تقارن تحویل سال جدید و نوروز باستانی در سال جاری با ایام البیض ماه مبارک رجب و نیایش های عارفانه معتکفان، حال و هوای تازه ای به نوروز 98 بخشیده است.

به گزارش قم نیوز «نوروز»، روز نو و آغازی دوباره است ایامی که هم در آیین ایرانیان و هم در فرهنگ مسلمانان، جایگاهی بس بزرگ دارد.

نوروز در عین حال، فرهنگِ وقت شناسی، شُکرگزاری، اندیشه ورزی، اندازه گیری، آینده نگری و تحوّل محوری یا همان رسیدن به «أحسن الحال» است.

در حقیقت وقتی در استقبال از نوروز و بهار و در روزهای ابتدایی آن، به چنین مواردی دعوت شده ایم، پس باید اعتراف کنیم که «نوروز»، فرهنگی جامع و همه جانبه است که باید آن را پاس داشت.

نوروز را از آن جهت عید می نامیم که بازگشتِ به خود است و تمرینِ قاضی کردن کُلاه و محاسبه نَفس.

 

نوروز و فرصت مرور سال قبل و برنامه ریزی سال بعد

نوروز، فرصت مناسبی برای مرور یک سال گذشته و برنامه ریزی برای یک سال آینده است.

نوروز با همه تغییر و تحول و نگاهِ رو به جلو، یادآور گذر ایام نیز هست:

بنشین بر لب جوی و گذر عمر ببین

کاین حکایت ز جهان گذران ما را بس.

نوروز، در عین حال که فصل رویش است و به عنوان جشنی فرهنگی با زندگی مردم پیوند دارد، یادآور رستاخیز نیز هست:

کنون که در چمن آمد، گل از عدم به وجود

بنفشه در قدمِ او نهاد سر به سجود

...

هست بُرهان بر وجود رستخیز

این بهارِ نو، ز بعدِ برگ ریز.

در فرهنگ نوروزی، ما خود را برای رسیدن بهار، آماده می سازیم؛ به بیان دیگر، بهار و نوروز، همیشه نیازمند نوعی آماده سازی بوده که «پیک بهاری» و «نوروزخوانی» در همین زمینه قابل اشاره است. همچنین خانه تکانی در هر دو وجه خانه تکانی ظاهری و خانه تکانی باطنی دل از رذائل، از آداب آماده شدن برای استقبال از نوروز است. تهیه پوشاک نو و نظافت هم نوعی دیگر از آماده شدن برای بهار است.

 

نوروز و تلفیق سنت ایرانی و باور ایمانی

نوروز همچنین، سنت ایرانیان را با ایمان خداباوران در هم می آمیزد. متون دینی در این باره سرشار است از پاسداشت نوروز (با تعبیر روایی «نیروز») که به طور مثال می توان به این روایت امام صادق (ع) اشاره کرد:

«اِذا کانَ یَوم النّیروز، فَاغتَِسل و اَلبِس اَنظَفَ ثیابَک و تَطَیَّب بِأطیَبِ طیبِک ... هرگاه نوروز بود، پس خود را پاکیزه کن و بهترین لباس ها را بپوش و با بهترین عطرها، خود را معطر گردان ...» (وسائل الشیعه، جلد هشت، صفحه 172).

جالب این است که در ادامه همین روایت به استحباب روزه و نماز مستحبی در نوروز هم اشاره می شود و حتی در روایات دیگر از نوروز به عنوان «روز میثاق خدا با بندگان برای خداپرستی»، «روز به زمین نشستن کشتی نوح»، «روز شکسته شدن بت ها توسط ابراهیم» و «روز رفتن علی بر دوش پیامبر علیهما السلام برای سرنگون کردن بت های داخل خانه خدا» نام برده شده است. (وسائل الشیعه، جلد هشت، صفحه 173 به بعد).

همچنین آنگونه که برخی روایات ما اشاره دارند، روز غدیر خم و انتصاب امیرالمومنین (ع) به ولایت نیز، مصادف با نوروز شمسی بوده است. (وسائل الشیعه، ج هشت، صفحه 173):

همایون روز نوروز است، امروز و به فیروزی

به اورنگ خلافت کرده شاهِ لافتی، مأوی

اینگونه است که ما برای لحظات تحویل سال، به دعا کردن و حضور در اماکن متبرکه عادت داریم و دعای پرمغز «یا مُقَلّب القُلوب و الأبصار»، همگان را به تقلیب و دگرگونی باطنی، تدبیر ایام، تحویل دادن همه بدی ها و تحویل گرفتن همه خوبی ها فرا می خوانَد:

ز کوی یار می آید، نسیم بادِ نوروزی

از این باد ار مدد خواهی، چراغِ دل برافروزی

 

نوروز و هفت سین آرمانی

در عین حال نمی توان از نوروز دم زد و هفت سین آرمانی را مطرح نکرد.

هفت در میان اعداد، از ارزش خاصی برخوردار است و آن را عددی مقدس می شمارند که تداعی کننده مواردی مانند «هفت آسمان» است.

این هفت سین البته در فرهنگ نوروز، نشان دهنده نام هایی است که باید هم پارسی باشد، هم خوراکی باشد، هم ریشه گیاهی داشته باشد و هم اینکه تنها یک کلمه بوده و ترکیبی نباشد.

بر این اساس، مواردی مانند «سکّه» و «سفره» هفت سین اصلی نیستند و هفت سین اصیل ایرانی عبارتست از:

«سبزه» نماد زندگی و خوش اخلاقی و شادابی.

«سیب»، نماد عشق و صحت و سلامتی.

«سنجد» نماد سنجیدگی در امور و خِرَدگرایی و دعوت به عقل.

«سیر» نماد قناعت و عدم تجاوز به حقوق دیگران.

«سماق»، نماد تحمل دیگران و صبر و امید و عدالت.

«سرکه» نماد پذیرش ناملایمات زندگی و تسلیم بودن در برابر اراده الهی.

و «سمنو» نماد قدرت و مبارزه با ضعف و سستی.

اینها در سفره ای چیده می شود که در میان سفره، کتاب آسمانی و در چهار گوشه سفره، شمعی روشن است. همچنین در بالای سفره، آینه قرار می گیرد و ماهی قرمز، نان، گُل، تخم مرغ رنگی و ... هم به این سفره، نشاط می بخشند. سنت دیگر هم قرار دادن کاسه ای آب در سفره است تا روشنایی نیز باشد.

بهارا، زنده مانی زندگی بخش

به فروردینِ ما فرخُندگی بخش.

انتهای پیام/ 137