موعظه‌های آن موجب می‌شود که انسان را از خواب غفلت بیدار و خطراتی که می‌توانند دل و روان آدمی را ضعیف و بیمار کنند یادآور می‌شوند. سخن در مورد نهج‌البلاغه است همان کتابی که هزار سال پیش به دست سید رضی جمع‌آوری شد و امروز به دست ما رسیده است، چه بسیار علمایی که بر این کتاب شرح و بسطی نگاشتند تا جامعه را از اندیشه‌های ناب امیرالمؤمنین (ع) سیراب کنند.
آیت الله سید جمال الدین دین‌پرور از زمره علمایی است که روزگارش با اندیشه‌های ناب امام علی (ع) گره خورده است و بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه که مجموعه‌ای علمی پژوهشی است به همت این عالم برجسته در قم تأسیس شده و سال‌هاست که اقداماتی شگرف دارد که در آستانه ماه مبارک رمضان به گفت‌وگو با این مدرس حوزه پرداختیم.
بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه در چه راستایی فعالیت دارد؟
اساس فعالیت این بنیاد بر اساس کتاب شریف نهج‌البلاغه مجموعه سخنان حضرت علی(ع) است که به عنوان یکی از مهمترین منابع حدیثی شیعه به شمار می‌رود که این کتاب در طول بیش از هزار سال مورد توجه خاص و عام بوده است.
هدف از تأسیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه از سوی شما چه بود؟
اهداف گوناگونی برای تأسیس بنیاد نهج‌البلاغه مورد نظر بود ولی گسترش مسئله حدیث در حوزه‌های علمیه از مهمترین اهداف تأسیس این مرکز به شمار می‌رفت. هدف این بود که طلاب و فضلا بتوانند در فضای علمی و درسی این احادیث را مطالعه کرده و زیر نظر اساتید برجسته حوزه که در این رشته فعالیت دارند به تجزیه و تحلیل بپردازند که در این راستا با موافقت حوزه تلاش شد که یکی از دروس حوزه‌های علمیه، کتاب شریف نهج‌البلاغه باشد.
چه عاملی موجب شد که نسبت به تأسیس بنیاد نهج‌البلاغه اقدام کنید؟
تازه طلبه شده بودم و دوران جوانی را سپری می‌کردم که خدمت علامه امینی(ره) رسیدم و با ایشان حدود چهار ساعت درباره الغدیر صحبت کردند که در این حین از ایشان پرسیدم که چه شد به فکر تألیف کتاب الغدیر افتادید؟ ایشان در پاسخ چنین فرمودند: در طول سال‌ها تحصیل و تدریس در نجف اشرف؛ یکی از روزها به حرم حضرت امیر(ع) مشرف شدم و عرض کردم آقاجان، ما سال‌ها مشغول تحصیل و تدریس هستیم؛ کاری دستمان دهید تا انجام دهیم؛ از حرم که به بیرون آمدم، فکر تألیف الغدیر به ذهنم افتاد و این کار را انجام دادم.
سخنان ایشان بسیار بر روی من تأثیر گذاشت و پس از آن نیت کردم که خوب است حضرت امیر(ع) کاری هم دست ما هم بدهند که بعد از ۱۵ یا ۲۰ سال که از قم به تهران آمدم، تنها در اتاقی نشسته بودم و بدون فکر، تأمل و مشورت قبلی، قلم روی کاغذ چرخید و نوشته شد: «بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه».
با توجه به اینکه «بنیاد نهج‌البلاغه» عنوانی خاص است، آیا مخالفتی هم در نام‌گذاری این موسسه صورت گرفت؟
برخی با این اسم مخالفت می‌کردند ولی بنده قاطعانه ایستادگی کرده و بر این نام تأکید کردم؛ در حالی که معمولاً در امور علمی نظر جمع برایم بسیار مهم است و به آن اعتقاد دارم؛ اما بر روی اسم این بنیاد، تأکید کرده و مصمم‌تر به دنبال راه اندازی آن رفتم.
بنیاد نهج‌البلاغه از چه سالی تأسیس شد؟ پس از تأسیس این مرکز علمی جه مسئولیت‌های دیگری را در انقلاب به عهده داشتید؟
این بنیاد تقریباً از سال ۱۳۵۰ راه اندازی شد و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در خدمت انقلاب بوده و فعالیت‌های انقلابی داشتم؛ اما بنیاد را رها نکرده و مسئولیت‌های مختلفی را رد کردم تا کار این بنیاد بر روی زمین نماند. سال ۱۳۷۰ بود که به امر رهبر معظم انقلاب به سفر هند رفتم ولی با ایشان شرط کردم که بنیاد نهج‌البلاغه باید پایدار بماند و اگر آیت الله خزعلی را جایگزین ما در بنیاد کنید، به این سفر خواهم رفت که خوشبختانه این کار انجام شد.
بودجه این موسسه علمی از کجا تأمین می‌شد و با چه کسانی این بنیاد را پایه گذاری کردید؟
بدون هیچگونه بودجه دولتی و کار تجاری، فعالیت در بنیاد نهج‌البلاغه را با حضور آقایان شهید مصطفوی، مرحوم موحدی ساوجی، بنده و آقای حیدری چیذری در اتاقی در منزل ما شروع کرده و ادامه دادیم.
پس از تأسیس مرکز تخصصی نهج‌البلاغه با مشکل خاصی مواجه نشدید؟
در آغاز فعالیت‌های مرکز تخصصی نهج‌البلاغه با کمبود استاد مواجه بودیم که کار را برایمان دشوار می‌کرد زیرا مباحثی همچون فقه، اصول، کلام و ... در حوزه‌های علمیه سابقه‌ای دیرینه داشت و اساتیدی در این زمینه تربیت شده بودند؛ اما نهج‌البلاغه سابقه نداشت و در این رشته کمبود استاد داشتیم ولی خوشبختانه همان اساتیدی که در این زمینه کار کرده بودند، قبول همکاری کرده و فضلا و طلاب توانستند از این موقعیت استفاده کنند.
تدریس نهج‌البلاغه در این مرکز تا چه میزان موفق بوده است؟
متن خوانی نهج‌البلاغه از دروس موفق این مرکز محسوب می‌شود، زیرا برخی از متون این کتاب شریف، حتی از کفایه هم سخت‌تر است و باید مطالعه بیشتری برای آن انجام شود تا بتوان کلام امام (ع) را فهمید. همچنین فضای کتاب نهج‌البلاغه می‌طلبد که فعالیت علمی و پژوهشی مناسبی همراه با توجه به منابع تاریخی بر روی آن انجام شود تا بتوان مباحث مهم آن را به درستی به جامعه عرضه کرد.
خروجی علمی بنیاد نهج‌البلاغه چیست؟
انتشار بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب در بنیاد نهج‌البلاغه در کنار تربیت طلاب در رشته تخصصی نهج‌البلاغه از خروجی‌های علمی این موسسه به شمار می‌رود و اقدامات این موسسه با توجه به اینکه نه بودجه دولتی دارد؛ نه بودجه حوزوی قابل توجه است. همچنین برگزاری ۱۶ کنگره داخلی و بین‌المللی با حضور دانشمندانی از شیعه و اهل سنت که برای نخستین بار نام نهج‌البلاغه را در سطح بین الملل مطرح کرد، از افتخارات بنیاد نهج‌البلاغه به شمار می‌رود.
نخستین کنگره بین‌المللی نهج‌البلاغه چه سالی برگزار شد و چه ویژگی داشت؟
کنگره بین‌المللی نهج‌البلاغه برای نخستین بار در سال ۱۳۶۰ و با پیام امام خمینی(ره) فعالیت خود را آغاز کرد که برگزاری آن فضای عجیبی ایجاد کرد و موجب شد این کتاب شریف از غربت در بیاید، اتفاقات خوبی در آن زمان رقم خورد و صدا و سیمای کشور برگزاری این برنامه را به صورت پوشش وسیعی پوشش داد.
همچنین وزارتخانه‌های گوناگونی مانند وزارت امور خارجه، وزارت کشور، وزارت پست و تلگراف و ...در برگزاری این کنگره مشارکت مؤثری داشتند تا جایی که وزارت امور خارجه دستگاه‌های ترجمه‌ای را مهیا کرده بود تا مهمانان خارجی بتوانند مطالب این کنگره را داشته باشند؛ وزارت کشور نیز ماشین‌های مخصوصی را برای مهمانان خارجی فراهم کرده بود؛ زیرا در آن زمان کشور در دوران جنگ قرار داشت و از فتنه گروهک‌های منافقین در امان نبودیم.
هزینه برگزاری نخستین کنگره بین‌المللی نهج‌البلاغه از کجا تأمین شد؟
مخارج کنگره نخست نهج‌البلاغه قریب به یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان شده بود که یک میلیون آن را آیت الله امامی کاشانی تقبل کردند و ۴۰۰ هزار تومان دیگر را نیز امام راحل قبول کردند که از وجوهات بتوانیم استفاده کنیم که به این ترتیب حتی یک ریال هم بدهکار نشدیم.
مرکز تخصصی نهج‌البلاغه از چه سالی فعالیت‌های خود را آغاز کرد؟
این مرکز از سال ۱۳۸۱، فعالیت خود را با پذیرش ۴۰ طلبه آغاز کرد ولی در ادامه به دلیل مشکلات بودجه‌ای، تعداد پذیرش این مرکز کمتر شد. در طول هشت دوره‌ای که این مرکز به فعالیت خود ادامه داده، بیش از ۱۲۰ دانش پژوه در مقطع سطح سه حوزه تربیت کرده و هر دوره در این مرکز قریب به سه سال به طول می‌کشد که اکنون در حال پذیرش در نهمین دوره هستیم.
موسوعه الاحادیث العربیه که از سوی بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه منتشر شده چه ویژگی‌هایی دارد؟
بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه طی پروژه‌ای کل کلمات و سخنان امام علی (ع) را از ۸۰۰ منبع جمع‌آوری کرد که تبدیل به ۷۰ هزار خطبه، نامه و کلمه شد که پس از حذف مباحث تکراری، به ۱۰ هزار خطبه، نامه و کلمه رسیدیم که در ۳۰ جلد با عنوان موسوعه الاحادیث العربیه به چاپ رسید که این شاخصه‌ها موجب ویژه شدن این موسوعه از سایر کتب انتشار یافته در این رابطه شد.
بهترین روش برای مطالعه نهج‌البلاغه چیست؟
این کتاب باید زیر نظر اساتید متخصص مطالعه بشود به همین دلیل باید در جلساتی استاد درباره این کتاب صحبت کند تا بتوان به اهمیت آن پی برد که لازم است طلاب در ابتدا این کتاب را به صورت مطالعه سریع هم متن عربی و هم ترجمه آن در طول مدت یک سال بخوانند و یادداشت‌های خود را در کنار آن بنویسند و در دوره‌های بعدی می‌توانند به صورت موضوعی مطالعه نموده و از شروح موجود استفاده کنند. نکته‌ای که قابل اهمیت است بلاغت و سبک حضرت امیر(ع) در این کتاب است که آن را با سایر کتب متمایز کرده به همین دلیل متن خوانی صحیح برای فهم بهتر مطالب بسیار اهمیت دارد.
کتاب نهج‌البلاغه نسبت به سایر کتب حدیثی چه وجه تمایزی دارد؟
۹۹ درصد خطبه‌های نهج‌البلاغه در دوران حکومت ظاهری حضرت علی(ع) بیان شده که یکی از مهمترین ویژگی‌های این کتاب شریف به شمار می‌رود در حالی که دیگر کتب حدیثی چنین ویژگی را ندارند. با توجه به اینکه امام علی(ع) در رأس حکومت بودند و باید جامعه را از منظرهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... هدایت می‌کردند؛ اما در زمان‌های دیگر ائمه(ع) چنین موقعیتی فراهم نبود تا جایی که اگر شخصی می‌خواست از سؤال از امام صادق(ع) سؤالی بپرسد باید خود را به شکل میوه فروش در می‌آورد و به محضر امام می‌رسید و سؤال خود را می‌پرسید.
نهج‌البلاغه در زمان کنونی تا چه میزان می‌تواند در جامعه کاربردی باشد؟
امروز در برهه‌ای از تاریخ زندگی می‌کنیم که حکومت کشورمان با اسلام پایه گذاری شده و در رأس حاکمیت آن فقیه مجتهد جامع الشرایطی وجود دارد که از این منظر عصر حاضر شباهت بسیاری به دوران حضرت علی(ع) دارد و قطعاً دستورات آن حضرت که بخشی از آن در کتاب شریف نهج‌البلاغه آمده، می‌تواند بسیار کارساز و مهم باشد.
انتهای پیام / 137
دریافت صفحه با کد QR