد که فرش قم در ساختمان‌های مجلل دنیا، چون نگینی زینت بخش اتاق‌ها و ساختمان‌ها است.

با توجه به اینکه مشاغل زیادی به صنعت فرش وابسته است ازجمله دارکشی، فروش دار، چله، نقاشی و رنگرزی، پرداخت و رفو، تعمیرات، حمل و نقل، صادرات و ... ، می‌توان گفت که صنعت فرش استان ظرفیت اشتغال‌زایی بالایی دارد که باید بیشتر از گذشته به این صنعت در استان قم توجه داشت.

انتهای پیام/۱۳۷