با وجود اینکه سالهاست که بسیاری از کشورهای دنیا به دنبال حذف دفن زباله ها و استفاده از صنایع تبدیلی هستند هنوز در بسیاری از شهرهای کشور ما زباله ها به روش های سنتی دفن می شوند.

به گزارش قم نیوز حدود ۲ تا ۲۰ میلیون باکتری خاص و 50 هزار تا ۱۰ میلیون باکتری عمومی در هر گرم خاکروبه خیابان‌ها شناسایی شده و جدا از آن، هنوز در بسیاری از نقاط کشور از جمله روستاها و مناطق دیگر، شاهد وجود فضولات حیوانی در قسمت عمده خاکروبه‌ها هستیم. این تعداد از باکتری‌های متنوع، خود تهدیدی برای سلامت انسان‌هاست.

خطرات وجود مگس به علت زباله و فضولات حیوانات برهمگان روشن است. انتشار بسیاری از امراض مثل حصبه، تراخم، وبا، جذام، سیاه زخم، طاعون و… به وسیله مگس‌ها امکان پذیر بوده و این حشره با نشستن برروی انواع زباله‌ها و فضولات و مدفوع انسان و پس از آن نشستن بر روی مواد غذایی و بدن خطری برای سلامت انسان‌ها است.

قرن نوزدهم میلادی بود که توسط یک دستورالعمل بهداشتی، ایده ”دفع بهداشتی زباله در محیط زیست» پیدا شد و انسان‌ها را به رعایت آن ملزم ساخت. زباله‌ها جدا از ایجاد بوی متعفن، تولید بیماری و زشتی محیط موجب پیدایش انواع موجودات و حشرات و آلودگی خاک‌ها، آب‌ها و هوا می‌شوند. البته همانطور که ترکیبات زباله‌ها متفاوت است به همان میزان خطرات متفاوتی دارند و بنابراین حمل زباله‌ها، جمع‌آوری و دفع آن‌ها باید به گونه ای صورت گیرد که تهدیدی برای سلامت انسان‌ها نباشد.

مواد زاید صنعتی اعم از فراورده‌های گیاهی، میوه‌ها و فضولات کشتارگاه‌ها می‌تواند محل پرورش مگس‌ها قرار گیرد؛ همچنین سالم سازی محیط و کنترل زباله‌ها خصوصاً هنگام جمع‌آوری و دفع آن‌ها، کاربردی‌ترین راهکار برای جلوگیری از جوندگان است؛ چرا که یکی از خطرات عدم توجه به دفع زباله، انتشار موش‌ها در محیط است. این گونه موجودات ناقل بسیاری از بیماری‌ها هستند که به راحتی به انسان‌ها سرایت می‌دهند.

متاسفانه در آخرین محل، یعنی دفع زباله به علت بی توجهی خسارات زیادی بر خاک و آب وارد می‌شود. در کشور ما مسئله کمبود آب مشکلات فراوانی را پدید آورده و مصرف بی رویه، عدم وجود منابع کافی و از یک سو عدم کنترل آلودگی آب توسط تخلیه فاصلاب ها و زباله‌های شهری، این مشکل را برای ما بزرگ‌تر می‌کند. دفن غیر بهداشتی زباله‌ها در سراشیبی و اماکنی که مخالف ضوابط حفاظت از آب‌های زیرزمینی است می‌تواند خسارات بسیاری در نابودی آب‌ها به بار آورد. خصوصاً که محل دفن زباله‌ها در خاک‌های شنی و یا نزدیک رودخانه‌ها و  چشمه سارها باشد.

کالاهای مصنوعی که از مواد پلاستیکی ساخته شده‌اند، پس از مصرف، در بین زباله‌ها انباشته و موقع دفن بین خاک سالیان سال باقی می‌مانند. این مواد تجزیه ناپذیر نیز یک تهدید به شمار می‌آیند؛ چرا که تنها این دسته از زباله‌ها به تنهایی خلل در تبادل آب و هوا و عکس العمل های فیزیکی شیمیایی خاک پدید می‌آورند. احاطه شدن ریشه گیاهان توسط این مواد تجزیه ناپذیر دفن شده در خاک باعث نرسیدن آب و غذا به گیاهان می‌شود. همچنین این مواد دفن شده بیماری‌های فراوانی برای تمام جانداران در پی دارند.

جدا از دفن زباله‌ها، احتراق مواد پلاستیکی که امروزه به شدت میان زباله‌ها یافت می‌شود موجب آلودگی هوا می‌گردد. تاکنون روش‌های بسیاری برای دفع زباله به ذهن بشر رسیده، از جمله دفن زباله در خاک، سوزاندن و بازیافت، که از میان روش‌های امتحان شده بازیافت بهترین راه است.

با شناخته شدن اهمیت فراوان مرحله دفع زباله‌ها، این مسئله برای تمام کشورها روشن شد که راهی کم خطر برای ازبین بردن زباله‌ها بیابند. دفن زباله‌ها در خاک حتی به روش‌های قانونی هم خطرات جبران ناپذیری به بشر وارد می‌کند. آلودگی خاک و هوا و آب و باقی ماندن تک تک وسایل پلاستیکی تا صدها سال بعد در خاک قصه ای غم‌انگیز و وحشتناک است که بشر می‌تواند با چشم خود تصاویر و اثرات آن را ببیند. یکی از راه‌های جلوگیری از دفن زباله‌ها و کم کردن آسیب‌ها، استفاده مجدد از زباله‌های شهری است. گرچه این عمل راهی برای سالم زیستن است، اما عدم اطلاعات کافی درمورد آن و عدم فرهنگ سازی در میان مردم هر منطقه نه تنها نفعی نمی‌رساند بلکه موجب پرداخت هزینه‌های گزاف می‌شود. با توجه به میزان مواد تشکیل دهنده زباله‌ها در هر کشور بازیافت در آن کشور نیز متفاوت است. بنابراین به جای پرداخت هزینه‌های بسیار در کپی‌سازی رفتاری بهتر است آن هزینه‌ها صرف فرهنگ سازی شود.

استفاده مجدد از زباله‌ها نیازمند تفکیک زباله است. مواد تجزیه ناپذیری چون وسایل پلاستیکی، بطری‌ها، فلزات، شیشه و … باید از میان مواد تجزیه پذیر مثل مواد غذایی، خوراکی‌ها و … جدا شوند تا بتوان برخی را به چرخه مصرف و از برخی دیگر کودهای گیاهی تهیه کرد. تفکیک زباله خود نیازمند پرداخت هزینه‌های بالایی است؛ که البته می‌توان با تمام این هزینه‌ها را با فرهنگ سازی بازیافت در میان مردم کاهش داد. چرا که تفکیک زباله از مبدأ هم راحت تر و هم ارزان تر است.

خوشبختانه در کشور ما طی فرهنگ سازی های اخیر و شناساندن سلامت انسان‌ها و محیط از راه بازیافت، این عمل در حال گسترش است. در شهر قم نیز به گفته مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم از بین روزانه بیش از ۶۵۰ تن زباله انتقالی به سایت البرز قم، ۳۰۰ تن از آن در خط پردازش تبدیل به کمپوست (کود گیاهی) می‌شود.

سیدعبدالله میرابراهیمی در این خصوص بیان کرد: در تلاشیم با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی خط دوم تولید کمپوست را راه اندازی کنیم تا بتوانیم از تمام این زباله‌ها کود گیاهی بسازیم.

معاون شهردار قم نیز در این خصوص با اشاره به جمع‌آوری روزانه بیش از 650 تن پسماند از سطح شهر، تصریح کرد: بخشی از این پسماند به صورت مستقیم دفن شده و بخشی نیز به کود تبدیل می‌شود.

سیدامیر سامع با تاکید بر اینکه شهرداری طی سال‌های اخیر تلاش‌های بسیاری برای کاهش دفن زباله در شهر کرده است، افزود: فراخوان‌های متعددی برای استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در راه‌اندازی هاضم و سیستم‌های زباله‌سوز داشتیم اما به دلایل مختلف این کار همچنان عملیاتی نشده که یکی از این دلایل مسائل قانونی و نوسانات ارزی است.

وی یادآور شد: البته با راه‌اندازی کارخانه‌های پردازش پسماند در سایت البرز بخشی از پسماند تولید‌شده شهر تفکیک شده و از دفن کامل آنها جلوگیری می‌شود.

با توجه به اینکه زمین امانتی زنده در دست ماست و فرزندان ما به این امانت، همانقدر سبز و همانقدر زنده احتیاج دارند، نگرانی هر چه بیشتر مردم و مسئولین در کاهش تولید زباله و بازیافت آن می‌تواند امیدبخش باشد که امانت دار خوبی باشیم. استفاده کمتر امروز ما از ظروف یکبار مصرف و مواد پلاستیکی نه تنها سلامت این نسل بلکه سلامت زمین و انسان‌های فردایش را تأمین می‌کند. چه خوب است با تفکیک زباله در مبدأ در این امر نجات دهنده، امر بازیافت سهیم باشیم.

انتهای پیام/111