آمارها بیانگر حال ناخوش فرش دستباف در پایتخت فرش ابریشم ایران است و به دلیل کاهش صادرات فرش علاوه بر کاهش تولیدات، ارزآوری حاصل از فرش دستباف که در شرایط تحریم می‌تواند برای کشور سودمند باشد، از دست می‌رود.

به گزارش قم نیوز ایمن سادات موسوی نژاد نوشت: هنر مردمان این مرز و بوم بر تار و پود فرش جاری می‌شود و نقش و نگاری زیبا می‌آفریند که همراه خود هویت و اصالت هنر ایرانی را با خود روانه دیارهای مختلف می‌کند.

فرش ابریشم قم قله‌های پیشرفت را درنوردیده و بر اوج خودنمایی می‌کند و مانند گنجینه‌ای است که سرمایه‌ای عظیم در دل این هنر برای کشور نهفته است.

تولید فرش دستباف به دو روش کارگاهی و اشتغال در خانه انجام می‌شود ولی برای فروش فرش دستباف به بازاریابی، تبلیغ و اطلاع رسانی نیاز است.

 

فرش دستباف دارای چرخه اقتصادی مناسبی است

روح الله مهپور، فارغ التحصیل رشته کارشناسی فرش دستباف از دانشگاه تهران و تولیدکننده فرش دستباف ابریشم ضمن انتقاد از اینکه هیچ نهادی قدرت هزینه زیاد برای معرفی فرش دستباف در خارج از کشور را ندارد، گفت: دولت باید از این حرفه، هنر و صنعت به عنوان یک محصول کامل ارز آور که به گفته مسؤولان صنعت، معدن و تجارت از 100 تا 400 درصد ارزش افزوده برای کشور دارد؛ حمایت کند.

وی معتقد است: علاوه بر مشکلات بافندگان، بحث بازاریابی وجود دارد که متأسفانه دولت در حد توان خود اقدام نکرده است.

این تولیدکننده فرش دستباف ابریشم با اشاره به پیگیری‌های انجام شده از سوی سازمان صمت عنوان کرد: تاکنون هیچ تسهیلاتی برای این هنر و صنعت ارزشمند کشورمان در نظر نگرفتند و اگر ما در شرایط کنونی در بحث اقتصاد مقاومتی بخواهیم تولیدی را مثال بزنیم تولید فرش دستباف می‌تواند چرخه اقتصادی مناسبی را ایجاد کند.

بافندگان، تولیدکنندگان، رفوگران، قالیشویان، صادرکنندگان و خریداران نهایی به شکل زنجیره این فعالیت را شکل می‌دهند و بهره می‌برند. فرش دستباف شناسنامه فرهنگی و ملی ایران است و معرف هنر ایران در کل دنیا محسوب می‌شود.

قم در تولید فرش ابریشم پرچم‌دار دیگر استان‌ها است و فرش قم نخستین رتبه از نظر کیفیت، طرح و بافت در تولید دستباف‌های ایرانی در جهان دارد.

مهپور با بیان اینکه با کشورهایی مانند آلمان، ایتالیا، حوزه خلیج فارس و کشورهای جنوب شرق آسیا مانند ژاپن به عنوان خریداران و علاقه‌مندان فرش همکاری صورت می‌گیرد، گفت: رقبایی مانند هند، چین و پاکستان به دلیل تحریم‌ها از این شرایط استفاده و با تبلیغات زیاد فرش بی‌کیفیت خود را به جای فرش با کیفیت تولیدات قمی ارائه کردند.

 

نبود اطلاع‌رسانی پایدار و معرفی به بازارهای هدف

وی معتقد است: مهمترین مشکلات و آسیب‌ها در حال حاضر نبود یک مجموعه اطلاع‌رسانی پایدار و عدم معرفی به بازارهای هدف برای فرش قم و تسهیلات ویژه برای تولیدکنندگان فرش دستباف است.

ارزآوری و صادرات از ویژگی‌های فرش دستباف است بنابراین زمانی که صادرات فرش دستباف کاهش پیدا کرد تولید و اشتغال نیز کاهش پیدا می‌کند.

قوانین و مقرراتی وجود دارد که سدی در مسیر صادرات فرش محسوب می‌شود که مشکلاتی در زمینه بازگشت ارز حاصل از صادرات، مشکلات گمرکی، افزایش هزینه و ریسک صادرات را به همراه داشته است.

به گفته این تولیدکننده فرش دستباف ابریشم برگرداندن ارز از سوی صادرکنندگان سبب شده بسیاری از صادرکنندگان فرش دستباف اقبالی به فرش کشور نشان ندهند و صادرات کاهش پیدا کند.

وی با بیان اینکه بسیاری از طرح‌ها و نقشه‌های سنتی با سلیقه مشتری همسو نیست، گفت: باید به نیاز مشتری امروز نگاه کنیم زیرا نسبت به گذشته سلیقه مشتری تفاوت پیدا کرده است بنابراین تمام تولیدکنندگان فرش باید اولویتشان در طراحی به روز باشد.

 

تولیدکنندگان علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری ندارند

مهپور استفاده از دانش فرش در کنار مهارت را عامل موفقیت تولیدکنندگان فرش دستباف عنوان کرد و افزود: راه‌اندازی رشته کارشناسی و مرمت و طراحی فرش در مراکز علمی مانند دانشگاه هنر و علمی کاربردی بسیار مناسب و خوب است بنابراین تولیدکنندگان باید در کنار مهارت از دانش و علم این مراکز علمی برای توسعه و کیفیت بالای کارشان بهره بگیرند.

وی با بیان اینکه آمارها بیانگر حال ناخوش فرش دستباف قم است، گفت: به دلیل کاهش صادرات فرش بسیاری از تولیدکنندگان علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری و تولید ندارند و پیرو این امر بافندگان زیادی از کار بیکار می‌شوند.

این تولیدکننده فرش دستباف ابریشم از دست دادن بازارهای هدف و موقعیت ارزشمند تاریخی فرش در دنیا را از دیگر ضررهای کاهش صادرات عنوان کرد و افزود: به این وسیله ارزآوری حاصل از فرش دستباف که در شرایط تحریم می‌تواند برای کشور سودمند باشد؛ از دست می‌رود.

وی با بیان اینکه فرش ابریشم قم معروف است، معتقد است: ارزش افزوده فرش دستباف قم به تمام ابریشم بودن است و هیچ مکانی مانند قم در حوزه ابریشم این اندازه موفق نبوده است ولی متأسفانه استفاده از فرش ماشینی در سال‌های اخیر و رویکرد مردم به سمت فرش ماشینی ضربه بزرگی به فرش دستباف زده است.

 

فرش باری بر دوش دولت ندارد

ابوالفضل رجبیان تولیدکننده و صادرکننده فرش و رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش قم با بیان اینکه یک چهارم صادرات غیر نفتی را فرش دستباف و صنایع دستی تشکیل می‌دهد و اکنون یک چهارم به یک دهم درصد رسیده است، گفت: مسائل و عوامل مختلف دست به دست هم داده تا این وضعیت به وجود آمده است در صورتی که فرش دستباف پرچم دوم ما است و از نظر صادرات فرهنگی برای ما بسیار مؤثر و با اهمیت محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه فرش باری بر دوش دولت نیست، هر چند که کمک ‌دولت است، گفت: اگر از دید اشتغالزایی نگاه کنید یک شغل ثابت 300 تا 400 میلیون تومان هزینه‌ نیاز دارد ولی با 20 یا 30 میلیون تومان می‌توان یک دار قالی زد و به طور مستقیم برای یک نفر اشتغال ایجاد کرد و به این وسیله 60 تا 70 شغل جانبی پشتیبانی و حمایت می‌شود.

رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش قم با بیان اینکه تنگ نظری‌ها سبب شده فرش دستباف به این شکل گرفتار شود، گفت: اگر کسی عاشق باشد وارد این کار می‌شود زیرا بافندگی، تولید و صادرات فرش مقرون به صرفه نیست.

فرش ابریشم قم در تمام دنیا زبانزد خاص و عام است ولی بی‌توجهی به این هنر عامل ناراحتی رجبیان است به طوری که شرایط به گونه‌ای شده که فرش وضعیت خوبی نداشته باشد و کرونا نیز در این شرایط مزید بر نارضایتی تولیدکنندگان شده است.

وی با بیان اینکه پیش از این فرش ایران ورودش آزاد بود، گفت: تمام فرش‌های دنیا برای تعمیرات به ایران ارسال می‌شد ولی اکنون چنین اجازه‌ای نمی‌دهند و کمرگ جلوی آن را می‌گیرد و مرمت کاران ترکیه این کار را انجام می‌دهند و ترکیه از مرمت فرش 120 تا 200 میلیون دلار درآمد ارزی دارد.

رجبیان خاطرنشان کرد: فرد فرش صادر می‌کند ولی فروش نمی‌رود اگر بخواهند فرش را برگردانند در گمرک معضلات دارد و جلوی آن را می‌گیرند و مالیات بر ارزش افزوده از او دریافت می‌کنند.

 

نگاه پشتیبانی‌کننده و اشتغالزایی به فرش

به گفته وی صادرکننده باید فرش را صادر کند تا جایگزین داشته باشد و اگر فرش را بخرند جای آن می‌گذارند ولی اکنون تولید فرش کاهش پیدا کرده است.

عضو شورای راهبردی فرش کشور معتقد است: دولت باید با دید پیشتیبانی‌کننده و بعد اشتغالزایی به فرش نگاه کند زیرا در صورت نبود تولید و فروش فرش روستاییان به شهر می‌آ‌یند و حاشیه نشینی و موارد دیگر را در بردارد.

وی خاطرنشان کرد: اگر صادرات فرش صورت گیرد و فرش خرید و فروش شود همه تولیدکنندگان به دنبال بافندگان می‌روند.

به گفته رجبیان با توجه به مشکلاتی که فرش با آن دست به گریبان است بر اساس راهکار باید پیمان ارزی را بردارند و ورود فرش به داخل ایران مانند سابق آزاد شود.

 

مواد اولیه فرش وارداتی است

رضا بلندیان، تولیدکننده فرش ابریشم با بیان اینکه تولید فرش مشکلات خاص خود را دارد، گفت: تولید فرش زحمت زیادی دارد بنابراین توقع بافنده و تولیدکننده این است که بیشترین بازدهی را برایش داشته باشد.

وی تأمین مواد اولیه را از جمله مشکلات ذکر کرد و افزود: در این زمینه به خارج وابسته هستیم و جنسی که مصرف می کنیم بیشتر وارداتی است و تورم دستمزدها نیز در این امر تأثیرگذار است و قیمت تمام شده بالایی برای فرش رقم زده است.

این تولیدکننده فرش ابریشم خاطرنشان کرد: هر جنسی قیمت مناسب‌تر داشته باشد بهتر و بیشتر فروش می‌رود زمانی که قیمت بالا رفت فروش کاهش می یابد.

وی با اشاره به بحث صادرات گفت: با تحریم، ارتباطات با یک سری کشورها که مصرف‌کننده هستند؛ کاهش پیدا کرده  و اثرگذار بوده است.

بلندیان معتقد است: مشکل بزرگ ما فروش فرش است و اکنون بیشتر به بازار داخل وابسته شدیم و بازار داخل نیز به این اندازه‌ تمایل ندارد و خریدار نمی‌تواند فرش ابریشم را در داخل منزل داشته باشد.

وی با بیان اینکه قیمت تمام شده فرش ابریشم بالا است، گفت: بحث گرانی مواد اولیه و دیگری فروش از جمله مشکلات فرش است که در این بخش فرش ایران باید صادر شود.

 

 قم پایتخت فرش ابرایشم دنیا است

ابوالفضل صادقی، رئیس اتحادیه فرش دستباف استان قم با اشاره به حمایت سازمان صمت از مرکز ملی فرش ایران و تفاهم نامه با صندوق بازنشستگان عشایر روستایی گفت: شرایطی ایجاد شده که بیش از هزار و 500 نفر در صندوق عشایر روستایی بیمه شدند.

وی خاطرنشان کرد: بارها از دولت خواسته شده که به فرش نگاه اشتغال‌زایی داشته باشد. فرش هیچ بار مالی بر دولت ندارد و تولیدکنندگان نیز امکاناتی از دولت دریافت نمی‌کنند و در بخش مواد اولیه و تسهیلات نتوانستیم هیچ کمکی از دولت دریافت کنیم.

رئیس اتحادیه فرش دستباف استان قم عنوان کرد: کارآفرینان و تولیدکنندگان حوزه فرش که هیچ خدماتی از دولت دریافت نکردند انتظارشان از دولت این است که حداقل به تولید فرش نگاه کارآفرینی و اشتغال‌زایی داشته باشند و اگر بخواهیم این چرخه خوب حرکت کند و شغل ایجاد شود دولت باید به بازارهای هدف کمک کند.

وی با بیان اینکه قم بزرگترین و با کیفیت‌ترین پایتخت فرش ابرایشم دنیا است، گفت: در بخش فروش مشکل وجود دارد و با توجه به تحریم ها به نگاه و کمک دولت نیاز است.

صادقی خاطرنشان کرد: قم شاهراه مواصلاتی 17 تا 18 استان کشور است بنابراین می‌توانیم محصولات و قالی‌های بافته شده را به طور مستقیم به خریدار دهیم و جذب توریسم و جاذبه توریستی می‌توانیم ایجاد کنیم که برای استان و صنعت فرش کشور بسیار خوب است.

اینکه شعار صنعت فرش سر دهیم ولی حمایتی نکنیم فکر می‌کنم به جایی نمی‌رسیم و مشکلات هر روز بیشتر می‌شود ولی اگر دولت کمک کند و نگاه ویژه داشته باشد می‌توان پیشرفت خوبی در این زمینه مشاهده کرد.

رئیس اتحادیه فرش دستباف استان قم خاطرنشان کرد: تولیدکننده چگونه با نرخ آزاد و دولتی بدون حمایت دولت مواد اولیه را خریداری کند ولی زمانی که بخواهد قالی را بفروشد به صورت دولتی پول را دریافت کند بنابراین برای صادرکننده مقرون به صرفه نیست. این امور سبب می‌شود تولیدات و شغل کاهش پیدا کند.

با توجه به مشکلات موجود در حوزه فرش راهکار این است که نگاه دولت به فرش تغییر کند و نگاهی باشد که اشتغال‌زایی شود و از تولیدکننده حمایت کند.

 

موانع و مشکلات بر سر راه صادرات

وی با اشاره به مشکلات و موانع بر سر راه صادرات گفت: اگر صادرات نداشته باشیم خواه یا ناخواه تولید ما کاهش پیدا می‌کند و مشکلات بیشتر برای جامعه پدید می‌آید بنابراین دولت باید از صادرات حمایت کند تا تولیدکنندگان حمایت شوند و اشتغال و کارآفرینی به وجود آید و در نهایت چرخه به گردش درآید.

به گفته صادقی 350 تولیدکننده فرش دستباف فعالیت دارند که از این تعداد بیش از 85 تا 90 درصد تولیدکننده فرش ابریشم هستند. این ظرفیت در کشور وجود دارد که اکنون فرش‌هایی که بافته می‌شود مصرف داخلی داشته باشد و بتوانیم ظرفیت بازار داخلی خودمان را بیش از گذشته کسب کنیم.

وی با اشاره به گلایه بافندگان از دستمزدها گفت: دستمزد تا حد توان افزایش پیدا کرده ولی اکنون به دلیل آنکه صادرات کمتر است عرضه و تقاضا با هم تطابق ندارد. راهکار این است که دولت به حمایت صنف هنر و صنعت فرش ایران بپردازد.

رئیس اتحادیه فرش دستباف استان قم ضمن تقاضای تحویل نمایشگاه قم برای دستیابی به بازار فروش خاطرنشان کرد: زمانی که تولید کننده بتواند قالی را بفروشد توان مالی بیشتری به دست می‌آورد تا بتواند بافنده را مورد حمایت قرار دهد.

بسیاری از تولیدکنندگان در این شرایط سخت این هنر را نسل به نسل و سینه به سینه  انتقال دادند تا این صنعت در دنیا حرفی داشته باشد زیرا فرش پرچم دوم ما است بنابراین باید از آن صیانت شود و دولت نیز از آن پشتیبانی و حمایت کند تا رقبای پوشالی این هنر در عرصه هنر، فرصتی برای جولان نداشته باشند.

انتهای پیام/ 137