آیینی که روزگاری عاملی برای نزدیکی و انسجام خانواده‌ها بوده است حالا خانواده‌های بسیاری را از هم می‌پاشد و شادی روزهای آخر سال و شروع سال جدید را به رنج و درد بیماری و بودن در بیمارستان تبدیل می‌کند.

محمد قاضی از اعضای قم پژوهی که سال‌ها بر روی رسوم و آیین قم قدیم کار کرده است معتقد است که این آیین امروز به کلی منحرف شده است و دیگر از رسم و رسومی که در شب چهارشنبه سوری در محلات قم جریان داشت هیچ خبری نیست.
به گفته وی در گذشته فرهنگ شادی و از آن مهم‌تر به نمایش گذاشتن آن بسیار رواج داشت و به همین خاطر در هر ماهی یک روز به نام همان ماه انتخاب شده بود که مردم در آن به جشن و شکرگزاری می‌پرداختند در اسفندماه هم چهارشنبه آخر سال برای جشن انتخاب شده بود.

آن طور که وی گفته است مردم در گذشته در حین شادی و برگزاری رسوم یک فعالیت اجتماعی هم انجام می‌دادند، رسم قاشق زنی از جمله این رسومی است که در نهایت به کمک به فقرا و نیازمندان محله می‌انجامید.

رسم دستگیری از فقرا در چهارشنبه سوری

به گفته قاضی در این رسم افراد محله چادرهایی روی سر خود می‌انداختند و به صورت ناشناس در خانه‌های محله را می‌زدند و با ضربه قاشق به قابلمه صداهایی را ایجاد می‌کردند و صاحب خانه هم به دلخواه پول یا خوراکی اعم از برنج، قند یا چای در قابلمه می‌گذاشتند و در نهایت همه اقلامی که جمع می‌شد را درب منزل کسی که در محله از همه خانواده‌ها فقیرتر بود می‌بردند.
 پریدن از روی آتش که امروز هم تا حدودی مرسوم است از دیگر رسومی است که آن هم فلسفه و محتوای خود را داشته است، به گفته این عضو قم پژوهی در شب چهارشنبه آخر سال جوان‌ترهای محله با بوته‌ها و تیغ‌هایی که از بیابان آورده بودند هفت شعله آتش کوچک برپا می‌کردند و از روی آن می‌پریدند و می‌گفتند «سرخی تو از من زردی من از تو» و اعتقاد داشتند که با این روش تا آخر سال از زردی که در این شعر به معنای بیماری است دور خواهند شد.



وی فالگوش ایستادن را از رسم‌های دیگر قمی‌ها در این ایام نام برد و گفت: در این آیین هم دخترهای جوان سر چهارراه و معابر می‌ایستاندند و گوش‌های خود را تیز می‌کردند حرف‌های که می‌شنیدند اگر همراه با محتوای مثبت بود این برداشت وجود داشت که به آرزوهایشان می‌رسند اعتقاد داشتند که آرزویشان برآورده نخواهد شد.
کلوخ اندازون رسم دیگری بود که به گفته وی شب چهارشنبه سوری و نرسیده به ماه رمضان انجام می‌شد و مردم کلوخ‌هایی را در آب روان می‌انداختند و اعتقاد داشتند که با این کار ناراحتی و غم و اندوه همراه کلوخ در آب حل خواهد شد اما امروز از این رسم‌های اصیل چیزی نمانده و چهارشنبه سوری تنها به یک هیجان خطرآفرین تبدیل شده است.

با خاطیان برخورد می‌کنیم
نیروی انتظامی اما قول داده است که اجازه خطرآفرینی به برخی هنجارشکنان در سطح شهر نخواهد داد، آن طور که معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان قم گفته است پلیس برای مدیریت این شب از روزها قبل اقدامت خود را آغاز کرده و تلاش کرده است از طریق اجتماع مداری این روز را مدیریت کند.

چهارشنبه سوری امروز از یک نشاط اجتماعی به تمام معنا فاصله گرفته و چاشنی خطرآفرینی را به خود گرفته است
سرهنگ مهرداد حاجی‌زاده اعتقاد دارد که این آیین تغییر ماهیت داده و امروز از یک نشاط اجتماعی به تمام معنا فاصله گرفته و چاشنی خطرآفرینی را به خود گرفته است و به همین دلیل پلیس ملزم است که هرجایی که نظم و امنیت مردم تهدید می‌شود ورود کند.

به گفته وی آموزش‌های همگانی از جمله مهم‌ترین اقداماتی است که پلیس از روزها پیش در برنامه کاری خود قرار داده و چه از طریق رسانه و سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی و چه به صورت چهره به چهره در سطح مدارس و مساجد و حضور در گروه‌های مختلف از جمله اصناف سعی کرده است توصیه‌های لازم را به مردم منتقل کند.
با این همه اما حاجی‌زاده معتقد است که کار تأمین نظم و امینت در این شب تنها بر عهده پلیس نیست و به همین منظور هم فرماندهی انتظامی قم با دستگاه‌های مربوطه از جمله دستگاه‌های امدادرسان از قبیل اورژانس، هلال احمر، آتش نشانی و شهرداری تعاملاتی داشته است.





شناسایی ۵۰نقطه خطرآفرین
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی قم از حضور فعال پلیس در شب چهارشنبه سوری در سطح شهر خبر داد و گفت: در سطح شهر ایستگاه‌های بازرسی فعال خواهد بود، در ۵۰ نقطه از مناطق حاد و بحران خیز که در سنوات قبل محل تجمع بوده است بنرهایی با همکاری شهرداری نصب شده است؛ تا زمانی که نشاط اجتماعی جریان داشته باشد پلیس هیچ دخالتی ندارد اما هر زمانی که کسی بخواهد بی نظمی ایجاد کرده و امنیت عمومی و جان شهروندان را به خطر بیندازد مورد برخورد قرار خواهد گرفت.

آن طور که حاجی‌زاده گفته است ممکن است برخی از این هنجارشکنان نیز فریب خورده افرادی باشند که در شبکه‌های اجتماعی جوانان را تشویق می‌کنند که به خیابان بیایند و به شهروندان آسیب بزنند که این گونه موارد خطرناک مورد پیگیری جدی پلیس قرار خواهد گرفت.

به گفته وی هماهنگی با دستگاه قضایی نیز صورت گرفته و کسانی که در این رابطه دستگیر شوند کل تعطیلات عید را تحت نظر هستند و به خاطر سالم‌سازی محیط، این افراد تا پایان تعطیلات عید از جامعه جدا خواهند شد.

بر اساس آمار اورژانس سال گذشته در استان قم ۷۷ نفر در شب چهارشنبه آخر سال آسیب دیدند، ۷۷ نفری که بیشترین رنج سنی آنها از ۱۰ تا ۲۰ سال بوده است و تعطیلات عید را یا در بیمارستان‌ها گذارند و یا رنج و درد حاصل از مصدومیت را تحمل کردند، بخشی از مدیریت این آیین قدیمی که امروز تقریباً به صحنه جنگ تبدیل شده با نظارت پلیس و اقدامات اورژانس و دستگاه‌های امدادی انجام می‌شود اما بخش مهم‌تر آن را خانواده‌ها بر عهده خواهند داشت.
انتهای پیام / 137