افزایش استعمال قلیان در سفره‌خانه‌ها و پارک‌ها در استان قم به دغدغه‌ای اساسی برای مسئولان، مردم و والدین جوانان و نوجوانان تبدیل‌شده است که می‌توان یکی از دلایل آن را در کمبود مراکز تفریحی و ورزشی در شهر جستجو کرد.

به گزارش قم نیوز هم‌صحبتی با یکی از دوستان سبب شد تا راهم به مکانی متفاوت باز شود و در آنجا شلوغی محیط سبب آن شد تا با برخی از حاضران در این مکان به گفت‌وگو بپردازم. اینجا یکی از سفره‌خانه‌های مجوز دار شهر است که میز خالی برای نشستن در آن وجود ندارد و به همین خاطر هم قهوه‌خانه‌دار نزدیک به 15 صندلی قدیمی روی‌هم چیده تا افرادی که تازه‌وارد آنجا می‌شوند بر روی آن بنشیند، حداکثر مهلت توقف و برای یک وعده مصرف قلیان در این مکان 45 الی 1 ساعت است.

نگاه اولیه‌ای که از قهوه‌خانه در ذهن جامعه نقش می‌بندد مکانی بوده که نوعاً افراد کهن‌سال و پا به سن گذاشته آنجا را پاتوق خود کرده و بیشتر محلی برای خوردن چای، املت و یا دیزی است و گاهی برخی افراد نیز قلیان مصرف می‌کردند، اما حقیقت تلخ این بوده که امروز به ندرت فرد پا به سن گذاشته‌ای را می‌توان در سفره‌خانه‌های شهر مشاهده کرد، اصولاً رونق و توسعه سفره‌خانه‌ها رابطه مستقیمی با پایین آمدن سن مصرف و گرایش نوجوانان و جوانان به این ماده افیونی دارد.

در اغلب سفره‌خانه‌های شهر دیگر خبری از دیزی و املت نیست، بگذریم از اینکه در روزگار نه چندان دور این محافل فرصتی برای نمایش‌های بزمی و ملی و پرده‌خوانی بود، هر چند رونق و گسترش این قبیل محافل در هر شرایطی پسندیده نیست چراکه رابطه مستقیمی با از بین رفتن سلامتی و افتادن در گردنه بسیاری از بیماری‌های مرگبار دارد.

سرویس‌دهی در بیشتر سفره‌خانه‌های تازه تأسیس شهر در قلیان و چای خلاصه می‌شود و البته بالای هر میز کاغذی نصب‌شده و در آن رمز وای فای سفره‌خانه نیز نوشته‌شده است، اکثریت افرادی که اینجا  هستند جوان و یا نوجوانانی بوده که هنوز پشت لب خیلی از آن‌ها سبز نشده است، و دائماً سرشان در گوشی تلفن همراه گرم است و به ندرت حواس خود را به اطراف پرت می‌کنند.

رامین سلیمی سی‌ساله مالک این سفره‌خانه است، نزدیک به 14 ماه بوده که سفره‌خانه دایر شده و در این مدت بیش از یک‌ساله مشتریان زیادی جذب کرده است، او معتقد است قهوه‌خانه‌داری در مقایسه با شغل‌های دیگر درآمد قابل قبولی دارد چراکه با جرئت می‌توان گفت 70 درصد پولی که از مشتری دریافت می‌شود سود خالص است، اما با توجه به اینکه از ساعت‌های ابتدایی صبح تا پاسی از شب و حدود ساعت 2 نصف شب مدام مشغول سرویس‌دهی است رقم قابل‌توجهی نیست.

سلیمی اغلب مشتریان خود را افراد تحصیل‌کرده و دارای تحصیلات دانشگاهی می‌داند و با نشان دادن برخی از آن‌ها می‌گوید: قبل از اینکه رسماً وارد این کار شوم فکر می‌کردم اداره سفره‌خانه سرو کله زدن با عده‌ای اراذل‌واوباش است اما  الآن اغلب افرادی که در اینجا هستند دارای تحصیلات دانشگاهی هستند.

از کمبود مراکز تفریحی و ورزشی تا رونق سفره‌خانه‌ها

حقیقت تلخی که به آن باید اعتراف کرد افزایشی سفره‌خانه‌ها تازه تأسیس در نقاط مختلف شهر در دو سه سال گذشته بوده که بخش مهمی از آن ناشی از کمبود سرانه‌های ورزشی و تفریحی مدرن، قابل‌اعتنا و جذاب  در شهر برای پر کردن اوقات خالی و فراغت و بخش دیگر نیز ناشی از پایین آمدن سن مصرف قلیان است، به جرئت می‌توان ادعا کرد در درجه نخست رونق سفره‌خانه‌ها به دلیل پایین آمدن سن مصرف‌کنندگان است.

اصغر باقری دانشجوی ترم شش مکانیک است و می‌گوید تنها دلیلی که مرا بعضی شب‌ها به قهوه‌خانه می‌کشاند کلافگی ناشی از نشستن در خانه و پر کردن این خلأ است، علت اینکه با دوستم به اینجا می‌آییم پیدا نکردن مکان تفریحی جذاب قابل‌اعتنای برای تفریح و گذاران اوقات فراغت در شهر است.

وی از اینکه قلیان مصرف می‌کند احساس خوبی ندارد و ادامه می‌دهد: اگر چندین مرکز تفریحی مناسب مانند شهربازی‌هایی که در شهرهای دیگر وجود دارد یا پارک‌های آبی، باغ‌وحش، تئاتر و غیره در دسترس جوانان قمی بود قطعاً تعداد آمدن ما به اینجا بسیار کم‌تر بود، شهر ما در حاضر فکر می‌کنم هیچ شهربازی فعالی ندارد.

عرفان جباری جوان 22 ساله‌ای دیگری است که هر شب دو ساعت از وقتش را در پای قلیان مصرف می‌کند، او در یک واحد تولید کفش کار می‌کند و حقوق و درآمد مناسبی دارد، عرفان می‌گوید: وقتی در سفره‌خانه می‌نشینم احساس می‌کنم انسان بزرگ و قابل‌اعتنایی هستم و دیگران از من حساب می‌برند درحالی‌که وقتی بی‌هدف در خیابان دور می‌زنم چنین حسی ندارم.

وی ادامه می‌دهد: یادم هست وقتی ما کودک بودیم در طول ماه یکی دو بار همراه خانواده به شهربازی می‌رفتیم اما الآن سراغی از شهربازی‌های تعطیل‌شده نیست و به جای آن‌ها نیز مراکز تفریحی دیگر تأسیس و راه‌اندازی نشده است.

قلیان پلی برای ورود به مصرف سیگار

قلیان به دلیل حجم قابل‌توجه نیکوتینی که دارد می‌تواند مقدمه ورود فرد به مصرف سیگار باشد و تجربه نشان داده که سیگار نیز بارها دروازه ورود به اعتیاد و افتادن در دام مرگبار مصرف مواد مخدر است.

در سال‌های گذشته بحث ممنوعیت مصرف قلیان در مراکز عمومی بارها مطرح و به یکی از داغ‌ترین مباحث محافل کشور تبدیل‌شده است، قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات در سال 90 تصویب‌شده و بر اساس آن استعمال دخانیات از جمله قلیان در مراکز عمومی مانند سفره‌خانه ممنوع شد اما همواره بعد از مدتی سخت‌گیری و نظارت فتیله حساسیت پایین آمده و ازاین‌رو نیز مصرف قلیان در سفره‌خانه‌ها در سال‌های گذشته گاهی ممنوع و گاهی آزاد بوده است،

از نتایج نگران‌کننده رونق سفره‌خانه‌ها و تمایل جوانان به آن، گرایش به مصرف قلیان در بین برخی دختران و زنان است که عدم فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی‌های درست می‌تواند قلیان‌ها را در آینده‌ای نه چندان دور از سفره‌خانه‌ها به داخل خانه‌ها بکشاند و به یکی از سرگرمی‌های معمول شهروندان در طول شبانه‌روز تبدیل شود.

به گفته متخصصان حجم دود استنشاق‌شده ناشی از یک پوک قلیان تا بیست برابر یک نخ سیگار است، دود قلیان را مواد سرطان‌زایی تشکیل داده که در بروز بیماری‌هایی مانند سرطان ریه، و بیماری‌های قلبی عروقی تأثیر قطعی و مستقیم دارند.

یکی دیگر از خطرات قلیان احتمال انتقال انواع بیماری‌های عفونی، سل، هپاتیت به خاطر استفاده مشترک از قطعه دهانی است، در این زمینه حسن عطایی می‌گوید حاضر نیست در استکانی که یکی از بستگانش در آن چای خورده پایی بخورد اما از قطعه دهانی مشترک استفاده می‌کند، چراکه معتقد است اگر این کار را نکند مرام و معرفتش زیر سؤال رفته و ممکن بوده از جمع طرد شود یا به عنوان فردی به اصطلاح پاستوریزه شناخته شود.

قلیان علاوه بر اینکه چهار هزار ماده سمی و 70 ماده سرطان‌زا را داشته مونوکسید کربن بیشتری نیز نسبت به سیگار تولید می‌کند.

مهدی احمدی 25 ساله و منتظر نتیجه آزمون استخدامی یکی از ادارات دولتی است و می‌گوید نزدیک به 2 ماه است که سیگار را ترک کرده است چون کشیدن سیگار در انظار عمومی سبب خدشه‌دار شدن شخصیت او می‌شده و همچنین از اینکه مادرش از این مسئله  مطلع شود نگران بود،  اما دقیقاً از شب ترک سیگار هر شب در سفره‌خانه قلیان می‌کشد و احساس شرم بیشتری دارد،

وی ادامه می‌دهد: انسان با اراده‌ای است و تصمیم گرفته برای ترک قلیان فقط هفته‌ای یک‌بار این کار را انجام دهد و برای پر کردن اوقات فراغت خود برنامه‌ریزی کرده است.

احمدی نیز کمبود فضاهای تفریحی و ورزشی به ویژه در مناطق پایین‌شهر را یکی از عوامل روی آوردن جوانان به سفره‌خانه‌ها می‌داند و ادامه می‌دهد: اگر مراکز تفریحی و ورزشی ارزان‌قیمت و شهربازی‌های در تراز استاندارد در شهر وجود داشته باشد آمار گرایش به قهوه‌خانه‌ها کمتر می‌شود، چراکه بسیاری از افرادی که به قهوه‌خانه می‌آیند می‌خواهند اوقات فراغتشان به نحوی سپری شود.

گرایش جوانان به سفره‌خانه و پایین آمدن سن مصرف قلیان معلول عوامل و علل مختلفی است که هرکدام به نوبه خود دخیل هستند، اما کمبود فضاهای تفریحی و ورزشی ارزان‌قیمت و در دسترس مانند سفره‌خانه‌ها از مهم‌ترین عواملی بوده که تمام افرادی که قلیان می‌کشند به آن اذعان دارند.

گزارش از اصغر شهبازی
انتهای پیام / 137