زندگی و حیات هنرهای چند هزار ساله قم به وجود یک بازارچه دائمی وابسته است تا بتوانند تولیدات خود را به جامعه هدف، گردشگران و زائران این شهر معرفی کنند.

هیفا پردل : چهارمین نمایشگاه منطقه‌ای صنایع دستی و دومین نمایشگاه تخصصی هنر اسلامی که فرصتی طلایی برای معرفی و بازاریابی و یا فروش محصولات هنرمندان صنایع دستی است چند روز قبل در قم برگزار شد که در مدت کوتاه فعالیت خود نتوانست فرصتی مناسب برای معرفی هنرهای صنایع دستی باشد.
این نمایشگاه در قالب ۹۴ غرفه که ۷۰ غرفه آن برای معرفی هنرهای صنایع دستی و ۲۴ غرفه دیگر آن برای هنرهای اسلامی در نظر گرفته شده بود هنرهای زیبایی مانند معرق چوب، رودوزی، زیورآلات سنتی، سفال و سرامیک و منبت و هم‌چنین هنرهایی مانند نقاشی و خرمهره و غیره را مانند یک کلکسیون هنری در معرض دید عموم گذاشت ولی نتوانست به طور مطلوبی هنرهای دستی هنرمندان را معرفی یا در سبد خرید مردم قرار دهد.
در چند ساعت مانده به اختتامیه این نمایشگاه که تنها به مدت ۳ روز برگزار شد و در کنار آن یک نمایشگاه سوغات و مواد غذایی از دیگر استان‌های کشور قرار داشت گذری به گوشه گوشه این نمایشگاه زدیم زیبایی هنر این هنرمندان خیره کننده بود اما با گفت‌وگویی که با هرکدام از این فعالان عرصه صنایع دستی که سال‌هایی از عمر خود را صرف این هنر کرده‌اند شد از مرگ تدریجی هنر صنایع دستی قم به دلیل نبود حمایت و غفلت از وجود یک بازارچه دائم صنایع دستی پی بردیم.


هنری چندین هزار ساله مانند زیورآلات سنتی که برند آن به نام شهر مقدس قم است هنری زیبا مانند سفال و سرامیک که هنرمندانی به آن فعالیت داشتند امروز به دلیل بی‌توجهی تنها وارث این هنر هم که بیش از یک دهه در این هنر عمری را صرف کرده بی‌انگیزه شده و گویی باید روزی فاتحه هنر سفال و سرامیک را خواند.
شهر مقدس قم سالانه پذیرای ۲۰ میلیون گردشگر داخلی و خارجی است که به قصد گردشگری مذهبی و سیاحت و زیارت وارد قم می‌شوند این شهر در شاهراه مواصلاتی ۱۷ استان مهم کشور قرار گرفته و در تمام فصل‌های سال گردشگرانی حتی برای چند ساعت محدود از این شهر گذری کوتاه خواهند کرد این مهم می‌توانست برای هنرمندان قمی فرصتی برای معرفی هنر صنایع دستی چندین هزار ساله باشد ولی به دلیل نبود یک بازارچه دائمی امروز از نگاه گردشگران خارج و رو به افول و فراموشی رفته است.
شهر مقدس قم سالانه پذیرای ۲۰ میلیون گردشگر داخلی و خارجی است که وارد قم می‌شوند
وجود نمایشگاه‌های متعدد استانیف ملی و یا بین‌المللی فرصتی را برای معرفی صنایع دستی فراهم می‌کند ولی به رغم تلاش میراث فرهنگی استان قم برای برپایی این نمایشگاه به نظر می‌رسد هم زمانی نمایشگاه سوغات و مواد غذایی دیگر استان‌های کشور باعث شده مردم بیشتر به حضور و خرید از نمایشگاه سوغات رغبت داشته و از بازدید از کلکسیون هنری استان قم و دیگر استان‌های کشور محروم باشند.
آخرین رمق‌های حیات هنر سفال و سرامیک
به یکی از غرفه‌های صنایع دستی می‌رویم نمایش سفال و سرامیک و وجود غرفه‌ای به نام سفال و سرامیک قم آدمی را به وجد می‌آورد شاید قم را تنها با هنر انگشتر سازی و خرمهره و تسبیح فقط بشناسیم باب گفت‌وگو را با یک هنرمندی باز می‌کنیم که یک دهه از عمر خود را برای این هنر گذاشته است.


وارث هنرمند سفال و سرامیک قم با اشاره به هنر سفال و سرامیک قم گفت: هنر سفال و سرامیک قم تاریخی چندین هزار ساله دارد و من این حرفه و هنر را از پدرم آموختم و قریب به ۵۰ سال در این هنر فعالیت دارم و این هنر جایگاه خوبی در کشور دارد و منبعی برای درآمد و حتی اشتغال‌زایی است.
هنر سفال و سرامیک قم تاریخی چندین هزار ساله دارد و من این حرفه و هنر را از پدرم آموختم
رضا سرکارپور افزود: در گذشته کارگاه‌هایی و هنرمندانی به این هنر فعالیت داشتند و این هنر شناخته شده بود ولی به دلیل بی‌حمایتی و بی‌توجهی بسیاری از هنرمندان دست از این هنر برداشته و با توجه به این که این هنر، هنر آبا و اجدادی من است و دهه‌ای از عمرم را برای این کار گذاشتم من دیگر انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت هنری ندارم.
به گفته این هنرمند، در شهر گردشگر پذیر قم بازارچه‌ای برای فروش تولیدات خود نداریم کارگاه من هم مکانی دور از دید گردشگران است چگونه می‌توان این هنر قدیمی را معرفی کرد در حالی که صنایع دستی با کم‌ترین سرمایه بیشترین درآمدزایی و اشتغال را دارد ولی باید امروز شاهد افول و فراموشی این هنر باشیم.

چالش هنرمندان زیورآلات سنتی با نبود بازارچه و ضعف صادرات
یکی از هنرمندان هنر زیورآلات سنتی قم بیان کرد: هنر زیورآلات سنتی از هنرهای سنتی و تاریخی قم است و جزو تمدن و فرهنگ این شهر محسوب می‌شود در گذشته‌های دور این هنر بر روی فلزی مانند مس و برنج کار می‌شد و با رونق این هنر امروز بر فلزات گران‌بهایی مانند طلا و نقره هم کار می‌شود.
ابوالفضل ابراهیمی که ۱۵ سال در این هنر سررشته دارد و خود رئیس انجمن صنفی هنر زیورآلات سنتی قم است با اشاره به دغدغه‌های هنرمندان این صنعت افزود: در حالی که در قم ۸۰۰ کارگاه زیورآلات سنتی فعالیت دارند و نقشی در رونق اشتغال‌زایی دارد مهم‌ترین دغدغه هنرمندان این هنر نبود بازارچه دائمی صنایع دستی است.


به گفته وی، تنها در کارگاه من ۵۵ نفر به طور مستقیم و غیرمستقیم شاغل هستند با توجه به رایزنی‌هایی که میراث فرهنگی برای ایجاد یک بازارچه با دیگر دستگاه‌های اجرایی داشت هنوز این مشکل وجود دارد.
به گفته این هنرمند، اخیراً بازار کهنه هم که تنها امید هنرمندان قمی است به درهای آن به روی برای ورود وسایل نقلیه باز شده و این امر برای گردشگران و زائرانی که برای دیدن غرفه‌های صنایع دستی به این بازار می‌آیند مشکلاتی را ایجاد کرده است که باید استانداری برای حل این مشکل ورود کند.
ابراهیمی از انتخاب بازار شمسه در مجتمع الغدیر برای فروش و معرفی هنرهای دستی خبر داد و گفت: اکنون در حال پیگیری برای ایجاد بازارچه در این مجتمع هستیم ولی با توجه به بالا بودن هزینه اجاره غرفه‌های آن می‌تواند به چالشی برای هنرمندان تبدیل شود.

قلم زنی هنری اسلامی ولی بی‌فروغ در قم
از دیگر غرفه‌های مهم نمایشگاه صنایع دستی غرفه‌ای برای هنر «قلم زنی» بود که به طور مشترک با هنرهایی مانند انگشترسازی و تراش بر روی سنگ به نمایش گذاشته شده بود.
یکی از هنرمندانی که ۳۰ سال در این هنر فعالیت دارد گفت: من ۳۰ سال در زمینه قلم زنی برمس و ۱۰ سال بر دیگر فلزات بر حسب نیاز مشتری فعالیت دارم این هنر در اصفهان با درخشش خوبی روبرو بوده و به کشورهای خلیج فارس و اروپایی صادر می‌شود هرچند ما هم با حمایت صنایع دستی قم صادرات ضعیفی هم داشتیم ولی این هنر به دلیل نوبد مکانی ثابت برای معرفی کم فروغ مانده است.


محسن علایی بیان کرد: در کارگاه من برای ۱۵ نفر اشتغال‌زایی داشتم نمایشگاه فرصتی را برای معرفی این هنر فراهم کرد ولی زمان آن اندک و هم زمان با نمایشگاه سوغات ایرانی بود این هنر نیازمند معرفی و تبلیغ و بازاریابی است.
در حاشیه نمایشگاه با هنرمندانی در رشته تراش بر روی سنگ و هم‌چنین هنرمندان جوانی که به هنر خرمهره فعالیت داشتند نیز گفت‌وگویی شد که همه آن‌ها از نبود بازاری برای فروش محصولات خود گلایه‌مند بودند.

غرفه‌ای برای فروش هنرهای زندانیان
یکی از غرفه‌هایی که بازدیدهای خوبی در این نمایشگاه داشت، غرفه هنرهای دستی و منبت زندانیان بود. مسئول این غرفه گفت: زندانیان با هدف درآمدزایی و توانمندسازی انواع رشته‌های هنری را آموزش دیده و به آن مشغول خواهند شد این غرفه حاصل هنر زندانیان است و ۱۵۰ زندانی به صنایع دستی مانند منبت کاری، بافتنی و تابلو فرش فعالیت دارند و ۵۰ درصد از درآمد فروش این محصولات به حساب خانواده‌های آن‌ها واریز خواهد شد.

انتهای پیام / 110