به گزارش قم نیوز، پرده‌هایی پر از رنگ و نقش با داستان‌هایی که در دل خود پنهان کرده‌اند یکی ازسرمایه‌های دیرین فرهنگ ایرانی بوده است، هر جایی که ترکیبی از پرده‌ای پر از نقش و رنگ و نقال و یک چوب دستی مشاهده شد می‌توان نشانی از فرهنگ ایرانی را دریافت، نقالی ایرانی یا افسانه‌گویی ایرانی کهن‌ترین شکل بازگویی افسانه‌ها در ایران است که در مناسبت‌های گوناگون از دیرباز در شهرهای مختلف ایران وجود داشته است، نقالی هنری است که ایفا کننده آن را نقال می نامند که با شیوه‌های گوناگون و بیان حماسی سعی در بیان داستان‌ها و روایت‌های قدیمی ایرانی دارد، نقال کسی است که نقل حماسی می‌گوید و مضمون نقل‌هایش بیشتر پیرامون داستان شاهان و پهلوانان ایران زمین است.
پرده‌خوانی نیز یکی از شیوه‌های نقالی است که بیشتر زمینه مذهبی داشته و پرده خوان در آن به بیان داستان‌های قدیمی و روایت‌های مذهبی اسلامی می‌پردازد و که از قدیم استقبال فراوانی از آن می‌شد و تا به امروز هم کم و بیش ادامه یافته است، پرده خوانی نوعی نمایشِ مذهبی ایرانی است که در آن کسی با عنوان «پرده‌خوان» از روی تصویرهای منقوش بر پرده، مصائب اولیای دین به ویژه اولیای مذهب شیعه را با کلام آهنگین روایت می‌کند که به آن «شمایل‌گردانی» و «پرده‌داری» هم گفته می‌شود، هنری که امروز با توجه به ابزارهای جدید و پیشرفت تکنولوژی تا حدودی از یاد رفته است و امروز در کمتر هیئت مذهبی است که پرده خوانی برای بیان مصائب اهل بیت استفاده شود.
در این بین و در حالی که این هنر ایرانی اسلامی تا حدودی به فراموشی سپرده شده است و از آن فراگیری و استقبال سابق برخودار نیست، شهر کتاب قم همزمان با ایام فاطمیه و وفات بانوی دو عالم پرده مصائب اهل بیت را برپا کرده است، تا علاوه بر آشنایی دوباره مردم با هنر اصیل ایرانی اسلامی شهر کتاب قم را با عزداری بی‌بی دو عالم نورانی کند ووسیله باشد برای ساعتی کنار هم بودن با چاشنی فرهنگ ایرانی و اسلامی.
اتفاقی که استقبال پرشور مردم قم را هم به همراه داشت، سالن برگزاری نمایش پرده خوانی پر از مردمی است که آمده‌اند تا از تاریخ و هنر ایرانی خود در کنار شور اسلامی بهره‌مند شوند و ساعتی را در کنار خانواده و دوستان خود از نقالی وپرده خوانی محسن میرزا علیِ جوان که از معدود نقالان پرده خوانان امروز است بهره‌مند شوند.
محسن میرزا علی فرزند میرزا ابوالحسن میرزا علی و نوه حاج علی تقی میرزا علی از خانواده‌ای است که پشت به پشت نقال و پرده خوان بوده واز یازده نسل پیش و در زمان ناصر الدین شاه تعزیه گردان تکیه دولت تهران بوده‌اند و تا به امروز هم فرزندان این خانواده راه بزرگ‌ترهای خود را ادامه داده‌اند، تا تعزیه‌ای که امروز باقی مانده از قصه گویی وتعزیه نویسی همین افراد برای ما به یادگار مانده باشد.
به اعتقاد محسن میرزا علی هنرهای آئینی خصوصاً نقالی، پرده خوانی، روایت‌گری و قصه گویی از جمله هنرهای سنتی وآئینی است که بسیاری از مردم هنوز آن را نمی‌شناسند که باید برای ترویج و شناساندن آن به مردم تلاش شود.این پرده خوان ۳۱ ساله می‌گوید: این هنر‌ها سینه به سینه چرخیده و از صدقه سر امیر المومنین در ۳۸ کشور ودر جای جای کر ه خاکی اجرا شده است.
وی از نحوه نام گذاری این هنر هم گفت و افزود: نقل یعنی گفتن و نقال کسی است که داستان‌های زیادی برای گفتن دارد، اولین نقل تاریخ هم زمانی اجرا شد که ملائک جمع شدند و از خداوند پرسیدند که چرا انسان اشرف مخلوقات است و به دستور حضرت حق کرسی ساخته شده و آدم به دستور خداوند بر روی کرسی شروع به نقل کردن برای ملائک می‌کند.
نقل و قصه گویی به همین جا ختم نمی‌شود قرآن را که باز می‌کنیم می‌بینیم که تماماً قصه است، اما این نوع قصه گویی به شکل پرده خوانی مختص ایرانی‌ها است، این را میرزا علی گفت و افزود: هر جا که پرده و یک نقال و چوب دستی کنار هم جمع شوند نشان از یک فرهنگ ایرانی است و همه کشور‌ها این را مربوط به ایران و ایرانی می‌دانند.
پرده خوان جوانی ایرانی از هنر پرده خوانی هم نام برد وگفت: قبل از دوره صفویه قصه گو‌هایی را داشتیم که شمایل خوان یا صورت خوان نام داشتند، تصویری را نقاشی کرده دور گردنشان می‌انداختند که دو در روی آن درست کرده بودند و عبایی راهم روی دوششان می‌انداختند و در شهر قصه‌هایی را می‌خوانند.
میرزا علی که خانواده‌اش عمر خود را در این راه گذرانده‌اند می‌افزاید: این افراد بسیار مورد استقبال قرار می‌گرفتند چون مردم مانند امروز سرگرمی نداشتند و وقتی مرشد‌ها در هر کوی و برزنی داستانی را از احادیث و قرآن و ادبیات ایران زمین ارائه می‌کردند مردم گوش می‌دادند و بر روی رفتار آن‌ها هم تأثیر داشت، این شمایل خوان‌ها روی زمین کشاورزی می‌رفتند و احادیثی از ائمه و پیامبر (ص) را نقل می‌کردند کسانی هم که روی زمین کار می‌کردند مقداری از محصول خود را نذر این شمایل خوانی می‌کردند و خودشان و زمینشان را بیمه اهل بیت می‌کردند.
بعد‌ها استقبال از شمایل خوانی و پرده خوانی بیشتر شد و به عنوان یک سنت در آمد، میرزا علی در این رابطه می‌افزاید: به خاطراستقبال زیاد مردم از این شیوه قصه گویی به کمک نقاشان تصاویر زیادی را با هم ادغام کردند و پرده‌ای را طراحی کردند که ۳۶۵ داستان در دل این پرده نقاشی شده است و در دوره قاجار به اوج خود رسید.
مرشد جوان ادامه داد: ۳۶۵ داستان در دل ا ین پرده نقاشی شده است که از جایی شروع می‌شود و در جایی خاتمه پیدا می‌کند و سلیقه نقال است که تعیین می‌کند قصه از کجا شروع شودو در کجا خاتمه پیدا کند، سه موضوع زمان نقالی و پرده خوانی و ایفا هنر، دوم مکان و سوم یاران و شنوندگان هستند که شیوه نقالی را تعیین می‌کند.
پرده نقالی میرزا علی بار‌ها هر روز زیر بار و در گرما باز و بسته می‌شود اما در ۴۴ سال است که از رنگ ورو نیافته است و لبخند و اشک مردم را در رسای اهل بیت (س) به خود دیده است چرا که این پرده نور و نظر اهل بیت را با خود دارد و هر چیزی که نظر اهل بیت (س) را با خود داشته باشد بعید نیست که ماندگار شود.
گزارش از وجیهه غلامحسین‌زاده
انتهای پیام/۱۳۲
دریافت صفحه با کد QR