معاون پژوهشی دانشگاه مفید عدم نظارت و عدم بازدهی را دو چالش اصلی در بخش پژوهش دانست و گفت: نگاه جدی به بخش پژوهش و تحقیقات در کشور وجود ندارد.

به گزارش قم نیوز ناصر الهی با بیان اینکه سابقه نام‌گذاری هفته پژوهش به وحدت حوزه و دانشگاه برمی‌گردد، نقش اقتضائات و شرایط زمانی را در نحوه ارج نهادن به هفته پژوهش مؤثر دانست و گفت: یکی از مباحثی که امروزه در عرصه پژوهش مورد توجه قرار گرفته است، ارتباط حوزه صنعت با دانشگاه و ارتباط این دو با یکدیگر است که متأسفانه عدم هماهنگی بین صنعت و دانشگاه در کشور نشان از وجود مسائل و مشکلات جدی دارد که این گسست را به وجود آورده است.

وی در خصوص برخی از علت‌های این موضوع به عدم ورود صنعت کشور به صحنه رقابت جهانی اشاره داشته و افزود: به دلیل حمایت دولتی از صنعت کشور، نوآوری و ابتکار و تولید محصولات متمایز در کشور صورت نمی‌پذیرد و به عبارتی صنعت خود را بی‌نیاز از این امور می‌داند.

معاون پژوهشی دانشگاه مفید ادامه داد: از سوی دیگر هرچه قدر صنعت از دانشگاه به عنوان موتور حرکت، نوآوری و ابتکار فاصله بگیرد این مسئله پیچیده‌تر و سخت‌تر می‌شود چرا که با توجه به ماهیت وابستگی صنایع کشور به حمایت‌های دولتی، صنایع به جای نوآوری به دنبال جذب رانت‌های دولتی و دریافت پاداش‌های مختلف به شیوه‌های متفاوت نظیر بهره‌مندی از تخفیف‌های مالیاتی تا پاداش‌های صادراتی هستند.

وی افزود: از سوی دیگر یکی از مشکلات مهم در عرصه پیوند بین صنعت و دانشگاه، نظام حقوقی در عرصه کار می‌باشد. نظام حقوق کار در کشور بر پایه خلاقیت شکل نگرفته است و همین امر سبب شده است به محض استخدام، فرد شاغل آسودگی خیال ناشی از استخدام داشته و به خلاقیت و نوآوری فکر نکند. این تفکر سبب کوچک شدن بازار صنعتی و رونق بازار دلالی و عدم ورود به مباحث فنی و تکنیکی حوزه صنعت می‌شود و تبعات ناشی از این رویکرد سبب می‌شود ارزش افزوده بخش صنعت در GDP کاهش داشته باشد و در ادامه ارتباط مناسب و بهینه بین صنعت و دانشگاه شکل نگیرد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود بیان کرد: ایران کشوری در حال توسعه است و ارتقا، رشد و توسعه کشور نیازمند رشد و توسعه GDP بخش صنعت است که این در حالی است که اندازه بخش صنعت بسیار کوچک و اندازه بخش خدمات به جای کوچک بودن، بسیار بزرگ است.

تا زمانی که دانشگاه‌ها مرجع نوآوری شناخته نشوند نمی‌توانند بیماری‌های جامعه را حل کنند

الهی تصریح کرد: از سوی دیگر زمانی که دانشگاه‌ها مرجع نوآوری شناخته نشده و از اقتصاد دانش بنیان جهت تحول در بخش اقتصاد استفاده نکرده و به طور جدی وارد عینیت جامعه نشوند، نمی‌توانند بیماری‌های جامعه را شناسایی و حل کنند.

وی گفت: به صورت دستوری نمی‌توان از دانشگاه‌ها خواست در هفته پژوهش چه اقداماتی انجام دهند بلکه ورود صاحب نظران به این عرصه و طرح چالش‌های جدید و اتخاذ راهکارهایی جهت حل مشکلات بسیار مهم و کارساز بوده و می‌توان با استفاده از سیاست‌های تشویقی از راهکارهای برتر در حل معضلات و مشکلات جامعه قدردانی کرد.

دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه مفید، عنوان کرد: در جهت حل مشکلات باید به گونه‌ای رفتار کرد که ضمن جلب توجه سیاست‌گذاران به این موضوع، تجدید نظر اساسی در راهبردها و برنامه‌ها و حمایت جدی از صنعت در کشور صورت پذیرد و با ورود به عرصه تعاملات جهانی و فضای رقابتی‌تر در عرصه صنعت با اقداماتی نظیر عضویت در WTO یا هر شرایط دیگری که تعاملات در عرصه جهانی را افزاش دهد بتوان ارتباط بهینه بین صنعت و دانشگاه را ایجاد نمود و این مسئله باید در دستور کار دست اندرکاران قرار گیرد.

وی در بخش دیگر از سخنان خود به نحوه تخصیص بودجه پژوهشی در کشور اشاره نموده و ابزار داشت دو مشکل اساسی در این زمینه وجود دارد که باید به آن‌ها توجه شود؛ مشکل اول در خصوص اثر بخشی پژوهش است که آیا پژوهش‌هایی که در سطح کشور انجام می‌گیرد تا چه اندازه حالت کاربردی داشته و می‌تواند مسائل عینی جامعه را مورد هدف قرار دهد.

عدم نظارت و عدم بازدهی به عنوان دو چالش اصلی در بخش پژوهش مطرح است

الهی ذکر کرد: متأسفانه مجموعه تحقیقاتی که در کشور انجام می‌شود نشان از آن دارد که علیرغم صرف بودجه‌های فراوان در زمینه‌های مختلف پژوهشی در کشور، عدم نظارت و عدم بازدهی به عنوان دو چالش اصلی در بخش پژوهش مطرح می‌باشد و به عبارت دیگر تحقیقات باید در خدمت تولید باشد و این در حالی است که تحقیقات در کشور یک کالای تا حدودی لوکس بوده و از این رو علیرغم اینکه در هنگام کاهش درآمد باید سهم تحقیقات در کشور کاهش یابد، سهم تحقیقات در کشور افزایش می‌یابد.

وی توضیح داد: مشکل دوم تعداد اندک تحقیقات در کشور است؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد در بهترین سال‌ها سهم تحقیقات در GDP کشور بسیار پائین است و این نشان از آن دارد که نگاه جدی به بخش پژوهش و تحقیقات در کشور وجود ندارد و این موضوع در کشور مهم تلقی نشده و یک تراژدی بسیار بزرگ برای کشور محسوب می‌شود زیرا هرچه سهم R&D در کشور افزایش یابد، نشان دهنده این است که اقتصاد کشور به سمت اقتصاد دانش بنیان پیش می‌رود که متأسفانه چنین چیزی را مشاهده نمی‌کنیم.

معاون پژوهش دانشگاه مفید، در خصوص ارتباط این دانشگاه با پژوهش و صنعت ابراز کرد: دانشگاه مفید یک دانشگاه پژوهش محور تعریف شده که هدف خیلی خاص و مأموریتی روشن دارد و این مأموریت آن چنان معطوف به رابطه بین صنعت و دانشگاه نیست و به مسئله ارتباط بین حوزه و دانشگاه مرتبط است.

وی گفت: بنیانگذار دانشگاه آیت الله العظمی موسوی اردبیلی(ره) در واقع به دنبال این بودند که مجدداً علوم انسانی و اجتماعی را به گونه‌ای تعریف نمایند که با گزاره‌های ارزشی اسلام و مکتب اهل بیت(ع) سازگاری داشته باشد و رسالت اصلی دانشگاه نیز حرکت و گام برداشتن در این مسیر است و در موضوعات مختلف همچون اقتصاد، حقوق، فلسفه، علوم سیاسی، قرآن و ... بر اساس مبانی مکتبی و دینی به احکام اسلامی و روایات اهل بیت علیهم السلام استناد کرده و از این رو فعالیت‌های دانشگاه مفید ارتباط خیلی زیادی با صنعت نداشته و رویکرد آن مرتبط با علوم انسانی و اجتماعی است.

الهی افزود: در کشورهای پیشرفته گرچه ریشه همه تحولات صنعتی به علوم انسانی و اجتماعی برگشت پیدا می‌کند اما این بدان معنی نیست که به سرعت با صنعت ارتباط پیدا کرده و رویکردها تغییر پیدا کند. این مسئله در کشورهای در حال توسعه به صورت جدی‌تر مطرح است، زیرا در این کشورها علوم انسانی و اجتماعی بیشتر جنبه ترجمه‌ای داشته تا تألیفی و این سبب شده است خیلی به اقتضائات و شرایط اقلیمی و بومی توجه نشود.

استاد اقتصاد در بخش دیگر از سخنان خود در خصوص ارتباط دانشگاه مفید با مراکز پژوهشی و تحقیقاتی اشاره کرد و مطرح نمود: دانشگاه مفید به تناسب رشته‌های مختلف خود با مراکز مختلف پژوهشی- تحقیقاتی، سازمان‌ها و نهادهای مختلف اجرایی در کشور ارتباط داشته و بسیاری از دانش آموختگان دانشگاه در مراکز پژوهشی عضویت داشته‌اند.

وی در خصوص تحقق دانشگاه‌های نسل سوم یا کارآفرین اظهار داشت: همپای تحولات جهانی مسئله ورود دانشگاه مفید به دانشگاه‌های نسل سوم بسیار پراهمیت بوده و در این زمینه همفکری‌هایی با اعضای هیئت علمی صورت گرفته و مسئله ورود و سازگاری با دانشگاه‌های نسل سوم در دستور کار شورای پژوهشی دانشگاه قرار گرفته است.

الهی نقطه ثقل دانشگاه‌های نسل سوم را مسئله کارآفرینی دانسته و افزودند در فرآیند جهانی‌سازی رابطه نهاد دولت و ملت دچار فرسایش جدی شده و کارکرد اساسی خود را نخواهد داشت. از این رو دولت نمی‌تواند سیاست‌های تأثیرگذار و اثر بخشی در زمینه اقتصاد، اشتغال و سایر زمینه‌ها داشته باشد و دیگر بازیگر اصلی دولت‌ها نیستند بلکه نهادهای فراملی بسیار تأثیرگذار بوده و قاعدتاً عنصر تأثیرگذار در نهادهای فراملی کارآفرینان هستند.

وی گفت: دانشگاه‌ها باید افرادی را تربیت کنند تا بتوانند با توجه به عمر کوتاه فناوری‌ها و با توجه به تحولات روز خلاقیت‌های لازم و انعطاف پذیری زیاد برای حل مسائل و فناوری‌های جدید را داشته باشند و به جای اینکه افراد را به یک سری فنون خاص آموزش دهند باید افرادی تربیت کنند که بتوانند با دانشگاه‌های نسل سوم مسئول اصلی تعیین مسیرهای بهینه و رساندن آن به مرحله فناوری هستند.

توجه به تحولات گسترده و شرایط متحول جهانی راه حل‌های و مسیرهای بهینه مواجه با مسائل جدید را در کوتاه‌ترین زمان شناسایی و عملیاتی کنند؛ دانشگاه‌های نسل سوم در واقع مسئول اصلی تعیین مسیرهای بهینه و نهادینه نمودن و رساندن آن به مرحله فناوری هستند و با توجه به عمر کوتاه فناوری‌ها در این مسیر، باید این اقتضائات در دانشگاه‌های کشور دیده شود.

الهی بیان کرد: چالش بزرگ دانشگاه مفید به عنوان دانشگاه علوم انسانی این است که علوم انسانی تا چه اندازه می‌تواند در تربیت کارآفرینان و انعطاف پذیری در عرصه فناوری و تحول در فناوری نقش داشته باشد و از سوی دیگر جایگاه علوم انسانی و ارتباط آن با دانشگاه کارآفرین به چه صورت می‌تواند باشد که در این زمینه مذاکراتی با کارشناسان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صورت پذیرفته است.

وی بیان کرد: دانشگاه‌ها به پژوهش و تحقیقات به خصوص در هفته‌ای که به این نام است عنایت بیشتری داشته باشند تا بتوانند به تناسب تغییرات در شرایط جهانی گام‌های مؤثر در رشد و توسعه کشور بردارند.

انتهای پیام / 137