به گزارش قم نیوز در فرهنگ و سنن هر قوم و ملتی، روزهایی وجود دارد که ریشه تاریخی و فرهنگی داشته و جلوه‌ای از باورهایی است که حتی تا مقدسات دینی و مذهبی آنها پیش رفته و هویت فرهنگی و تاریخی آن جامعه را به نمایش گذاشته است.
یکی از این روزها آغاز سال نو خورشیدی است که از شایع‌ترین آیین‌های جهانی به شمار می‌رود و کمتر تمدنی را خواهیم یافت که از آن تهی باشد و هر قومی بر اساس تاریخ، فرهنگ و مذهب خود آغاز سال نو را در قالب برپایی مراسم و جشن‌های ملی و مذهبی گرامی می‌دارد.
نوروز در ۹ کشور ایران، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، ازبکستان، افغانستان، تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان و آلبانی تعطیل رسمی است.
در کشور جمهوری آذربایجان مردم برای نوروز مراسم‌های مختلفی دارند از جمله سرودن ترانه‌ها و چیدن سفره هفت سین شامل سماق نشانه آفتاب، سکه نشانه شانس، سمنو نشان برکت و حاصلخیزی، سبزه نشان خلوص و خوشبختی، ساری کوک (زردچوبه) برای شیرینی زندگی، سوُت (شیر) نشان سلامتی و زیبایی، سو (آب) نشان تولد تازه و زندگی.
در کشور ترکمنستان نیز دوبار در سال جشن نو گرفته می‌شود که یکی از این جشن‌ها به تایید سازمان ملل رسیده و دیگری به عنوان آداب و رسوم دیرینه ترکمنستان است.
مردم ترکمنستان عقیده دارند زمانی که جمشید به عنوان چهارمین پادشاه پیشدادیان بر تخت سلطنت نشست آن روز را نوروز نامیدند. مردم ترکمنستان در این ایام غذاهای معروف نوروزی مانند سمنو، نوروز کجه و نوروز بامه می‌پزند و بازی‌های مختلف را به نمایش می‌گذارند و در مسابقات اسب دوانی، کشتی، مهره بازی و تاب بازی شرکت می‌کنند.
در ازبکستان، مقامات دولتی در این روز جشن‌هایی با حضور سفیران خارجی برپا می‌کنند و به مناسبت نوروز پیام تبریک می‌فرستند.
مردم در این روز به پختن سمنو می‌پردازند. از جمله دیگر آداب نوروز در این کشور، برگزاری مراسم آوازخوانی، مسابقه، نمایش، و کاشت درخت است.
آغاز جشن نوروز با برافراشتن علم امام علی(ع) در افعانستان
نوروز در افغانستان یا به عبارتی در بلخ و مرکز آن مزار شریف هنوز به همان فر و شکوه پیشین برگزار می‌شود. در روزهای اول سال همه دشت‌های بلخ و دیوار و پشت بام‌های گلی آن پر از گل سرخ می‌شود و از این رو به آن جشن گل سرخ نیز می‌گویند.
در اولین روز عید نوروز علم امام علی(ع) با مراسم خاص و با شکوهی برافراشته می‌شود و با این اقدام جشن نوروز نیز به طور رسمی آغاز می‌شود و تا چهل شبانه روز ادامه می‌یابد و در این مدت حاجتمندان و بیماران برای شفا در پای این علم مقدس به چله می‌نشینند.
مردم این سرزمین بر این باورند که اگر بر علم به آرامی و بدون لرزش و توقف از زمین بلند شود، سالی که در پیش است نیکو و میمون است.
انجام مسابقات مختلف از قبیل بزکشی، شتر جنگی، شتر سواری، قوچ جنگی و کشتی خاص این منطقه نیز از دیگر برنامه‌های آنان است.
رمز بدخشانیان در تاجیکستان
در کشور تاجیکستان این عید به نام جشن ملی نیاکان است و از آن به عنوان رمز بدخشانیان نام می‌برند و مردم از نوروز به دوستی و زنده شدن کل موجودات یاد می‌کنند.
همچنین ظروف خانه را شسته و تمیز می‌کنند تا گردی از سال کهنه باقی نماند و پیش از شروع عید نوروز، بانوی خانه وقتی که خورشید به اندازه یک سر نیزه بالا آمد دو جارو را که سرخ رنگ است و در فصل پاییز از کوه جمع آوری کرده‌اند و تا جشن نوروز نگاه داشته‌اند در جلوی خانه راست می‌گذارد زیرا رنگ سرخ برای این مردم رمز نیکی و پیروزی و برکت است.
پس از طلوع کامل خورشید خانواده‌ها می‌کوشند هر چه زودتر وسایل خانه را به بیرون آورده و یک پارچه قرمز را بالای سردر ورودی خانه بیاویزند که این معنی همان رمز نیکی و خوشی ایام سال را دارد.
سپس وسایل خانه را مرتب چیده و با بازکردن در و پنجره هوای نوروزی و بهاری را که معتقدند حامل برکت و شادی است وارد خانه می‌کنند.
در این سرزمین پخت شیرینی ویژه و غذاهای متنوع و غذای باج که در آن پاچه گوسفند با گندم پخته می‌شود جزو رسم و رسوم این ایام است، همچنین بزکشی، کشتی محلی، تاب بازی و بازی خروس و کبک جنگی از جمله مراسم‌های آنان است.
روزی که سنگ نیلگون سمرقند آب می‌شود
نوروز در کشور قرقیزستان تنها یک روز آن هم در روز اول یا دوم فروردین ماه است که به ۲۹ روز یا ۳۰ روز بودن ماه اسفند بستگی دارد.
مراسم جشن این روز را در شهرها دولت تدارک می‌بیند و در روستاها بزرگان و ریش سفیدان در برگزاری آن دخالت دارند.
در میادین بزرگ شهرها و در بیابان‌های اطراف روستاها این جشن برگزار می‌شود.
در این روز پختن غذاهای معروف قرقیزی مثل (بش بارماق) مانته برسک و کاتما مرسوم است که به صورت رایگان بین حاضران در جشن پخش می‌شود.
افزون بر جشن برگزاری یکسری مسابقات از قبیل سوارکاری نیز مرسوم است و به گونه چشمگیری در این روز مسابقات دنبال می‌شود و جوایز ارزنده‌ای به نفرات برتر داده می‌شود.
مردم قزاقستان نیز از جمله کسانی هستند که نوروز را با تشریفات زیادی گرامی می‌دارند و بر این باورند که در این روز ستاره‌های آسمانی به نقطه ابتدایی می رسند و همه جا تازه می‌شود و روی زمین شادمانی برقرار می‌شود.
همچنین قزاق‌ها معتقدند که نوروز آغاز سال است و در میان آنان عبارات زیبایی دربارهٔ نوروز وجود دارد. نوروز روزی است که یک سال منتظرش بوده‌اند، روزی که خیر بر زمین فرود آمده و روزی که سنگ نیلگون سمرقند آب می‌شود.
در شب سال تحویل تا صبح صاحبخانه دو عدد شمع در بالای خانه‌اش روشن می‌کند و خانه‌اش را تمیز می‌کند زیرا بر این باورند که تمیز بودن خانه درآغاز سال نو باعث می‌شود تا افراد خانه دچار بیماری و بدبختی نشوند و غذای مخصوصی به نام سوقیم را درست می‌کنند که در آن از آخرین گوشت باقی مانده اسب استفاده می‌شود.
در عید نوروز جوانان یک اسب سرکش را زین کرده و عروسکی که ساخته دست خودشان است با آویز زنگوله‌ای به گردنش درساعت سه صبح که ساعتی معین از شب قزیر است رها نموده تا از این طریق مردم را بیدار نمایند.
عروسک در حقیقت نمادی از سال نو است که آمدن خود را سوار بر اسب به همه اعلام می‌کند.
نوروز برای قزاق‌ها بسیار مقدس بوده و اگر در این روز باران یا برف ببارد آن را به فال نیک گرفته و معتقدند سال خوبی پیش رو خواهند داشت.
در عید نوروز مردم لباس نو و سفید به تن می‌کنند که نشانه شادمانی است. دید و بازدید اقوام دراین ایام با زدن شانه‌ها به یکدیگر از آیین و رسوم مردم قزاق در ایام عید نوروز است، همچنین پختن غذایی به نام نوروز گوژه (کوژه = آش) که تهیه آن به معنی خداحافظ با زمستان و در این ایام جزو آیین و رسوم این سرزمین است.
مسابقات معروفی نیز در ایام نوروز در قزاقستان برگزار می‌شود که از مهم‌ترین آنان می‌توان به (قول توزاق) اشاره نمود که بین گروه‌های مرد و زن برگزار می‌شود.
اگر برنده زن‌ها باشند قزاق‌ها معتقدند آن سال خوب و پربرکتی است و اگر مردها پیروز شوند آن سال نامساعد خواهد بود.
از دیگر مسابقات می‌توان به کوکپار برداشتن بز از مکانی مشخص توسط سواران، آودار یسپاق، قیزقوو و آلتی باقان اشاره نمود.
در عصر نوروز نیز مسابقه آیتیس آغاز می‌شود که مسابقه شعر و شاعری است.
برگزاری مراسم «سلطان نوروز» در آلبانی
جالب اینجاست که در کشور آلبانی نیز همه ساله در روز ۲۲ مارس (دوم فروردین) مراسمی بنام «سلطان نوروز» برپا می‌شود که در آن بکتاشیان تولد امام علی (ع) را همراه با بهار طبیعت جشن می‌گیرند.
بزرگ‌ترین و مجلل‌ترین مراسم در تکیه اصلی بکتاشی‌ها در شهر «تیرانا» و با حضور رهبر آنان که به او «بابا» می‌گویند، و همچنین حضور فعالان سیاسی و مذهبی داخلی و خارجی اجرا می‌شود.
در روزهای پیش از جشن سلطان نوروز، مریدان بکتاشی به زیارت آرامگاه رهبران پیشین خود می‌روند و با رهبران و بالاترین مقام مذهبی خود دیدار می‌کنند و برخی از زایران نیز گوسفندی برای قربانی می‌آورند.
صبح روز عید جمعیتی در حدود ۱۰۰۰ نفر در باغ تکیه، جلوی در ورودی عبادتگاه که به آن میدان گفته می‌شود، جمع می‌شوند. در بین شرکت کنندگان نمایندگان مذاهب دیگر نیز حضور دارند. در آغاز برنامه، سرود ملی کشور نواخته می‌شود و به احترام کشته شدگان جنگ کوزوو، یک دقیقه سکوت اعلام می‌شود.
پس از آن «بابا رشادی» که از سال ۱۹۹۶ رهبر بکتاشی هاست، به همراه دراویش دیگر با خواندن سرودهای خاص سلطان نوروز برنامه را آغاز می‌کند.
به غیر از این نه کشور، کشورهای دیگری هم نوروز را جشن می‌گیرند از جمله در پاکستان نوروز را «عالم افروز» یعنی روز تازه رسیده که با ورود خود جهان را روشن و درخشان می‌کند، می‌نامند و در هندوستان در دوره گورکانیان مراسم نوروز در دربار برگزار می‌شده اگرچه در دو قرن اخیر نوروز رسمیت ندارد اما در شهر لکنو برگزاری نوروز همواره برپا است.
در میان کردهای ترکیه و سوریه و در کشورهای مصر، چین و در کیش شینتو ژاپن و حتی رد پای نوروز ایرانی را در کرانه‌های شرقی زنگبار واقع در قاره آفریقا نیز می‌توان مشاهده کرد.
انتهای پیام / 137
دریافت صفحه با کد QR