قم نیوز: حضور جنگنده‌های روسیه در پایگاه‌های هوائی ایران نقطه عطفی در روابط ایران و روسیه به شمار می رود که تقویت محور مقاومت را بیش از گذشته در پی داشت و برای دوست و دشمن پیام‌های مختلفی را ارسال کرد که در این یادداشت به بررسی آن پرداخته ایم.

سرویس بین الملل قم نیوز: برای نخستین بار پس از انقلاب اسلامی، هواپیماهای جنگی کشوری دیگر، روسیه، از پایگاه‌های هوایی ایران برای عملیات نظامی استفاده کرده‌اند. اگر چه به گفته مقامات سیاسی و نظامی روسیه فعلاً هیچ هواپیمای نظامی در پایگاه‌های هوائی ایران حضور ندارند اما راه برای استفاده مجدد بسته نیست.
 
جنگنده‌های روسیه نخستین مهمان‌ها نیستند
این نخستین باری نیست که هواپیماهای جنگی یک کشور خارجی وارد ایران می‌شوند. در جریان عملیات طوفان صحرا ، هواپیماهای جنگی زیادی از عراق به ایران وارد شدند تا از حمله هوائی آمریکا در امان باشند. البته این حضور بدون هماهنگی ایران صورت گرفت و ایران نیز هرگز این هواپیماها را که به مانند هدیه‌ای برای تجهیز نیروی هوائی جنگ دیده‌اش، بودند؛ پس نداد.
 
دومین حضور جنگنده‌های خارجی در ایران به عملیات اشغال عراق باز می‌گردد. در آن زمان به خاطر نزدیکی مناطق جنوبی ایران به شهرهای عراق که تحت هجوم جنگنده‌های ائتلاف ضد تروریسم بود، این هواپیماها داخل حریم هوائی شهرهای خرمشهر و آبادان می‌شدند که البته بدون قصد بود و هرگز به فرود در خاک ایران منجر نشد.
اخباری از سقوط جنگنده‌های آمریکایی در جریان حمله به افغانستان نیز مخابره شد که در خاک ایران سقوط کرده و با هماهنگی به عمل آمده به آمریکایی‌ها تحویل شدند اما این اخبار هرگز از سوی ایران تأیید نشدند.
عبور به صورت مهمان و برای شرکت در نمایشگاه‌های هوائی قبلاً هم توسط روسیه از ایران اتفاق افتاده بود و شاید کشورهای دوست دیگری نیز چنین اجازه‌ای یافته باشند اما این عبورها با اسکورت توسط جنگنده‌های F-14  ایرانی همراه بوده است و توقفی هم نداشته‌اند.
 
روسیه مهمان ایران بود
تفاوت مهم دیگر در حضور جنگنده‌های روسی، این است که این بار به خلاف موارد دیگر، جنگنده‌های روسی با دعوت قبلی و هماهنگی کامل با نیروهای نظامی ایرانی وارد ایران شده‌اند.
نکته تلخ این مسئله برای آمریکایی‌ها هم این است که محل اصلی استقرار جنگنده‌های روسی، پایگاه شکاری نوژه همدان بوده است. جایی که قبل از انقلاب ایران برای میزبانی حملات احتمالی آمریکا و ناتو به شوروی ساخته شد اما هیچ گاه برای این منظور مورد استفاده قرار نگرفت و به جای آن، اکنون جنگنده‌های طراحی شده در دوران جنگ سرد، از آن استفاده می‌کنند.
 
ایران پایگاه داد، عراق فضای عبور
علت اصلی حضور جنگنده‌های روسی در مرکز ایران، نزدیکی به محل عملیات نظامی در حلب عنوان شده است. بمب افکن های روسی امکان پرواز رفت و برگشت از خاک روسیه را دارا هستند اما با صرفه جویی در مسافت، امکان حمل بمب‌های بیشتری وجود دارد.
حملات نظامی به ترویست های تکفیری از خاک ایران شروع می‌شود اما بدون اجازه دولت عراق برای گذر از محدوده این کشور، روسیه قادر به حمله نبود و در واقع با هماهنگی هر دو کشور عراق و ایران، حملات روسیه از پایگاه‌های ایرانی، مؤثر واقع شد.
 
ظرفیت و توان عملیاتی فرودگاه‌های سوریه پر شده است
روسیه مدتی است که در سوریه حضور نظامی مستقیم دارد و اکثر عملیات‌های هوائی نیز از خاک سوریه انجام شده است اما چندین عامل سبب شده تا ایران و دیگر کشورهای همسایه سوریه، به عنوان کمک برای عملیات نظامی روسیه در سوریه، مورد توجه قرار گیرند
نخست این که توان عملیاتی پایگاه‌های سوریه، تقریباً تکمیل است. به گفته مقامات نظامی روسی، تا 15 پرواز همزمان از پایگاه حیمیم (درستی اسم با منبع انگلیسی یا عربی چک شود) انجام می‌شود و کنترل پروازهای بیشتر بدون توسعه این پایگاه ممکن نیست.
از سوی دیگر طول باند برخی پایگاه‌های هوائی سوری برای نشست و برخاست جنگنده‌های سنگین وزنی چون TU-22  کافی نیستند در حالی که باند پرواز پایگاه نوژه همدان برای این کار به اندازه کافی طولانی است.
نشت اطلاعاتی نیز از دیگر مشکلات پایگاه‌های روسی است و در حالت عادی، به محض برخاست هواپیماهای روسی، تروریست‌ها از اطراف قادر به رصد این پایگاه‌ها هستند. اما در ایران چنین چیزی وجود ندارد و امنیت کافی برای پروازها نیز وجود دارد.
 
عصبانیت آمریکا جدی است
اگر چه ایالات متحده واکنش جدی‌ای به استفاده روسیه از پایگاه‌های هوائی ایران نشان نداده است اما نشانه‌هایی زیادی از عصبانیت دولتمردان آمریکایی وجود دارد. استفاده روسیه از پایگاه‌های که در اصل برای مقابله با این کشور ساخته شده است، پس از گذشت 37 سال از انقلاب اسلامی ایران، دوباره آمریکا را تحقیر کرده است.
از سوی دیگر این استفاده سبب تقویت بیشتر محور مقاومت و تضعیف دولتهای عربی هم پیمان آمریکا می‌شود. این مسئله هنگامی که با دعوت ترکیه از روسیه برای استفاده از پایگاه اینجرلیک جمع می‌شود، زنگ خطر جدی‌ای برای آمریکاست با این حال ایالات متحده همچنان پایگاه‌های زیادی در اطراف ایران و روسیه دارد تا از سیاست مهار این کشورها بهره ببرد.
 
افکار عمومی در ایران توجیه نشده است
یکی از نکات مهمی که در پیمان دو جانبه ایران و روسیه برای استفاده از پایگاه‌های هوائی ایران، رعایت نشد، توجیه مناسب افکار عمومی ایران بود. اخبار و عکس‌های استقرار جنگنده‌های روسی، ابتدا توسط رسانه‌های غربی و براساس سناریوهای آنها منتشر شد و سبب واکنش بخشی از مجلس ایران شد.
واکنش وزیر دفاع ایران نیز به درستی منعکس نشد و برخی از نمایندگان مجلس را ناراحت کرد. به نظر می‌رسد از ابتدا قرار بر استفاده دائمی از پایگاه ای ایرانی نبوده است یا در این مقطع، نیازی به اطلاع رسانی احساس نشده است اما پس از درز اخبار به رسانه‌های غربی، طرفین مجبور به اعلام آن شده‌اند. در عین حال حقوقدانان ایرانی این نکته را یادآور شده‌اند که استفاده موقت یک کشور خارجی از پایگاه‌های ایران، تضادی با قانون اساسی ندارد و در چارچوب پیمان‌های دفاعی قابل انجام است.
 
در این مقطع زمانی استفاده روسیه از پایگاه‌های ایرانی پایان یافته است و به نظر می‌رسد افکار عمومی ایران برای استفاده گسترده روسیه از تمام ظرفیت نظامی ایران آماده است و احتمالاً در پاییز امسال، روس‌ها دوباره به ایران باز می‌گردند.

انتهای پیام / 105