رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم مقصود دین و قرآن از «سیاست» را، «امامت و هدایت» جامعه به سمت و سوی رسیدن به حیات طیبه بر مبنای برپایی و اقامه عدالت دانست.

به گزارش قم نیوز حجت الاسلام نجف لک زایی که در برنامه علمی «قرآن و اندیشه سیاسی مسلمین» سخن می گفت با بیان این که سیاست به معنای ظلم و طغیانگری با تعابیری مانند سیاست فرعونی در قرآن کریم مذمّت شده است تصریح کرد: خداوند در قرآن مجید سیاستی را تأیید می فرماید که مبتنی بر عدل باشد و فلسفه ارسال پیامبران هم بر اساس همین فلسفه اجتماعی و سیاسی مورد مطالعه قرار می گیرد.

 

مردم و حکومت، دو پایه نظام اسلامی اند

وی ادامه داد: بر اساس آیه 213 سوره مبارکه بقره، رسولان و فرستادگان خدا با کتاب و وحی الهی به سوی بشر آمده اند تا در میان مردم داوری کنند و انضباط اجتماعی را برقرار سازند و البته در این حکومت، خود مردم هم برپادارنده قسط و عدل هستند تا مشخص شود دین، هم فردسازی بر مبنای تزکیه و تعلیم و هم جامعه پردازی و حکومت مداری را در دستور کار دارد.

 

بندگی خدا و عدم بندگی طاغوت، دو مبنای اندیشه سیاسی اسلام

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در عین حال به برخی سوره های مکی قرآن و بیان تاریخ سیاسی انبیای الهی در آن ها توجه داد و گفت: سوره اعراف یکی از همین سوره هاست که در آن از تاریخ سیاسی حضرت ابراهیم (ع) تا تاریخ سیاسی حضرت رسول الله (ص) بیان شده است. این سوره ها همچنین مبانی اندیشه سیاسی در اسلام را بر مبنای اندیشه توحیدی مورد توجه قرار می دهد که مبتنی بر دو اصل «ان اعبدوا الله» یعنی عبودیت در برابر خدا و «و اجتنبوا الطاغوت» یعنی اجتناب در برابر طاغوت است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه همچنین با اشاره به این نکته که بر مبنای قرآن می توان رفتارهای شخصی حضرت نبی مکرّم اسلام (ص) را از رفتارهای وحیانی آن حضرت تفکیک کرد افزود: بر این مبنا، اگر رفتاری از سوی پیامبر (ص) سر زده باشد که دستور آن در قرآن دیده شود؛ این رفتار وحیانی و دینی و در غیر این صورت، شخصی و فردی است. به طور مثال می توان به 600 آیه ای در قرآن اشاره داشت که درباره جهاد نازل شده و نشان می دهد رفتارهای پیامبر در زمان جهاد در راه خدا، وحیانی و بر اساس دستورات الهی بوده است.

وی اضافه کرد: درباره حکومت اسلامی در زمان پیامبر هم می توان به آیه 80 سوره إسرا یعنی آیه شریفه «ربّ أدخلنی مُدخل صِدق و أخرجنی مُخرج صدق و اجعل لی مِن لدنکَ سُلطانا نصیرا» اشاره کرد که بر اساس نظر همه مفسّران قدیم، بعد از نزول این آیه بود که پیامبر (ص) به فکر تشکیل حکومت افتاد.

حجت الاسلام لک زایی سپس به تعبیر «سلطانا نصیرا» در این آیه اشاره و خاطرنشان کرد: برخی از مفسران بر این باورند که این «قدرت یاریگر» برای اسلام، دولتی مانند دولت روم در آن زمان است که البته به دلیل مسیحی بودن دولت روم، این برداشت نمی تواند درست باشد اما برخی دیگر هم بر این عقیده اند که منظور از قدرت یاریگر برای تشکیل حکومت اسلامی، مردم طائف و یثرب بودند و به همین دلیل، سفر پیامبر (ص) به طائف را سفری سیاسی و نه تبلیغی دانسته اند که به بیعت ها و سپس تأسیس مدینه النبی و تشکیل نظام سیاسی اسلام انجامید.

 

آیات مکی در بیان اصل حکومت اسلامی و آیات مدنی در بیان جزئیات قوانین

استاد علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع) آیات مدنی قرآن را نیز بیان کننده جزئیات قوانین اداره کشور معرفی کرد که نظام هایی مانند نظام اقتصادی، نظام سیاست خارجی، نظام تعلیم و تربیت، نظام خانواده و مانند آن را شرح و تفسیر می کند.

وی افزود: به طور مثال بر مبنای نظام سیاست خارجی و نظام جنگ و صلح اسلام است که ما امروز استدلال می کنیم صلح اعراب و اسرائیل بی معنی است چراکه صُلح نمی تواند بر مبنای ظلم محقق شود.

این پژوهشگر معارف اسلامی و علوم سیاسی همچنین ایرانیان را پیشتازان تولید فکر در جهان خواند و گفت: ایرانی ها از دیرباز همه دانش ها را مورد توجه قرار می دادند و این در حالی بود که برخی دانش ها در کشورهای اطراف ما ممنوع و مطرود بود.

 

نهضت بازگشت به قرآن کریم بسیار مبارک است

وی در عین حال به نهضت بازگشت به قرآن کریم اشاره کرد و بیان داشت: علمای ما از زمان های قدیم و حتی بیشتر از روایات، به آیات قرآن توجه داشتند چراکه قرآن فصل الخطاب و برهان قاطع است و اشکالاتی که درباره سند روایات مطرح می شود درباره آیات قرآن مطرح نیست و از این رو نمی توان خدشه ای به آیات وحی وارد کرد.

حجت الاسلام لک زایی ادامه داد: مباحث تفسیری شخصیت هایی مانند حضرت امام، علامه طباطبایی، شهید مطهری، آیت الله طالقانی، امام موسی صدر و رهبری معظم انقلاب همه و همه نشان می دهد که علمای ما اهتمام ویژه ای به تفسیر سیاسی داشته اند و البته مباحث تفسیری شهید بهشتی هم بخشی از این میراث است که حدود 12 جلد می شود؛ اما متأسفانه هنوز منتشر نشده است.

وی افزود: بر همین اساس است که تاریخ تفسیر سیاسی و همچنین جریان شناسی تفاسیر سیاسی معاصر قابل بحث و بررسی است و نکات مهمی می توان از این مباحث استخراج کرد.

این استاد و پژوهشگر حوزه و دانشگاه، ثبت 14 آیه از قرآن کریم در مقدمه و متن قانون اساسی جمهوری اسلامی را از الطاف الهی عنوان کرد که انقلاب اسلامی به ما هدیه داشته است.

 

آیه «قُل انما اعظکم بواحده ...» بیدارکننده خفتگان است

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پایان تصریح کرد: گاهی اوقات یک آیه از قرآن کافی است تا جامعه خُفته را به حرکت درآورَد و بیدار کند؛ مانند آیه 46 سوره سبأ یعنی «قُل انّما أعظکم بواحده ان تقوموا لله مَثنی و فُرادی» که انسان را به قیام برای خدا با هر نوع امکانات فرا می خوانَد و حضرت امام راحل عظیم الشأن، بیش از 70 بار از این آیه در فرمایشات خود استفاده فرموده اند که نشانه اهمیت بی نظیر آن است.

انتهای پیام/ 137