ایجاد سامانه تهک شهرسازی و استفاده از اطلاعات هواشناسی در شهرسازی می‌تواند از توسعه ناهماهنگ با اقلیم و بحران‌های همراه با آن جلوگیری کند.

به گزارش قم نیوز علاج واقعه قبل از وقوع، شعار کاربردی و مهمی است که مدت‌هاست در مدیریت کشور به فراموشی سپرده شده است، بحران‌های زیست محیطی، بحران‌های جبران ناپذیری که در ادامه بلایای طبیعی به وقوع می‌پیوندد، بحران آب و خشکسالی‌های چندین ساله، مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های نو پدید و آمار روزافزون تصادفات همه دلایل کافی و محکمی است برای اینکه اثبات کند ما جایی از مسیر مدیریت کشور را اشتباه رفته‌ایم، مدیریت ناصحیح و توسعه ناموزون و عدم استفاده صحیح از منابع انرژی همه شرایطی را ایجاد کرده است که حالا عواقب آن پس از سال‌ها خودنمایی می‌کند، زمانی که برای جبران بسیاری از این شرایط بحرانی دیر است.

توسعه شهرسازی ناهماهنگ با اقلیم یکی از همین نمونه‌های مدیریت ناصحیح بوده است که به گفته بسیاری از کارشناسان نمونه بارز و عینی آن را می‌توان در آلودگی هوای تهران جستجو کرد.

به گونه‌ای که بی‌توجهی به هواشناسی و اقلیم در توسعه شهر تهران سبب شده است که کارخانه‌ها و شهرک‌های صنعتی در مسیر بادهای حاکم بر شهر قرار بگیرند که به دلیل قرارگیری کوه‌های البرز در دامنه شرقی مسیر عبور این بادها سد می‌شود و آلودگی بر سطح شهر حاکم خواهد شد، اتفاقی که یک آینده‌نگری و مطالعه علمی سال‌ها پیش می‌توانست از آن جلوگیری کند اما حالا بودجه‌های هنگفت نیز توان مقابله با آن را ندارد.

شهرسازی هماهنگ با اقلیم

همین مشکلات سبب شد که با رویکرد جدید سازمان هواشناسی، معیارها و اطلاعات هواشناسی در محورهای مختلف توسعه از جمله شهرسازی درنظرگرفته شده و با راه‌اندازی سامانه توسعه هواشناسی کاربردی(تهک) در امور شهرسازی، کلیه فعالیت‌های شهرسازی بر اساس معیارهای هماهنگ با اقلیم صورت بگیرد.

آن طور که مدیرکل هواشناسی استان قم به خبرنگار مهر گفته است، کار سازمان هواشناسی سال‌هاست که از اعلام وضعیت دما فراتر رفته است و می‌توان از اطلاعات هواشناسی در اموری مانند مسکن سازی، راهداری، کنترل آلودگی، مدیریت بحران، بهداشت و سلامت، صنایع نظامی و دفاعی، هوانوردی و آبزی‌پروری استفاده کرده و بهره‌وری بیشتری دست یافت.

حالا در استان قم نیز قرار است بعد از ایجاد تهک کشاورزی که توانسته است بهره‌وری را در کشت بسیاری از محصولات افزایش دهد، اطلاعات و آمار هواشناسی در توسعه شهرسازی مد نظر قرار گیرد.

به گفته یحیی زارع، هواشناسی علم پایه است و می‌تواند در تمام زمینه‌ها برای انسان کمک کننده باشد و به همین دلیل بسیاری از مشکلاتی که مردم امروزه در خانه‌ها با آن درگیر هستند در ساخت و سازهایی که بر اساس شرایط و الزامات اقلیم ساخته شده‌اند وجود نخواهد داشت.

طراحی مبلمان شهری، ساختمان و کل بحث‌هایی که به شهرسازی مربوط می‌شود از خیابان و کوچه گرفته تا ساختمان و پارک و مدرسه و مساجد همه از جمله مواردی هستند که می‌توانند با استفاده از این اطلاعات از جمله وضعیت آب و هوا و دما و سایر معیارهای هواشناسی یک شهر خوب و سالم و هماهنگ با شرایط اقلیمی را ایجاد کنند،

نظارت بر استفاده از اطلاعات هواشناسی در شهرسازی

آن طور که زارع گفته است شهرداری، راه و شهرسازی، بنیاد مسکن و همه نهادهایی که مرتبط با ساخت و ساز شهری هستند مشتری سامانه شهرسازی خواهند بود و برای طراحی‌های خود از این سامانه استفاده می‌کنند ضمن اینکه باید بر روند اجرای آن نیز نظارت کنند و از دستگاه‌های ناظر باشند که پروژه‌های عمرانی در سطح شهر از این اطلاعات به بهترین نحو استفاده کنند.



اهتمام و استفاده دستگاه‌ها و مردم از این اطلاعات ضرورت مهمی است که موفقیت این سامانه به آن وابسته است، در حالی که به گفته مدیرکل هواشناسی استان قم در بسیاری از موارد اطلاعات و آمار از این اداره کل گرفته می‌شود و جز طرح قرار داده می‌شود اما اینکه این اطلاعات به چه کار این پروژه می‌آید در هیچ کجای طرح لحاظ نمی‌شود، در حالی که این آمار و اطلاعات و در نظر داشتن هواشناسی در شهرسازی می‌تواند بسیاری از معادلات امروزی شهرسازی را تغییر دهد.

توسعه بیش از توان شهر قم

مدیرکل هواشناسی استان قم نیز همانند بسیاری دیگر از کارشناسان محیط زیست و شهرسازی اعتقاد دارد که توسعه بی رویه شهر قم تا به امروز مشکلات بسیاری را برای این شهر به وجود آورده است و از نظر اقلیمی این شهر بیش از این توان بزرگ‌تر شدن را ندارد و سال‌هاست که توسعه این شهر از آستانه توان آن نیز گذشته است.

توسعه بی‌رویه‌ای که یکی از عوامل اصلی آن مهاجرت بدون برنامه و بی رویه است که به گفته زارع هم برای اینکه شهر بیش از این با مشکل مواجه نشود در قدم اول باید از رشد بی رویه مهاجرت بدون در نظر گرفتن زیربنای شهری از نظر آب و فضا و صنایع جلوگیری شود.

کاهش محسوس بارندگی‌ها در کشور و استان قم نیز به نوعی به همین عدم مدیریت صحیح توسعه مربوط می‌شود، آن طور که مدیرکل هواشناسی استان گفته است بخشی از کمبود بارش‌ها در قم به صنایع استان مربوط می‌شود به طوری که گازهای کربنیک، آلاینده‌ها و گاز متان مجتمع‌های دامی فضای قم را به شکلی تبدیل کرده که لطافت و باران را از شهر گرفته است و یا برای نمونه تولیدات تخم مرغ در استان ۱۰ برابر توان استان است که این فضولات دامی گسترده می‌تواند تبعات محیط زیستی بسیاری برای شهر داشته باشد.

به اعتقاد زارع در این رابطه نباید بخشی و نهادی فکر شود و تنها نگاه همه جانبه می‌تواند در استفاده از این سامانه و تغییر بنیادین معیارهای شهرسازی اثرگذار باشد و بتواند مسئله با اهمیت اقلیم را در شهرسازی بیش از این لحاظ کند.

هم اندیشی کارشناسان برای بهبود شهرسازی

 «عش آل محمد» یکی از راهکارهایی است که در استان قم اندیشیده شده تا بتوان به این نگاه همه جانبه‌ای که مدیرکل هواشناسی استان از آن سخن گفته است نزدیک شد.

 سیده شبنم فاطمی که دبیری سلسله نشست‌های عش آل محمد(ص) را بر عهده دارد معتقد است که هدف از این نشست‌ها این است که با حضور دستگاه‌های مسئول و بهره‌بردار و اقماری موضوعات مهم در حوزه شهرسازی بررسی شده و ریز موضوعات تخصصی برای بهبود شرایط زیست و توسعه شهری قم فراهم شود.



آن طور که سرپرست مرکز خدمات تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی قم می‌گوید دیده‌بانی دقیق و رصد مشکلات و چالش‌ها اولین ضرورت احیای وضعیت شهرسازی موجود است که در این نشست‌ها تلاش می‌شود با همراهی دستگاه‌ها ذی ربط و متخصصان این امر به آن نزدیک شد.

به گفته فاطمی در نتیجه این جلسات کارشناسی برای هرکدام از چالش‌های شهر پرونده تخصصی ایجاد و طرح‌های جامعی تدوین و به دستگاه‌ها ارائه می‌شود و از طریق گفتمان سازی بین مردم و گروهی از کارشناسان روند اجرای آن پیگیری می‌شود تا چالش موجود مدیریت شده و از ایجاد چالش‌های جدید نیز جلوگیری شود.


انتهای پیام/ 138