عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: یکی از عوامل تشدید کننده بحران اقتصادی در کشور گرایش به سبک زندگی مصرف گرایانه در بین برخی از مردم است.

به گزارش قم نیوز حجت الاسلام محمد ملک زاده با بیان این که وضعیت نامطلوب اقتصادی امروز کشور یکی از پیامدهای طبیعیِ فرهنگ نادرست مصرف‌گرایی و تجمل گرایی است، اظهار داشت: این سنت ناپسند از جهات مختلف اجتماعی، اقتصادی، اخلاقی و جهات متعدد دیگر مشکلاتی را برای جامعه ایران به وجود آورده است.

وی همچنین گفت: ابعاد مادي و معنوي انسان، هر يك اقتضای نيازهايي دارد كه در اندیشه اسلامی، مورد توجه واقع شده است، ضمن آن که همه انسان ها نیازمند خوراك، پوشاك و مسكن، و سایر نيازهاي مادي هستند و هیچ شرع و منطقی این نیازها را منکر نشده است، اما تامین این نیازها در حد معقول و متعارف مورد پذیرش است و بیش از آن ناشی از حرص و ولع سیری ناپذیر انسان هاست که تبعات ناگواری برای جوامع به همراه داشته است.

عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم افزود: در منطق اسلام، مصرف معقول در رفع نیازهای مادی بشر برای سلامت جسم و در جهت پرورش و تعالی روح آدمی، مورد قبول اسلام می‌باشد، اما آنچه مورد نکوهش قرار گرفته مصرف‌گرایی و اصالت دادن به کام روایی و لذت جویی از مصرف است که موجب سقوط معنوی و دور شدن آدمی از مقام قرب الهی می‌گردد، چرا که زیاده روی در لذت های جسمانی، مجالی برای کمالات معنوی و انسانی و توجه به بعد روحی باقی نمی‌گذارد و راه را برای تهذیب اخلاقی می بندد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر پرداختن به تجملات و کام روایی‌ها، همواره با ناشایستی‌های اخلاقی و رفتاری و بی بند و باری همراه است،گذشته از آن که گرایش به تجملات و مصرف‌گرایی عده ای در جامعه، زمینه‌های پیدایی فرهنگی خاص را فراهم می‌کنند که به طور طبیعی بر دیگران تأثیر نامطلوب می‌گذارد و آنان را نیز به همین سمت و سو سوق داده و موجب هلاکت جامعه می‌شود و به همین ‌خاطر است که قرآن کریم در سوره شعرا، کسانی را که به اسراف در مصرف روی می آورند، مفسدانی می داند که از ایشان انتظار اصلاح گری نمی رود و نباید از شیوه زندگی آنان تقلید شود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که مصرف‌گرایی که به معنای اصالت دادن به مصرف کالاها و خدمات و هدف قرار دادن لذت و رفاه مادی است، در فرهنگ دینی اسلام معادل کلید واژگانی همچون اسراف، تبذیر و دنیا طلبی قرار می گیرد، گفت: اغلب عالمان لغت اسراف را به تجاوز از حد و به معنای افساد معنا کرده‌اند، زیرا تجاوز از حد، همواره سبب افساد است.

حجت الاسلام  ملک زاده همچنین یادآور شد: اساساً نیازهای مصرفی انسان را می‌توان در سه سطح طبقه بندی کرد که شامل ضروریات( مقداری از مصرف که برای حفظ سلامت روحی و جسمی لازم است)، کفاف(مقداری که نیازها را در سطح متوسط عرفی پاسخ دهد) و نیز مازاد بر کفاف(مقداری از مصرف که بالاتر از کفاف است و از منظر عرف مسلمان، اسراف و تجمل‌گرایی محسوب می‌شود) است.

وی افزود: از آموزه‌های اسلامی استفاده می‌شود که از میان این سه سطح، سطح مطلوب مصرف حد کفاف است و سطح سوم از مصرف که مازاد بر کفاف است، اسراف بوده و در نتیجه مورد نکوهش واقع شده است. چنانکه امیرالمومنین (ع) فرمود: "مازاد بر حدّ کفاف اسراف است"  و قرآن کریم نیز می‌فرماید: "اسراف نکنید که خداوند اسراف کاران را دوست نمی‌دارد."

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اضافه کرد: از پیامبر (ص)وارد شده که فرمودند:" هر کس از دنیا بیش از مقدار خود برگیرد، هلاک و نابودی خویش را گرفته است، در حالی که توجه ندارد " و نیز در نهج‌البلاغه سفارش شده که در دنیا بیش از اندازه کفاف نجویید.

وی گفت: بنابراین مصرف مطلوب و مجاز از دیدگاه روایات، حد کفاف است و مصرف بیش از آن برای شخص مسلمان، هرچند درآمد و امکانات فراوانی داشته باشد، اسراف و غیرمجاز محسوب می‌شود. البته باید توجه داشت که سطح مصرف مطلوب و نیز مصرف‌گرایی به لحاظ کمی و کیفی و مصادیق، به حسب مقتضیات زمان از جهت عادی و یا بحرانی بودن شرایط اقتصادی کشور، سطح زندگی و درامد عمومی مردم و ... تفاوت می‌کند.

وی افزود: در اندیشه دینی پیامدهای سوء مصرف‌گرایی را می توان در سه بخش رابطه انسان با خدا، ارتباط انسان با خود و نیز ارتباط انسان با جامعه دسته بندی و مورد تحلیل قرار داد.

این محقق و پژوهشگر حوزوی ابراز داشت: گروه اول پیامدهایی از قبیل قساوت قلب، فراموشی خدا، عدم استجابت دعا، ناسپاسی و کفران نعمت‌های الاهی، عصیان و سرکشی از فرامین خداوند، محرومیت از هدایت الهی، خواری در پیشگاه خدا و خشم و عذاب خداوند است که در رابطه انسان با خدا قابل تعریف است.

وی گفت: گروه دوم پیامدهایی است که در ارتباط انسان با خویش قابل بحث است که می‌توان از آنها به مواردی چون تحقیر نفس، زیبا انگاشتن اعمال زشت، دام شیطان، و شادمانی غرورآمیز اشاره کرد و گروه سوم مباحثی از قبیل ضایع کردن حقوق دیگران، ایجاد فساد در زمین، هتک حرمت دیگران، فخرفروشی، ناجوانمردی، بخل و حسد را شامل می‌شود.
انتهای پیام / 137