تابستان امسال قم با کمبود مُزمن مکان های تفریحی و سرگرمی، ناکامی نسبی مسؤولان در غنی سازی اوقات فراغت و محدودیت های کرونایی به نیمه رسیده است و همین امر نشان می دهد گذران بهینه اوقات فراغت در روزهای پیشِ رو، بیشتر به همت خود شهروندان بستگی دارد.

به گزارش قم نیوز سال 1399 را باید سالی متفاوت برای همه مردم بویژه کودکان، نوجوانان و جوانان این مرز و بوم دانست، سالی که اوقات فراغتش با توجه به شیوع بیماری همه گیر اخیر، بیش از همه سال های گذشته بوده و این اوقات فراغتِ بیش از حدّ معمول، همچنان ادامه دارد و طبق پیش بینی ها ادامه خواهد داشت.

در این میان، کودکان، نوجوانان و جوانان قمی هم در حالی تابستان گرم و خشک و اوقات فراغت طولانی مدت خود را سپری می کنند که برخی مسؤولان این شهر و استان مانند اهالی استانداری یا نمایندگان مردم در شورای شهر همچنان به ضعف زیرساخت و کمبود جدی مکان های تفریحی و سرگرمی در این شهر و استان معترفند و به صراحت بیان می دارند که مکان های فعال تفریحی و سرگرمی پاسخ گوی نیاز خود مردم شهر و استان نیست، چه رسد به این که این مکان های معدود بخواهد پذیرای گردشگران و زائران هم باشد.

البته در این زمینه تعطیل شدن برخی از همین معدود مکان های تفریحی و سرگرمی در سال های اخیر و به دلایل گوناگون، مشکل فقدان یا نقصان امکانات تفریحی و وسایل بازی در اندک پارک های قم و همچنین کمبود فضای سبز و در عین حال تعرّض آشکار برخی از خدا بیخبران به محیط زیست شهر مقدس قم و افزایش معضلات زیست محیطی نیز این معضل را دوچندان کرده است.

این نقصان های تفریحی قم در حالی پیش چشم همه است که برخی مسؤولان قم مانند حسن مالکی نژاد به عنوان رئیس کمیسون فرهنگی شورای شهر به صراحت از آن با عنوان «ظلم به مردم» یاد می‌کند و حداقل شهامت این را دارد که صورت مسئله را پاک نکند و در حدّ توان خود به دنبال رفع این معضل مُزمن باشد.  

اکنون این مسئله در کنار محدودیت های وضع شده در زمینه شیوع کووید19، گذران بهینه اوقات فراغت اهالی قم و بویژه نوجوانان و جوانان دیار کریمه اهل بیت (س) را با مشکلاتی جدی مواجه کرده است که می طلبد خود آنان در کنار خانواده هایشان به دنبال غلبه بر آن باشند، به بیان دیگر چاره ای نیست که خود مردم به دنبال برنامه ریزی برای غنی سازی اوقات فراغت خویش در این ایام و روزهای آینده باشند و منتظر این و آن نمانند.

 
غنی سازی اوقات فراغت، هنری که باید آموخت

در این باره سلمان کمالی کارشناس و مشاور امور خانواده به خبرگزاری فارس در قم گفت: تردیدی نیست که غنی سازی اوقات فراغت یک هنر است که باید آن را آموخت و من به نوجوانان و جوانان عزیز توصیه می کنم که این امر را یک مهارت برای خود بدانند و آن را بیاموزند.

وی افزود: البته در کنار این آموزش، مشورت با والدین، بستگان و دوستان دلسوز هم می تواند راهکاری تکمیلی در پُر کردن درست اوقات فراغت باشد که می توان از آن با تعبیر استفاده از تجربه دیگران یاد کرد.

کمالی در عین حال تصریح کرد: یک اصل مهم در برنامه ریزی دقیق، استفاده از «تمرکز» به جای «پراکندگی» است، یعنی بهتر است افراد در شؤون مختلف زندگی مانند کار و تحصیل بر مواردی خاص تمرکز داشته باشند و از پراکندگی در موضوع شغلی یا تحصیلی بپرهیزند، اما در برنامه ریزی برای اوقات فراغت می توان چنین گفت که باید در کنار توجه به اصل تمرکز، به مسئله تنوع نسبی در سپری کردن اوقات فراغت و البته نوشتن یک برنامه مُنعطف هم توجه داشت.

وی با بیان این که اوقات فراغت باید بر اساس نیازهای انسان پُر شود خاطر نشان کرد: خانواده ها و والدین عزیز توجه داشته باشند که اگر اوقات فراغت نوجوان یا جوان آن ها به خوبی پُر نشود و آنان از لذت گذراندن این اوقات سیراب نشوند، این امر زمینه ای برای انحراف و یا حتی بزهکاری ایجاد می کند.


گذران اوقات فراغت به صورت خانواده محور

این کارشناس و مشاور امور خانواده در پایان پیشنهاد داد که با توجه به محدودیت های کرونایی،گذران اوقات فراغت به صورت خانواده محور برنامه ریزی شود و خانواده ها تلاش کنند تا در غنی سازی اوقات فراغت فرزندان خود، مهارت های آنان را بر اساس علاقه و نیازشان افزایش دهند و یا بهبود بخشند.

در این موضوع حجت الاسلام محمد قدوسی نیز به عنوان یکی از پژوهشگران حوزه علمیه قم به خبرنگار ما گفت: نکته نخست این است که در متون دینی ما، از دو علم کلّی با تعبیر «علم الأدیان» و «علم الأبدان» سخن به میان آمده که مسئله تفریح و سرگرمی یا همان گذراندن اوقات فراغت در دسته دوم یعنی «علم الأبدان» جای می گیرد که در این علم به مسائل جسم انسان و ضرورت نشاط و شادابی هم توجه شده است.

وی اضافه کرد: در عین حال در متون دینی درباره شیوه تقسیم بندی زندگی و وقت انسان هم روایاتی داریم که در برخی، زمان هر روز به سه بخش عبادات، معیشت و استراحت و در روایات خاص تر به چهار بخش تقسیم بندی شده که روایت امام موسی بن جعفر (ع) در تقسیم زمان هر روز به چهار قسمت از آن جمله است.

قدوسی ادامه داد: حضرت در این روایت توصیه می فرمایند که مؤمن  زمان خود را به چهار قسمت تقسیم کند، یکی را به عبادات و مناجات و دیگری را به کسب معاش و روزی اختصاص دهد، همچنین بخش سوم و چهارم نیز طبق این روایت به ترتیب معاشرت با دوستان و دیگری هم برای تفریح و لذت غیرحرام است.


تفریح و لذت غیرحرام مقدمه ای برای موفقیت در همه ابعاد زندگی

این پژوهشگر حوزه علمیه قم تأکید کرد: علمای أعلام در توضیح این روایت چنین بیان می فرمایند که نگاه دین به اوقات فراغت آن است که از این اوقات فراغت برای تفریح و لذات حلال استفاده شود تا انسان با رفع خستگی های زندگی روزمره بتواند از بقیه ساعات خود هم استفاده بهینه کند و به وسیله آن بخش آخر ارائه شده در روایت امام هفتم (ع) یعنی «پرداختن به تفریح و لذّت غیرحرام»، بر انجام وظایف سه بخش دیگر هم تواناتر و موفق تر باشد.

وی در ادامه به نوجوانان و جوانان توصیه کرد که در کنار همه تفریح ها و سرگرمی ها به «نماز اول وقت» به عنوان مهم ترین واجب عبادی توجه جدی داشته باشند و بدانند که همین تمرکز بر نماز اول وقت، علاوه بر برکت بخشیدن به زمان و دیگر کارهای انسان، خیر در دنیا و آخرت را نیز به دنبال خواهد داشت.

وی با اشاره به این که پرداختن به فعالیت های بدنی و ورزش هم بخشی از توصیه های دین در غنی سازی اوقات فراغت است اظهار کرد: اشاره متون دینی به سه ورزش تیراندازی، سوارکاری و شنا نشان دهنده اهمیت این سه ورزش است که البته امروزه دو ورزش تیراندازی و سوارکاری جزو ورزش های گران محسوب می شود، اما شنا از ورزش هایی است که می تواند در غنی سازی اوقات فراغت هر فرد مورد توجه قرار گیرد.

قدوسی همچنین نوجوانان و جوانان را به طبیعت گردی فرا خواند و بیان کرد: طبیعت گردی، هم تفریح است و هم درس خداشناسی، البته در این روزها لازم است تا با رعایت اصول بهداشتی به آن پرداخته شود.

وی در عین حال از همگان خواست تا در برنامه ریزی برای غنی سازی اوقات فراغت به اصل «نظم» توجه جدی داشته باشند و آن را در همه امور و برنامه ریزی ها لحاظ کنند.

و اما اکنون که محدودیت های کرونایی، بسیاری از سفرها را لغو و بسیاری از کلاس های آموزشی فوق برنامه را هم تعطیل کرده است، به نظر می رسد که غنی سازی اوقات فراغت باید بیشتر در محیط خانه و کنار خانواده محقق شود.

غنی سازی اوقات فراغت با انجام فعالیت های مشترک خانوادگی

بر این اساس شایسته است تا اعضای یک خانواده با تشکیل نشست همفکری و نظرسنجی، لیستی از ایده ها و فعالیت های مشترک و مورد علاقه را برای غنی سازی اوقات فراغت فردی، دو نفره و جمعی تهیه کنند که عناوینی مانند دسته جمعی کتاب خواندن، دسته جمعی بازی کردن (بازی های فکری یا بازی های حرکتی)، دسته جمعی فیلم دیدن، دسته جمعی غذا پُختن، آموختن یک زبان جدید و هر فعالیت مشترک دیگر مانند مشارکت در انجام امور خانه، یادگیری یک مهارت مشترک در یک کارگاه ساده خانوادگی و یا هر ابتکار دیگر در غنی سازی اوقات فراغت می تواند در این لیست جای گیرد.

نمونه ای از این غنی سازی اوقات فراغت در خانه را می توان در این تصویر دید، آن جا که شیشه های تِراس منزل یکی از همشهریان قمی با ابتکار یکی از فرزندان خانواده و همراهی والدین او، به این طراحی زیبا مزیّن شده است تا هم اعضای این خانواده و هم رهگذران کوچه و خیابان، حداقل یک لذت بصری را با هر بار دیدن این طرح های ساده و دلپذیر به دست آورند و شاید به این نکته بیندیشند که اگر هر خانه ای به سادگی بتواند از این دست خلاقیت ها را بُروز دهد، قطعا خانه، مجتمع، کوچه، محلّه، خیابان، منطقه و شهر ما زیباتر و بانشاط از قبل خواهد شد و فایده و ثمره این زیبایی و نشاط به همه شهروندان خواهد رسید.

 والدین، دوست صمیمی فرزندان باشند

در عین حال باید توجه داشت که بخشی از اوقات فراغت هر فرد، اختصاص به شخص او دارد که این نکته نیز باید در برنامه ریزی خانواده ها برای بهینه سازی اوقات فراغت لحاظ شود، البته والدین این نکته را نیز مدّ نظر قرار دهند که فرزندان بویژه کودکان و نوجوانان برای گذران اوقات فراغت اختصاصی مانند همراهی با همسالان خود، به مشاوره آنان نیاز دارند، پس چه بهتر که مانند یک دوست صمیمی و رفیق شفیق در کنار فرزند خود باشند و ضمن مشاوره دادن به وی و بیان نکات ضروری بویژه در ارتباطات دنیای مجازی، آنان را از راهنمایی ها و هدایت های خود بهره مند سازند.

کوتاه سخن آن که محیط خانه و خانواده، بهترین مکان برای غنی سازی اوقات فراغت است، به شرط آن که والدین و فرزندان با هم دوست و همراه باشند و صمیمیت و گفتگوی بی دغدغه و همیشگی با یکدیگر را ارج بنهند.

انتهای پیام/ 137