قم نیوز: در حالی که امسال بارندگی‌ها نسبت به سنوات گذشته اندکی بیشتر بود ولی همچنان کشاورزی قم با مشکل بحران کم‌آبی مواجه است.

به گزارش قم نیوز، فصل زمستان امسال هم اندک اندک در حال گذر و رو به پایان است، بارش‌های امسال اگر چه نسبتاً خوب بود اما تاکنون نتوانسته راضی‌کننده باشد و همچنان سفره‌های زیرزمینی در آرزوی سیراب شدن باقی مانده‌اند و هنوز هم کم‌آبی در شهر قم و روستاهای مختلف این استان بیداد می‌کند.

اندکی بیش نمی‌گذرد که صحبت از تغییرات آب و هوایی و پدیده النینو تیتر اول روزنامه‌ها و مجلات خبری و... بود اما با گذر زمان شاهد بودیم که وضعیت آنطور که از آن صحبت به میان بود، پدید نیامد و میزان بارش‌ها نتوانست مهر تأییدی بر آن گفته‌ها باشد. اکنون که فصل بارش رو به اتمام است و فصل زنده شدن و احیای دوباره مزارع و باغات پیش رو بوده، توجه به اینکه الگوی کشت متناسب با وضعیت آبی منطقه باشد مسئله‌ای ویژه و مهم است.

باید بپذیریم که بحران کم‌آبی نه تنها در ایران بلکه در تمام کشورهای دنیا به مسئله‌ای حاد و چالش‌برانگیز تبدیل شده است و تلاش برای حفظ ذخایر آبی باقی مانده از اصلی‌ترین نکات مورد توجه است.

اکنون یکی از همین راه‌های حفظ ذخایر آبی ضرورت تغییر در الگوی کشت است. باید توجه داشته باشیم که هر نقطه از کره خاکی از شرایط اقلیمی متفاوتی برخوردار است و به ویژه در مناطقی که دارای اقلیم گرم و خشک هستند توجه به کاشت محصولات کم‌آب‌بر باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. استان قم از جمله این مناطق است که باید برای کاشت محصولات مطابق با وضعیت منطقه و با توجه به شرایط اقلیمی ابتدا برنامه‌ریزی و سپس اقدام شود.

* حل مشکلات کم‌آبی و خشکسالی استان با تأمین منابع مالی مرتفع می‌شود

محمدرضا طلایی رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم با بیان اینکه از اصلی‌ترین مسائل استان مسئله کم‌آبی و خشکسالی است، گفت: حل این مسئله همکاری مسئولان ملی و استانی را برای تأمین منابع مالی می‌طلبد که متأسفانه تاکنون در این زمینه اقدام مطلوبی صورت نگرفته است.

وی با بیان اینکه برای مقابله با مشکلات کم‌آبی در استان طرح الگوی کشت مشخص و در دست اقدام است، ادامه داد: برای جلوگیری از مصارف غلط، ۱۰ هزار هکتار از زمین‌های دارای بازدهی پایین از بخش کشاورزی حذف شده است.

طلایی با اشاره به اینکه طرح الگوی کشت اقدامی مطلوب در زمینه بهینه‌سازی مصرف آب است، افزود: تاکنون این طرح در هزار و ۷۰۰ هکتار از زمین‌های زراعی انجام شده است که تا پایان سال نیز به بیش از ۴ هزار هکتار می‌رسد.

وی میزان هزینه اجرای این طرح را ۲۳ میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: استان قم از جمله استان‌هایی بوده که نیازمند حمایت از سوی دولت برای رفع مشکلات است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم خاطرنشان کرد: با حمایت و توجه به صندوق بیمه می‌توان بسیاری از مشکلات وارد شده به کشاورزان را حل و فصل کرد.

* آمایش سرزمینی تنها راه حفظ کشاورزی در وضعیت بحرانی آب است

کریم زندی کارشناس کشاورزی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم تنها راه حفظ کشاورزی در وضعیت بحرانی آب را آمایش سرزمین می‌داند و می‌گوید: کشاورزان قبل از اقدام به کاشت در هر زمینی ابتدا باید از استعدادها و ظرفیت‌های کشاورزی آن منطقه مطلع شوند.

وی ادامه داد: مدیریت صحیح منابع آبی، آگاهی دادن و آموزش کشاورزان در تعیین نوع محصول و روش کاشت و همچنین مصرف درست از پساب‌ها از جمله اقدامات لازم در این زمینه است.

وی با بیان اینکه در این استان برای تولید ۷۰۰ گرم گندم یک متر مکعب آب لازم است و در مقابل با همین میزان آب می‌توان به ۳۰۰ گرم پسته دست یافت، افزود: بی‌شک با مقایسه ارزش اقتصادی این دو محصول در بازار، کشت پسته می‌تواند صرفه اقتصادی بیشتری داشته باشد.

این کارشناس کشاورزی با اشاره به اینکه اقلیم آب و هوایی در مناطق قنوات و جعفریه با کاشت پسته بسیار سازگار است، در خصوص علت عدم تمایل کشاورزان به کاشت پسته بیان کرد: فاصله زمانی بین کاشت نهال پسته تا رسیدن به دوران بازدهی ۶ سال است که به همین علت کشاورزان سعی دارند محصولاتی را کشت کنند که در مدت کوتاه‌تری به باردهی می‌رسند که اگر از سوی جهاد کشاورزی و سازمان‌های حمایتی به وضعیت معیشت کشاورزان در طول دوران بازدهی پسته رسیدگی شود، امکان ترغیب آنها به کاشت پسته فراهم می‌شود و در واقع وضعیت اقتصادی آینده استان روبه بهبود می‌رود و این یک سرمایه‌گذاری برای آینده است.

وی کاشت زعفران و گیاهان دارویی را نیز مفید خواند و گفت: کاشت تمام این محصولات با مصرف آبی پایین همراه است و می‌تواند به کشاورزی استان در این وضعیت بحرانی آب کمک کند.

* تأثیر چاه‌های غیرمجاز در افزایش وضعیت بحرانی آب

حسین محمدی دیگر کارشناس حوزه کشاورزی نیز علت وضعیت بحرانی آب در استان را وجود چاه‌های غیر مجاز می‌داند و معتقد است: اگر تا کنون از سوی دولت با حفاران چاه‌های غیرمجاز برخورد جدی صورت گرفته بود اکنون در این وضعیت بحرانی قرار نداشتیم.

وی تعداد چاه‌های غیرمجاز در استان قم را ۳ هزار و ۸۰۰ قطعه چاه دانست و بیان کرد: این چاه‌های غیرمجاز حدود ۳۰ میلیون مترمکعب برداشت آب از آب‌های زیرزمینی دارند.

محمدی با بیان اینکه ادامه این وضعیت آینده‌ای ناگوار را برای‌ استان رقم می‌زند، گفت: باید تمام دستگاه‌های مسئول برای جلوگیری از این مسئله وارد عمل شوند و با خاطیان برخورد قانونی صورت گیرد.

این کارشناس کشاورزی افزود: با نصب کنتورهای هوشمند می‌توان میزان برداشت آب از چاه‌های مجاز توسط کشاورزان را رصد و اندازه‌گیری کرد که اجرای این مهم مستلزم توجه و تأمین منابع مالی از سوی مسئولان است.

وی خاطرنشان کرد: ضروری است تا قبل از فرا رسیدن سال زراعی جدید نصب کنتورهای هوشمند برای تمام چا‌ه‌ها انجام گیرد تا در سال جدید شاهد کاهش برداشت غیرمجاز از چاه‌های آب استان باشیم.

بر این اساس بدون شک نقش انسانی در جلوگیری از بحران بی‌آبی نقشی اثرگذار است و نمی‌توان بحران کمبود آب را تنها مرتبط با کاهش نزولات جوی دانست. متأسفانه عدم توجه به الگوی کشت متناسب با محیط و حفر چا‌ه‌های غیرمجاز، منابع آبی زیرزمینی قم را با چالشی جدی مواجه ساخته است که تنها با آگاهی بخشیدن به کشاورزان در انتخاب نوع کشت و همچنین مطلع ساختن آنها از عواقب برداشت‌های آبی غیرمجاز می‌توان با این معضل مقابله کرد.

مسئولان و متولیان امر نیز باید با پرهیز از سلیقه‌ای عمل کردن سعی بر برنامه‌ریزی و ارائه راهکارهای موثر در حوزه کشاورزی برای افزایش تولیدات کشاورزان داشته باشند.

انتهای پیام/۱۳۷