نشست علمی- تخصصی هم‌اندیشی فقه حکومتی با عنوان "" با ارائه نظریه استاد سیدمحمدمهدی میرباقری، در مدرسه حجتیه در قم برگزار شد.

به گزارش قم نیوز ششمین نشست "هم‌اندیشی فقه حکومتی" به همت دبیرخانه هم‌اندیشی فقه حکومتی و با همکاری جامعة المصطفی العالمیة با ارائه نظریه  حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمدمهدی میرباقری عضو مجلس خبرگان رهبری و رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم  در مدرسه علمیه حجتیه،  برگزار شد.

موضوع و پیشینه این جلسه

در ادامه سلسله نشست‌های فقه حکومتی نظریه حجت الإسلام  والمسلمین میرباقری تحت عنوان "فقه سرپرستی" برگزار شد که با پرسش و پاسخ مقررین  و سایر اساتید همراه بود؛ پیش‌تر نیز این نشست‌ها با حضور اساتیدی همچون  رشاد ، قوامی و مبلغی برگزارشده‌ بود.

در این نشست استاد میرباقری در ابتدا جلسه به مدت 90 دقیقه مختصات نظریه خود را در قالب سه عنوان «ضرورت ورود فقه به عرصه فقه سرپرستی»، «بازخوانی برخی زوایای فقه سرپرستی در فضای فلسفه فقه» و در نهایت «بازخوانی برخی زوایای فقه سرپرستی در فضای فلسفه اصول» مطرح کرد.

اهمیت تدوین نظامات اجتماعی دینی

از نکات مزیت این نشست این بود که استاد میرباقری نظریه فقه سرپرستی بصورت تطبیقی نظریه فقه سرپرستی را با نظریه فقه نظامات اجتماعی مرحوم شهید صدر و مقایسه ای بیان نمود.

از نظر استاد میرباقری، مرحوم علامه شهید صدر در "فقه نظامات اجتماعی" معتقد به این است که مسأله مستحدثه جدید فقه ما مساله نظاماتی است که طراحی شده و اسلامی نیستند و قوانین اسلامی و مدنی را تحت تاثیر خود قرار می دهند.

لذا اگر این نظامات پذیرفته شوند هرچقدر بر احکام دینی و قوانین مدنی پافشاری کنید، حتما این احکام شرعی و قوانین مدنی دستخوش تغییر می شوند. لذا به این نکته توجه کردند که ما به امری غیر از قوانین و احکام مدنی، احتیاج داریم که جلوی انحلال قوانین شرعی در نظامات غیر اسلامی را بگیرد.

چهار عنصر اصلی در نظام سازی دینی

ایشان راه حل را رسیدن به نظامات اسلامی می دانند اما راه حل آن را توجه به اثرگذاری  4 لایه در نظام سازی می دانند:

اول: ایدئولوژی ها

دوم: رابطه آن با اعتقادات و اندیشه ها

سوم:  مکاتب، که محور آن روشهای تامین عدالت اجتماعی از دیدگاه یک مذهب و ایدئولوژی است.

چهارم : قوانین خاص اجتماعی

از نظر استاد میرباقری واضح است که نوآوری مرحوم شهید صدر یک نوآوری اثرگذاری است و خود ایشان هم دریافتند که روش دستیابی به این مکاتب، به نحو معهود در سنت اجتهاد ما ممکن نیست.

استاد میرباقری بر اساس مساله مستحدثه ای که شهید صدر در نیاز به نظامات اجتماعی مطرح کردند  سه امتیاز کلی در نظریه "فقه سرپرستی" خویش معرفی کرد:

جایگاه تاثیر ایدولوژی در نظام اجتماعی

 اول اینکه در فقه سرپرستی به این علم پیدا کنیم که چطور یک ایدئولوژی مثل "منفعت گرایی شخصی" توانست مبنای شکل گیری اندیشه و مکتب و قوانین قرار بگیرد که این را هم باید به مراتب چهارگانه تحلیل شهید صدر و در ابتدای بحث اضافه کرد.

 در نظریه فقه سرپرستی یک نظامات تولّی و ولایت های اجتماعی قبل از شکل گیری ایدئولوژی ها وجود دارند که خودشان خصوصیات و لوازمی دارند.

استراتژی توسعه و تکامل در نظامات اجتماعی

دوم اینکه در نظریه "فقه سرپرستی" مساله مستحدثه زمانه ما نظامات مدرن نیست، بلکه استراتژی «توسعه و تکامل نظامات» در مقیاس جهانی است  -که آنچه شهید صدر در شکل گیری نظامات جدید، مدنظر داشتند از لوازم این استراتژی خاصِ مدیریت تحول و دگرگونی نظامات است.

بنابراین فقه باید بالاتر از نظامات اجتماعی، اول به خود تحول و توسعه نظامات به عنوان یک مساله فقهی توجه کرد.

در این نگاه مساله این است که اگر ما بتوانیم نظامات موازی نظامات مدرن ایجاد بکنیم باز هم  چون مدل مدیریت تحول و توسعه در عصر مدرن به نفع ولایت کفار تولید شده است، نظامات ما در مسیر تحول، دوباره در دستگاه کفار منحل می شود و تکلیف زمانه ما ساقط نمی شود

جایگاه مدل برای رسیدن به نظام اجتماعی مطلوب

سوم اینکه علاوه بر آنکه شهید صدر می فرمایند که ما نیازمند به مکتب(که دینی و غیر دینی دارد) و علم(که البته دینی و غیر دینی ندارد) برای رسیدن به قوانین و سازوکارها هستیم اما در نظر "فقه سرپرستی" برای رسیدن به سازو کار، غیر از مکتب و علم به برنامه(مدل) هم هستیم، با این خاصیت که اسلامیت باید در هر سه دیده شود و  البته به یک مبنا هم بازگردد و تشطط در مبنا را نمی توان پذیرفت. حجیت این مبنا هم حجیت آن به حجیت برهان و استقرا نیست، بلکه باید تبعیت از وحی بتواند مبنا واقع شود. در فقه سرپرستی هم نظامات عینی اجتماعی باید مکتب داشته باشند و هم نظامات علمی.

شأن شارع سرپرستی بر نظامات اجتماعی است

بر اساس آنچه در دو نکته بالا گرفته شد فقه سرپرستی هم همانطور که شهید صدر سعی کرد شان شارع برای تخاطب با مکلفین در موضوع نظامات اثبات کند، ما نیز باید بتوانیم ثابت کنیم که شان شارع این است که سرپرستی تکامل اجتماعی را موضوع خطابات خود قرار دهد یا نمی تواند.

خاطرنشان می شود: این سلسله  نشست ها با حضور  آیات و اساتید، سیدعلی سیستانی/ سید محمود هاشمی شاهرودی/ سیداحمد مددی/ مرحوم شهید صدر/ محسن اراکی/ ابوالقاسم علیدوست/ محمد مهدی هادوی تهرانی/ احمد عابدی اصفهانی/ علی اکبر رشاد/ احمد مبلغی/ مرحوم سید منیرالدین حسینی الهاشمی/ سیدصمصام الدین قوامی/ عبدالحسین خسروپناه/ عبدالحمید واسطی/ علیرضا اعرافی/  سیدمحمد مهدی میرباقری،  و با مشارکت و حضور نمایندگان تعدادی از موسسات و مراکز فعال در زمینه فقه حکومتی، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری/ مرکز پژوهشهاي اسلامي مجلس/ مركز فقهي ائمه اطهار عليهم السلام/ پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی/ دفتر فرهنگستان علوم اسلامي قم / پژوهشگاه فرهنگ و انديشه / جامعه مدرسین حوزه علمیه قم/ مرکز تحقيقات زن و خانواده/ مؤسسه اديب فقه جواهري/ مؤسسه فتوح انديشه/میز تخصصی علوم اسلامی دفتر تبلیغات/ ـ مؤسسه فقاهت و تمدن سازی/ مؤسسه آفاق حکمت/ مؤسسه صراط مبین/راديو معارف/شبکه اجتهاد/ مؤسسه لوح و قلم/ مجله رسائل برگزار می گردد
انتهای پیام / 137