فیلم‌ساز و صدابردار قمی با اشاره به برگزاری دوره های صدابرداری توسط بسیج هنرمندان گفت: در این شرایط تعداد محدود صدابردار جوابگوی نیاز هنری قم نیستند و به‌شدت کمبود صدابردار حرفه‌ای احساس می‌شود.

به گزارش قم نیوز مصطفی کوچکی از سال 75 که وارد موسسه راویان فتح شد، فعالیت خود در عرصه تصویربرداری و صدابرداری را آغاز کرد، هرچند در دوره نوجوانی نیز سابقه تجربه فعالیت‌هایی چون تواشیح و تئاتر نیز داشت از همان روزهای اول به «صدا» علاقه خاصی داشت و همین امر باعث شد تا در رشته صدابرداری تمرکز و تلاش بیشتری داشته باشد.

این هنرمند قمی پس از گذراندن دوره‌های خصوصی صدابرداری و تجربه صدابرداری در صحنه، به‌صورت حرفه‌ای وارد این عرصه شد. «مصطفی کوچکی در کنار پرداختن به صدا، تصویربرداری را هم آغاز کرد و از سال 82 به کارگردانی پرداخت و از آن سال تا امروز ساخت چندین مستند و فیلم داستانی و صدابرداری بازی‌های رایانه‌ای را در کارنامه هنری خود دارد. برگزیدگی در جشنواره‌های مختلف فیلم در رشته‌های کارگردانی، تصویربرداری و صدابرداری از دیگر افتخارات این فیلم‌ساز 41 ساله قمی است.

بیش از 5 سال است که دوره‌های عکاسی و تصویربرداری مقدماتی و صدابرداری پیشرفته را برای هنرجویان استان قم تدریس می‌کند. برگزاری «دوره تخصصی صدابرداری» در اردیبهشت امسال به همت سازمان بسیج هنرمندان قم، بهانه‌ای شد تا با این هنرمند با سابقه استان گفت‌وگویی کنیم.

* چه شد که تصمیم به برگزاری دوره تخصصی صدابرداری گرفتید؟

کوچکی: در وهله اول معضلی به نام کمبود صدابردار خوب در قم باعث شد تا به فکر برگزاری این دوره‌های تخصصی بیفتیم. من با 20 سال تجربه برای ساخت یک فیلم در قم همچنان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنم. این کمبود آن‌قدر زیاد است که منِ فیلم‌ساز برای چندین کار حرفه‌ای از صدابردارهای تهران استفاده کردم.

به دلیل همین کمبود است که با حمایت بسیج هنرمندان قم و همکاری نهادهایی چون حوزه هنری، اداره کل فرهنگ و ارشاد با اعلام فراخوان درصدد برگزاری این دوره تخصصی شدیم. هر چند توجه به این نکته ضروری است که در این دوره‌ها خروجی‌های خوبی داریم. چنانکه با وجود کم بودن فعالان این رشته اگر بتوانیم از هر کلاس دو سه نفر را وارد فضای هنری قم کنیم، خدمت بزرگی کرده‌ایم.

* چه افرادی در این دوره‌ها شرکت می‌کنند؟

کوچکی: صدابرداران فیلم، نمایش و برنامه‌های زنده، آهنگسازان، خواننده‌ها، کارگردان‌های تئاتر و فیلم، عکاسان و... در این دوره‌های تخصصی شرکت می‌کنند. به نظر من حضور در این کلاس‌ها برای تمام افرادی که به‌صورت حرفه‌ای با مقوله «صدا» ارتباط دارند، ضروری است.

برای مثال زمانی که یک کارگردان، صدا را خوب می‌شناسد، می‌تواند از صدابردار انتظار کار حرفه‌ای را داشته باشد و گرنه تفاوت صدابرداری حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای را متوجه نمی‌شود. کارگردانی که می‌داند «صدا» چیست، به‌جای استفاده از صدابرداران نابلد از افرادی که در این هنر به‌صورت تخصصی و مؤثر فعالیت می‌کنند، استفاده می‌کند.

* وضعیت معیشت و اقتصاد صدابرداران قم چگونه است؟

کوچکی: از آنجایی که متأسفانه نگاه اکثر فیلم‌سازان قمی به صدابرداری حرفه‌ای نیست، اقتصاد صدابرداران با کمبود مواجه است. اگر فیلم‌سازان استان به این نکته توجه داشته باشند که یک اثر سینمایی و نمایشی از سه ضلع کارگردانی، تصویر و صدا تشکیل‌شده است، نوع نگاهشان به مقوله صدابرداری متفاوت‌تر و حرفه‌ای‌تر می‌شود. من در این کلاس‌ها برای هنرجویان اثبات می‌کنم اگر در یک اثر هنری، تصویر هم نباشد، صدا جایگاه و هویت خاص خود را دارد. چراکه صدای بدون تصویر برای مخاطب اثربخشی دارد ولی تصویر صامت جذابیت لازم را ندارد. به‌عبارت‌دیگر می‌تواند تصویر وجود نداشته باشد اما صدا باشد.

بنابراین به دلیل نبود نگاه حرفه‌ای به مقوله صدابرداری در قم، هنرمندان این رشته ازنظر معیشتی با مشکل روبرو می‌شوند. در این میان صدابرداری که با مشکل مالی مواجه می‌شود یا تصمیم به مهاجرت به تهران برای ادامه فعالیت می‌گیرد و یا اینکه به‌کلی این هنر را رها می‌کند.

از سوی دیگر انتقادی که داریم این است که دست‌اندرکاران فیلم برای آنکه هزینه‌ای زیادی پرداخت نکنند، به خودشان اجازه می‌دهند، هر صدابرداری هرچند غیرحرفه‌ای و تازه‌کار را سرِکار ببرند و همین‌که صدایی ضبط شود برایشان کافی است.

ازنظر حرفه‌ای صدابرداران در جایگاه اصلی‌اند به‌طوری‌که یکی از مباحث مهم ما در خصوص اصول صدابرداری، کارگردانی صدا است که متأسفانه موردتوجه بسیاری از فیلم‌سازان واقع نمی‌شود. به‌عبارت‌دیگر هر کارگردان علاوه بر اینکه فیلم‌نامه را در اختیار بازیگر و تصویربردار می‌گذارد، یک نسخه را هم باید به صدابردار بدهد تا او بر اساس فیلم‌نامه تجهیزات لازم را برای صدابرداری تهیه کند.

گاهی اوقات در روند تولید یک فیلم کار صدابرداری واقعاً سخت می‌شود و این صدابردار حرفه‌ای است که می‌تواند به کارگردان مشاوره بدهد و اگر در یک لوکیشن با مشکلاتی مواجه می‌شوند که صدابرداری را دشوار می‌کند، صدابردار حرفه‌ای است که می‌تواند مسیرهایی که صداهای آزاردهنده کمتری دارد را به فیلم‌ساز پیشنهاد دهد. کارگردانان حرفه‌ای نیز معمولاً به صدابرداران خود اعتماد دارند.

* چه تعداد صدابردار در سطح حرفه‌ای در قم مشغول فعالیت‌اند؟

کوچکی: واقعاً در حال حاضر صدابردارانی که به‌صورت حرفه‌ای مشغول به کار هستند، از تعداد انگشتان یک دست هم کمترند. افرادی مثل هادی افشار که صدابرداری فیلم‌هایی چون مادرانه و آنام را در کارنامه کاری خود دارد و سال‌هاست ساکن تهران شده است و صدابردارانی چون پور باقری و بنایزدی که از صدابرداران مرکز صداوسیمای قم هستند کار داستانی می‌کنند. در این شرایط واقعاً این تعداد صدابردار جوابگوی نیاز هنری قم نیستند و به‌شدت کمبود صدابردار حرفه‌ای درک می‌شود.

* دلیل این کمبود چیست؟

کوچکی: دلیل این کمبود این است که صدابرداران مثل دیگر شاخه‌های هنری دیده نمی‌شود و اکثر جوانانی که وارد هنر می‌شوند هدف اصلی‌شان شهرت و دیده شدن است. خیلی‌ها لذت صدابرداری را نمی‌دانند. من هم کارگردانی کرده‌ام و هم تصویربرداری و صدابرداری.

اما واقعاً بین این رشته‌های هنری، صدابرداری را با لذت انجام می‌دهم و با آن زندگی می‌کنم طوری که خیلی وقت‌ها دلم برای صدابرداری تنگ می‌شود. به نظر من مردم نمی‌دانند صدابرداری چه لذتی دارد. در صدابرداری کاری مثل «بوم منی» واقعاً سخت است و نیاز به‌زحمت و توجه زیادی دارد. اما با وجود این سختی‌ها پس از ساخت فیلم، وقتی خروجی کار را می‌بینیم، خستگی تمام‌کار از تنمان بیرون می‌آید.

بنابراین به نظر من این رشته هنری چون جایی برای دیده شدن ندارد و فعالان این عرصه پشت دوربین هستند، خیلی از جوانان علاقه‌ای برای ورود به این عرصه ندارند. از سوی دیگر در بسیاری از جشنواره‌های فیلم، برای بخش صدابرداری جایزه‌ای تعلق نمی‌گیرد.

* چگونه می‌شود عاشق صدابرداری شد؟

کوچکی: عاشق صدا بودن ذاتی است. مثلاً من از 12 سالگی با گوش دادن به موسیقی و رادیو با صدا انس و الفت گرفتم. ما می‌توانیم با برگزاری کلاس‌های صدابرداری و با نشان دادن قدرت صدا در رسانه‌ها علاقه ایجاد کنیم. هرچند این کلاس خروجی کمی داشته باشد. معتقدم از 10 نفری که در کلاس‌ها می‌آیند، یک نفر خروجی داشته باشیم، کافی است. اما معتقدم با برگزاری مستمر این دوره‌ها می‌توان صدابردارانی تربیت کرد که نیاز قم را رفع کنند.

* چند سال طول می‌کشد که یک صدابردار به سطح قابل قبولی برسد؟

کوچکی: اگر به‌صورت آکادمیک و تجربی کار شود و هنرجو از محضر اساتید خوب و با تجربه بهره ببرد و تلاش داشته باشد، در عرض 5 سال می‌تواند به سطح قابل قبولی برسد. برای صدابردار شدن باید واقعاً کار کرد و در خلال این تلاش‌های هنری تجربه کسب کرد و با زیروبم این رشته آشنا شد.

من صدها صفحه جزوه و کتاب درباره صدابرداری خوانده‌ام. اکثر این کتاب‌ها به مباحثی پرداخته‌اند که کاربردی نیست. با ایجاد یک فضای محیطی خوب می‌توان صدای خوب تولید کرد و ایجاد چنین فضایی مستلزم این است که در میدان عمل تجربه لازم را کسب کرد و نکات کلیدی و کاربردی را تنها با تجربه و گذراندن دوره‌های کاربردی می‌توان به دست آورد.

من نیز در این دوره‌ها تا جایی که می‌شد کاربردی کارکردم تا هنرجو حداقل‌های صدابرداری پیشرفته را یاد بگیرد و از افرادی که به سطح خوبی در صدابرداری برسند نیز برای ورود به بازار کار و ارتباط با کارگردان‌ها تا حد توانمان حمایت می‌کنیم.

* در این کلاس‌ها چه مباحثی را مطرح می‌کنید؟

کوچکی: کارگردانی صدابرداری صحنه، کادر شناسی، شناخت میکروفون‌های حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای، شناخت و کار و آشنایی اولیه با تجهیزات استودیو و صدابرداری، شناخت ابزارآلات ضبط صدا، آکوستیک، وظایف دستیار صدا، وظایف صدابردار، شناخت و کار عملی با میکروفن‌های خازنی، دینامیک و...، کار عملی با بوم و آموزش بوم منی ازجمله مباحثی بود که در این دوره‌ها تدریس می‌شود.

انتهای پیام/138