یکی از مهمترین دستورات دینی، دستور به پرداخت خُمس سالانه مالی در صورت توان استT امری که تبدیل شدن آن به یک فرهنگ عمومی می تواند ضامن تداوم شکوه و عظمت اسلام باشد.

به گزارش قم نیوز یکی از مهمترین و ضروری ترین احکام شریعت جاودانه اسلام، عبادت مالی خُمس است؛ آنجا که می‌فرماید:

"هرگاه انسان از راه‌های مختلف مانند منافع کسب و کار، درآمدی به دست آورد و از مخارج سال او و همسر و فرزندان و سایر کسانی که نفقه آنها را می‌دهد، زیاد آید؛ باید خُمس (یک پنجم) آن را بپردازد.

همچنین آغاز سال برای حساب خُمسی هر فرد، نخستین درآمد اوست.

در عین حال، خُمس باید به دو قسمت تقسیم شود که یک قسمت آن، سهم سادات است که به سادات نیازمند پرداخت می‌شود و نیمه دوم هم، سهم مبارک امام معصوم (ع) است که در زمان فعلی، به مجتهد عادل یا نماینده او پرداخت می‌شود تا در راه‌هایی که مورد رضایت شریعت مقدس است، مصرف شود."

اینچنین است که در دین مبین اسلام به عنوان آخرین و جامع ترین دین الهی، یک نظام اقتصادی دقیق تعریف شده است که البته این نظام اقتصادی، از نظام عبادی جدا نیست و در عین حال که این وظیفه مالی، خود یک وظیفه و امر شرعی است، سبب استقلال مالی نظام دینی هم می‌شود.

 بدیهی است که توانمندی نظام دینی از لحاظ اقتصادی، خود، فواید بیشماری دارد که ارتقای فرهنگی جامعه، کاهش آسیب‌های اجتماعی و البته تحقق عدالت در کاهش فاصله طبقاتی جامعه از آن جمله است.

بر همین اساس است که مردم در جامعه اسلامی با پرداخت حق شرعیِ مالیِ خود، در رونق جامعه اسلامی سهیم می‌شوند و البته این را بسان یک عبادت و در تکمیل اعمال عبادی مانند نماز و روزه به انجام می‌رسانند تا جامعه اسلامی به عنوان یک "کل واحد"، به یاری و مساعدت تک تک اعضای خود محتاج باشد و آنان را به حضوری همه جانبه در عرصه توسعه و پیشرفت همه جانبه جامعه فرا خواند.

و اکنون در این روزهای آغاز سال جدید، شایسته است تا تک تک اعضای جامعه اسلامی و به‌ویژه مبلغان دینی، نگاهی دوباره به این واجب الهی بیندازند و ضمن ادای فردی این واجب الهی، از دیگران هم بخواهند که این امر مهم را فراموش نکنند و در ادای آن بکوشند.

در این باره، می‌توان نکات زیر را مورد توجه و دقت نظر قرار داد:

1. از آنجا که مدتی است "بنیاد بین المللی إحیای فرهنگ خمس" به همت یکی از استادان حوزه های علمیه و یکی از نمایندگان ولی فقیه، یعنی آیت الله نعیم آبادی، تأسیس شده و اعلام موجودیت کرده است می‌توان چنین گفت که ضرورت یک برنامه ریزی همه جانبه در کلیّات و بویژه در جزئیات موضوع خمس لازم می‌نماید؛ به بیان دیگر، عمومیّت و شمولیّت این واجب الهی و عقلی ما را بر آن می‌دارد تا برنامه ریزی جامعی درباره فعالیت‌های احیا، ترویج و تعمیق فرهنگ پرداخت خُمس صورت پذیرد و هیچ نکته ای مغفول نماند.

2. همانگونه که از نام و عنوان دقیق این بنیاد بر می‌آید، برای احیای این واجب بسیار مهم و حیاتی، باید بر "فرهنگ خُمس" و مسائل و جزئیات فرهنگی آن توجه ویژه ای مبذول شود؛ به بیان دیگر لازم است تا همه برنامه ریزی‌ها به سمت و سویی جریان یابد که فرهنگ ادای خُمس به عنوان یک فرهنگ عمومی در جامعه سریان یابد و افراد بتوانند با بیان و رفتار خود، مبلغ اقتصادی اسلام باشند؛ یعنی هم خود به این واجب اهتمام ورزند و هم دیگران را به آن تشویق کنند.

3 . از آنجا که به فرموده رهبر حکیم انقلاب، تبلیغات در دنیای امروز، حرف اول را می‌زند؛ بنابراین برای احیا و تقویت فرهنگ خُمس هم باید بر تبلیغات و آن هم، تبلیغات درست و تأثیرگذار متمرکز شد؛ البته به شرط آنکه این تبلیغات با محوریت مهمترین مفاهیم عقلانی باشد.

4. به نظر می‌رسد مهمترین مسائل متن و حاشیه فرهنگ خمس و مفاهیم عقلانی و غیر قابل خدشه آن، در موارد زیر قابل خلاصه شدن است:

الف . نباید فراموش کرد که قدرت مرجعیت شیعه در میزان اهتمام شیعیان به این واجب الهی است. به همین دلیل هم هست که دشمنان شیعه و به‌ویژه جریان صهیونیسم؛ وهابیت و جریانات انحرافی و تکفیری، تلاش حداکثری دارند تا این واجب الهی در جوامع اسلامی به حاشیه رانده شود. از این رو، تبلیغات حداکثری جامعه اسلامی باید حول این محور از مسئله خمس متمرکز شود.

ب . فرهنگ خُمس هم مانند هر فرهنگ دیگری، باید از لحاظ آسیب شناسی هم مورد توجه و دقت نظر قرار گیرد تا با توجه به آسیب‌های استخراجی، زمینه برای رفع آسیب‌ها و تهدیدها، مهیّا و در عین حال، فرصت‌های آن هم تقویت شود.

ج . به نظر می‌رسد که کاهلی برخی از متدیّنان در پرداخت خُمس، به دلیل وجود انواع شبهات درباره این واجب الهی است، امری که می‌طلبد تا در کارگروه‌های فکری و پژوهشی و به طور ویژه مورد تأکید قرار گیرد تا پاسخگویی به انواع شبهه ها در این زمینه، روزآمد و با  استفاده حداکثری از قدرت رسانه ای و سایر لوازم تبلیغی صورت پذیرد.

د . نظام اقتصادی اسلام و از جمله مسئله خُمس، از مواردی است که باید با کمک پژوهشگران اقتصاد اسلامی در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها، در نظام دروس آموزش و پرورش و همچنین دروس عمومی دانشگاه‌ها قرار گیرد تا هم دانش آموزان و هم دانشجویان از طریق بررسی ضرورت و فلسفه این واجبات مهم – و از جمله اهمیت خُمس در رسیدن صدای حقیقت تشیع به همه مردم جهان - ، بیشتر با اصول و فروع دین اسلام آشنا شوند.

ه . یکی از مهمترین مواردی که می‌تواند در نظام تبلیغی فرهنگ خُمس مورد توجه قرار گیرد؛ اهتمام خود عالمان دین و حتی مراجع معظم نسبت به پرداخت این واجب مالی و بیان آن از طریق رسانه هاست؛ چنانچه در همین سال‌های اخیر، آیت الله شیخ ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید چنین بیان کرد:

"یک سوال این است که آیا مراجع تقلید از خمس در زندگی شخصی خود استفاده می‌کنند؛ تا جایی که من اطلاع دارم مراجع تقلید در گذشته و امروز به خمس دست نمی زنند؛ به عنوان مثال زندگی من از حق تالیف کتاب‌هایم می‌گذرد و حتی دفترچه خمس دارم و در پایان سال خمسی، خمس می‌‌دهم."

و . از دیگر موارد مهم در تبلیغات فرهنگ خمس، ارائه گزارش مالی به مردم در زمینه مصارف خُمس و به‌ویژه فعالیت‌های عمرانی و محرومیت زُدایی در کشور است؛ بنابراین اگر مردم بتوانند ثمره ادای این واجب الهی را به روشنی مشاهده کنند؛ قطعا به ادامه این راه تشویق می‌شوند.

اکنون می‌توان امیدوار بود که هم آغاز سال جدید، فرصتی دوباره برای احیای این فرهنگ الهی باشد و هم فعالیت‌های بنیاد بین المللی احیای فرهنگ خمس با محوریت تبلیغات عقلانی حداکثری، سبب احیای عملی این واجب استراتژیک شده و قدرت تبلیغی تشیع در نظام بین الملل به حداکثر خود برسد.

انتهای پیام/ 137