سخن از آیت الله شیخ محمد شریف رازی است؛ شخصیتی که به دلیل ناخرسندی مادر از سفر تحصیلی اش به نجف، این شهر را ترک کرد و به قم بازگشت.

قم نیوز – مصطفی معصوم زادگان:  رمضان المبارک سال 1340 هجری قمری بود که در شهر ری، نوزادی به نام محمد به دنیا آمد که بعدها به نام آیت ‌الله حاج شیخ محمد شریف رازی شهره شد.

پدرش ملا علی جان شرف رازی از ذاکران خاندان عصمت و طهارت (ع) بود و به همین دلیل شهد شیرین معارف اهل بیت (ع) از همان کودکی در کامش مزه کرد.

محمد 13 ساله بود که پدرش را از دست داد و از آن زمان، همزمان با تحصیل، به امرار معاش هم می‌پرداخت.

چهار سال بعد او با تشویق و ارشاد آیت الله مجاهد، شیخ محمدتقی بافقی - که به دلیل فعالیت‌های انقلابی، توسط رضاخان به شهر ری تبعید شده بود -، به قم مهاجرت کرد تا یادگیری علوم حوزوی را آغاز کند.

آیت الله خمینی و حضرات آیات سید محمدرضا گلپایگانی و سید شهاب الدین مرعشی نجفی از استادان او بودند. او همچنین از خرمن دانش آیت الله مجاهدی تبریزی هم بهره‌ها برد و در زمره شاگردان خاص او قرار گرفت.

از آمدن شیخ محمد به قم پنج سال می‌گذشت که وی تصمیم گرفت تا راهی حوزه علمیه نجف اشرف شود و تحصیلات خود را کامل کند. او مدتی در نجف به محضر آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی و آیت الله شیخ غلامحسین غروی اردبیلی رسید و نزد ایشان شاگردی کرد؛ اما اقامتش در نجف زیاد به طول نینجامید چرا که مادرش از دوری او ناخرسند بود و شیخ محمد به همین دلیل، نجف را ترک کرد و به قم بازگشت.

در آن سال‌ها، حوزه درس آیت الله بروجردی در قم طنین افکن بود و شیخ محمد هم در درس معظم له حاضر شد و استفاده‌ها کرد.

او در آن سال‌ها، از اوضاع سیاسی کشور هم غافل نبود و بر اثر برخی مبارزات، دستگیر و زندانی شد. همچنین بر اثر همین فعالیت‌های انقلابی علیه رژیم پهلوی، وی تبعید به کرمان را هم متحمل گردید.

چند سال بعد و با خروج رضاخان از کشور و رفتن او به جزیره موریس، وی توانست به قم بازگردد و پس از آن بود که به دستور مراجع ثلاث یعنی آیات سید صدرالدین صدر، سید محمدتقی خوانساری و سید محمد حجت کوه کمره ای به منظور احیای حوزه علمیه شهر ری، به این شهر رفت و همکاری خود را با آیت ‌الله حاج شیخ علی‌اکبر برهان آغاز کرد.

او درباره آن سال‌ها خاطره‌ای دارد که شنیدنی است:

«روزی با یکی از ماموران رضاخان همکلام بودم. او مرا به باغی برد و گفت: آقای رازی! روزی در همین باغ، رضاخان (شاه وقت) شروع به صحبت کرد و خطاب به من گفت:

فلانی! من به این انگلیسی‌های نمک‌نشناس و بی‌چشم‌ و رو، بسیار خدمت کردم و به خواسته‌ آنها در ایران به کارهای خلاف فراوان دست زدم؛ عمامه از سر روحانیون برداشتم، چادر از سر زنان کشیدم، درب مساجد را بستم، جلو عزاداری‌ها را گرفتم، سینه‌زنی‌ها را در ایام سوگواری‌ تعطیل کردم، تشییع جنازه علما را متوقف کردم؛ مسجد گوهرشاد و آستان قدس رضوی را به گلوله بستم و هزاران نفر را کشتم، نفت ایران را به آنها دادم و هزاران دستور آنها را اجرا کردم؛ اما حالا نمی‌دانم چرا تصمیم به تبعید من به جزیره موریس گرفته‌‌اند؟»

شیخ محمد شریف رازی دوباره از آنجا به قم بازگشت و در این شهر، کرسی تدریس خود را راه اندازی کرد و همزمان به تالیف و پژوهش هم همت گمارد.

معروف‌ترین آثار وی، دو کتاب «گنجینه دانشمندان» و «آثار الحُجّه» (یا دائره المعارف حوزه علمیه قم) است. او در «گنجینه دانشمندان» و در 9 جلد به شرح حال و زندگی علمای حوزه‌های علمیه می‌پردازد.

و اما «آثار الحجّه» به طور خاص، زندگی مراجع عظام تقلید در قم را در دو جلد مورد بررسی قرار می‌دهد.

وی همچنین آثاری به نام «چرا شیعه شدم؟» و «بُستان الرّازی» را تألیف کرده است.

ترجمه 5 جلد از تفسیر شریف «مجمع البیان»، ترجمه «دُرّ الثّمین» علامه مجلسی با عنوان «گوهر وزین»، ترجمه کتاب «کُحل البصر فی سیره سیّد البشر» حاج شیخ عباس قمی با عنوان «توتیای نظر» و جمع آوری منابع کتاب ارزشمند «وسائل الشیعه» شیخ حرّ عاملی از دیگر یادگارهای به جا مانده از این دانشمند و نویسنده والامقام است.

معظم له همچنین دعای مجرّبی را مشهور به «دعای کفن»، از عالم ربانی آیت الله ملا اسدالله بافقی یزدی گرفته بود که مستحب است تا در دست راست میت گذاشته شود؛ دعایی که متن آن به این شرح است:

«بسم الله الرحمن الرحیم

اللّهم اِنّ هذا اوّل قدومی الیک فاَکرِمنی فاِنّ الضّیف اذا نزل بقوم یکرم و انتَ اولی بالکرامه. الهی ما دمتُ حیّا عصیتُک و انت احسنتَ الیّ فالان انقطعَ عُصیانی فلا تَقطَع احسانک عنّی. یا ربّ اَعتِقنی مِن النّار بمحمّد و آله الاطهار الابرار الاخیار و صلّی الله علی محمد و آله الطاهرین.»

این عالم برجسته سرانجام در نخستین روزهای محرم الحرام سال 1416 هجری قمری و در سن 76 سالگی به ملکوت اعلی پیوست و در جوار رحمت حق آرام گرفت.

پس از آن بود که مراسم تشییع برگزار شد و مردم قدرشناس قم نماز میت را به امامت آیت الله محمدتقی بهجت اقامه کردند تا پیکر آن دانشمند ربانی برای تدفین به قبرستان شیخان قم منتقل شود.

و اما یکی از ارادتمندان آن فقید سعید، درباره ویژگی‌های اخلاقی و سیره زندگی آن دانشمند معظم چنین نقل می‌کند:

«مرحوم آیت الله شریف رازی در عبادات و اقامه نمازهای واجب و مستحب اهتمام ویژه ای داشت؛ علی الخصوص تهجد و نماز شب. ایشان حدود 60 سال یعنی از ایام جوانی تا پایان عمر، نماز شبش ترک نشد؛ به گونه ای که در هر شرایط و در هر مکانی که حضور داشت، برنامه‌های خود را طوری تنظیم می‌کرد که برای نماز شب بیدار شود.

به خاطر دارم که در یکی از ایام زیارتی امام علی بن موسی الرضا (ع)، به همراه ایشان عازم مشهد مقدس بودیم. در آن زمان بلیت قطار نایاب شده بود و ما به سختی سوار قطار شدیم. مسافران آنقدر زیاد بودند که حتی راهروهای قطار نیز، مملو از مسافران و زائران مشهد مقدس بود. من و ایشان هم جایی جز راهروها برای استقرار پیدا نکردیم. شب هنگام ایشان عبای خود را در همان جا پهن کرد و من روی عبای ایشان به استراحت پرداختم و تقریباً جای دیگری برای استراحت ایشان باقی نماند. اما ایشان در همان حال و در حالیکه قطار مشغول حرکت بود، به صورت تقریبی قبله را تعیین فرمود و رو به قبله ایستاد و مشغول نماز شب شد.

هیچگاه فراموش نمی کنم که نماز شب ایشان تا نزدیک صبح و ایستادن قطار جهت نماز صبح همچنان ادامه داشت و ایشان با حال عجیبی به راز و نیاز و تهجد مشغول بود».

انتهای پیام/138