قم نیوز: طی سال‌های گذشته و از سال‌های دور تا امروز، تلاش‌های بسیاری برای شیرین شدن آب قم صورت گرفت و اشخاص زیادی در رده‌های مختلف مدیریتی کشور و حتی بزرگانی همچون آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری، آیت‌الله مرعشی نجفی، آیت‌الله بروجردی، امام خمینی(ره) و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پیگیر مسئله آب قم بودند چرا که آب قم به اندازه‌ای شور بود که نه برای شرب مجاوران و نه زائران حضرت معصومه(س) قابل استفاده نبود.

به گزارش قم نیوز، بعد از پیروزی انقلاب قدم‌های جدی‌تری برای حل مشکل آب آشامیدنی قم برداشته شد و افراد بسیاری به سهم خود سعی کردند تا این کار را به سرانجام برسانند که البته این کار به حدی مشکل و با فراز و فرود همراه بود که برخی از آن به عنوان "رویای شیرین شدن آب قم" نام می‌بردند. در این مسیر افراد زیادی نقش داشتند اما در این میان شخصی هست که در رده‌های مدیریت میانی بیش از ۲۰ سال به طور جد پیگیر مسئله آب قم بود و در این مدت تأمین آب کیفی برای این شهر به یکی از دغدغه‌های مسئولیت اجرایی اش تبدیل شده بود.

او وقتی وارد رشته آب دانشگاه تبریز شد، فکر مشارکت در پروژه بزرگی همچون انتقال حوزه به حوزه آب، آن هم از مسیر صعب العبوری چون سرشاخه‌های رود دز به قم را نمی‌کرد؛ اما بعد از ورودش در سال پایانی جنگ به مهندسی رزمی جهادسازندگی قم و انجام کارهای مرتبط با رشته اش در مناطق عملیاتی غرب کشور از جمله پیرانشهر و قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، و بعد از اتمام جنگ در سال ۶۸ و آمدنش به کمیته آب جهادسازندگی قم به عنوان سرباز، او را درگیر چالش‌های بخش آب قم کرد.

در همان زمان به کمک دوستانش هسته اولیه آب در قم را تشکیل و با جذب تیمی از کارشناسان، کمیته آب جهاد قم را از حالت سنتی به مهندسی ارتقا می‌دهند. بعد از آن، بیشتر از گذشته در جریان مشکلات و چالش‌های بخش آب در قم قرار گرفته و به دنبال راهی برای حل آنها می‌روند و در این مسیر رای زنی‌های زیادی با مسئولان وقت شهر قم که در آن زمان هنوز استان نشده بود انجام می‌دهند. جمع بندی‌ها به یک نتیجه می‌رسد تنها راه حل اساسی آب قم انتقال آب از حوزه به حوزه است.

اوایل سال ۷۰ و پایان دوران سربازی اش با منحل شدن بخش آب در جهاد وادغام آن در وزارت نیرو، وارد وزارت نیرو می‌شود، چرا که معتقد است ماندنش در جهاد دیگر نمی‌تواند آنقدرها تأثیرگذار باشد بنابراین کارمند آب منطقه تهران و مجری طرح‌های کوچک تأمین آب قم می‌شود.

بعد از ثبت شرکت آب و فاضلاب قم در تابستان سال ۷۱ یعنی درست زمانی که شهر قم از نظر تأمین و توزیع آب در شرایط بدی قرار داشت و برخی مناطق شهر دچار قطعی آب بودند،به همراه مهندس عابدینی سازمان آب قم را در شرایط بحران تحویل می‌گیرند.

او به کمک همکارانش ظرف یک ماه بر بحران آب فائق می‌آیند و مشکلات با کار جهادی و همکاری بدنه سازمان آب حل می‌شود. به گفته خودش تابستان ۷۱ وضعیت، بسیار سخت و ویژه بود به حدی که با بستن قرارداد و صرفا تنها با هدف تأمین آب و صرف نظر از بحث‌های بهداشتی و کیفی تمام چاه‌های کشاورزی را به شبکه آب شهری وصل می‌کنند. اما او معتقد است آن تابستان جدای از سختی کار برای آنان تجربه‌های ارزشمندی را به همراه داشت، تجربه‌ای که نتیجه آن چاره اندیشی برای حل مشکل تأمین آب قم در کنار مدیریت توزیع آن بود.

در آن زمان پروژه ساخت سد ۱۵ خرداد به منظور تأمین آب قم از سال ۶۸ آغاز شده بود اما به دلیل اختلاف بین بنیاد ۱۵ خرداد و وزارت نیرو کار گره خورده و هنوز تمام نشده بود. امام خمینی(ره) نیز در فروردین سال ۶۸ طی فرمانی عنان ساخت این سد را به وزارت نیرو داده بود اما وزارت نیرو چون از ابتدا کار را بنیاد ۱۵ خرداد آغاز کرده بود به طور قاطع وارد کار نمی‌شد.

به منظور حل مشکل تأمین آب قم، مهندس سید حسن رضوی به همراه عابدینی جلسه‌ای با آقای زنگنه وزیر وقت نیرو می‌گذارند و وضعیت را تشریح می‌کنند و آقای زنگنه قول می‌دهد که کار ساخت سد ۱۵ خرداد که اولین تجربه سد خاکی کشور است و تا آن زمان ۳۰ تا ۴۰ درصد پیشرفت داشت تا سال ۷۵ به اتمام برسد، اما این قول مشکلی را حل نمی‌کند.

بعد از آن، مذاکراتی با آقای سلطانی فرماندار وقت قم انجام می‌دهند و به او می‌گویند که کار باید از طرف دولت انجام شود و فرماندار نیز موضوع را با آقای طاهری استاندار وقت تهران در میان می‌گذارد. مهندس رضوی از این جلسه می‌گوید: استاندار وقت تهران مهندس طاهری دو هدف را تعریف می‌کند که البته هنوز که هنوز است برخی از آنها محقق نشده است؛ یکی انتقال آب از بند علی خان به قم برای استفاده بخش کشاورزی که جهاد کشاورزی مکلف به انجام آن می‌شود و دیگری پیگیری تکمیل سد ۱۵ خرداد که وزارت نیرو مامور به انجام آن بود.

به گفته رضوی کار ساخت سد ۱۵ خرداد به آنجا می‌رسد که آقای‌هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت که اهتمام ویژهای برای حل مشکل آب قم داشت، طی یک سخنرانی در حرم حضرت معصومه(س) که او به یاد نمی‌آورد اواخر سال ۷۱ بوده یا اوایل سال ۷۲، به مردم قم نوید تحویل سد ۱۵ خرداد را در سال آینده می‌دهد که این وعده موجب تعجب همگان می‌شود و حتی آقای زنگنه وزیر نیروی وقت و آقای وکیلی معاون وقت وزارت نیرو در امور آب را وادار به برخورد با سید حسن رضوی و دیگر همکارانش می‌کند چرا که فکر می‌کنند این موضوع به دلیل دادن اطلاعات غلط از طرف آنها بوده است.

بعد از سخنرانی، رئیس جمهور از سد بازدید می‌کند و در آنجا آقای زنگنه صراحتا به آقای‌هاشمی رفسنجانی می‌گوید که اتمام سد تا سال آینده به دلیل مشکل در اجرای بازوی خاکی امکان پذیر نیست و این کار حداقل ۳۰ ماه زمان می‌خواهد و در آنجا آقای‌هاشمی موضوع برگزاری مناقصه بین‌المللی را مطرح و آقای زنگنه نیز تمکین می‌کند و مناقصه برگزار می‌شود.

سید حسن رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: بالاخره شرکت زاروبژ روس برنده مناقصه شد و اعلام کرد که ۱۸ ماهه کار را تحویل می‌دهد که بعد از انجام مذاکرات می‌پذیرفت به کمک شرکت ایرانی سابیر ۱۲ ماهه کار را به اتمام برساند و تقریبا همان شد که آقای‌هاشمی گفته بود.

به گفته رضوی علی رغم این که برخی به دلیل تفاوت روشی که روس‌ها با پیمانکاران ایرانی داشتند حتی ایرانی‌ها باور نمی‌کردند سد ۱۵ خرداد آب را نگه دارد و با وجودی که افراد غیر فنی نگران به اتمام رسیدن آن بودند، بالاخره سد در تاریخ پانزدهم اسفند ماه سال ۷۳ با حضور حاج احمد آقای خمینی، اعضای خبرگان رهبری و آقای‌هاشمی رفسنجانی به بهره‌برداری می‌رسد و دلیل این سبک بهره‌برداری نیز این بود که خود حضرت امام خمینی(ره) فرمان ساخت آن را دادند و این تنها فرمان عمرانی امام بود که به دولت وقت آقای میرحسین موسوی دادند و در زمان آقای‌هاشمی پیگیری وبهره‌برداری شد.

بعد از آبگیری سد، سال اول کیفیت آب قم خوب بود و به گفته رضوی مسئولان قم آن سال را بدون دغدغه طی کردند اما از سال بعد به دلیل کاهش آب ورودی به دریاچه سد مشکلات آغاز شد واولین کسی که قبلا به این موضوع اشاره کرده بود آقای‌هاشمی رفسنجانی بود. آقای‌هاشمی در یکی از جلسات پیگیری کار ساخت سد به دلیل این که خودش بچه کویر و مشکلات آب برایش ملموس بود و در کنار خود یک تیم دانشگاهی قوی داشت، اشاره کرده بود که سد ۱۵ خرداد تأمین کننده آب قم نیست، او همچنین در جلسه افتتاحیه سد نیز بیان کرد که ما به دنبال انتقال آب از سرشاخه‌های رود دز هستیم و آن پروژه اصلی قم است و ساخت سد یک پروژه میان مدت است.
سید حسن رضوی می‌گوید: اما برعکس آقای‌هاشمی، آقای زنگنه و تیم او، انتقال حوزه به حوزه حتی برای شرب را قبول نداشتند و با این کار به شدت مخالف و بر مبنای آمایش سرزمین معتقد بودند باید جمعیت را به کنار آب برد نه اینکه آب را به کنار جمعیت و می‌گفت قم نباید بیشتر از سیصد، چهارصد هزار نفر جمعیت داشته باشد.

اما از اوایل سال ۷۴، بعد از صحبت آقای‌هاشمی مبنی بر میان مدت بودن پروژه ساخت سد، مسئولان آب قم از جمله آقای رضوی کار انتقال آب از سرشاخه‌ها را پیگیری کردند و دلیل آنها هم این بود که سازه سد ۱۵ خرداد تنها یک تکه از بدنه طرح انتقال سرشاخه‌هاست و به تنهایی برای تأمین آب قم جوابگو نیست و رودخانه قمرود به دلیل این که دست خوش حوادثی در بالادست شده، نمی‌تواند چنین مخزنی را تأمین کند و نیاز به یک شارژ کن دارد و آن شارژکننده نیز سرشاخه‌های دز است، ولی وزیر نیرو آقای زنگنه شدیدا مخالف بود و عملا نیز می‌گفت تا من وزیر هستم نمی‌گذارم این کار انجام شود.

اما آقای رضوی و همکارانش ناامید نمی‌شوند و کار را به روشی که در خصوص پیگیری اتمام سد ۱۵ خرداد تجربه کرده بودند، دنبال می‌کنند یعنی توجیه مسئولان قم؛ آن هم مبنی بر این که حل کامل مشکل آب قم درگرو اجرای پروژه اصلی یعنی انتقال حوزه به حوزه است. این کار مصادف می‌شود با اواخر سال ۷۴ و بحث استان شدن قم و زمانی که کارگروه‌های استانی شکل گرفتند موضوع انتقال آب از سرشاخه‌ها از سوی مسئولان آب قم از جمله آقای رضوی در تمام جلسات کارگروهی مطرح و این امر از کارگروه‌های استانی به وزارت کشور و ریاست جمهوری منتقل می‌شود.

در همین سال ارتباط مهندس رضوی با آب و فاضلاب قم قطع می‌شود و او دوباره به مجموعه آب تهران بر می‌گردد و مدیر بهره‌برداری از سد ۱۵ خرداد و همزمان مجری تصفیه خانه فعلی قم می‌شود. در همین هنگام با آقای طراوت مجری تونل کوهرنگ ۲ و مدیر عامل اسبق آب اصفهان آشنا می‌شود که او نیز موافق انتقال آب از حوزه به حوزه است و مخالف نظر آقای زنگنه را دارد.

آقای طراوت هفته‌ای یکبار از تصفیه خانه بازدید می‌کند و رضوی نیز که نماینده مجری طرح است مسائل را به وی منتقل می‌کند و همکاری خوبی بین آنها شکل می‌گیرد. آقای طراوت با مسئولان درجه یک کشور ارتباط خوبی دارد، لذا پروژه انتقال حوزه به حوزه را به آقای‌هاشمی منتقل می‌کند و آقای‌هاشمی نیز که قبلا موافقت خود را با این پروژه اعلام کرده است بر انتقال حوزه به حوزه آب تأکید می‌کند.

در این زمان سید حسن رضوی که اولین مدیر کل آب منطقه‌ای قم شده بود و موضوع انتقال را با جدیت بیشتری دنبال می‌کرد. در همین مقطع که دومین سال آبگیری سد ۱۵ خرداد بود، سد ورودی آب نداشت و در دوره خشکسالی بین سال‌های ۷۵ تا ۸۰ سد ۱۵ خرداد عملا نشان داد که این پروژه آن چیزی که در ذهن مردم بود نیست. در اوایل سال ۷۵ آقای طراوت، زمانی که آقای‌هاشمی رفسنجانی برای افتتاح پروژه‌ای به قم آمده بود، وی را مجاب کرد تا کلنگ پروژه انتقال از سرشاخه‌ها را نیز به زمین بزند در حالی که آقای زنگنه این موضوع را قبول نداشت و سرانجام با ذکر دلایلی از جمله لزوم مطالعه دقیق طرح آقای‌هاشمی را از این کار منصرف کرد.

رضوی در این زمینه تصریح کرد: آقای زنگنه پس از آن در بازدید میدانی از منطقه، از آقای‌هاشمی خواست تا بودجه‌ای را بگذارد تا مطالعات پروژه انتقال که در زمان رژیم گذشته توسط مشاورین خارجی در سال ۳۷ انجام شده بود، به روز و بعد از آن کلنگ این کار زده شود و آقای‌هاشمی نیز قبول کرد و بعد از بازدید مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان را برای تکمیل مطالعات در سال ۷۵ گذاشت و بعد از آن در سال ۷۶ نیز رقم قابل توجهی را برای این کار اختصاص داد.

به گفته رضوی، پروژه انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم بعد از پیروزی انقلاب دو بار بررسی شد یکی در سال ۵۹ و در زمان آقای خلخالی که قرار بود این پروژه، آب شهرهای قم و کاشان را تأمین کند و به خاطر بزرگی کار کنار گذاشته شد و به جای آن انتقال آب از علی آباد انجام گرفت که خود کار بزرگی بود و بار دیگر در سال ۷۵ و به دستور آقای‌هاشمی رفسنجانی بود که طی آن بنا شد تا کاشان از این طرح جدا شده و از زاینده رود آب بگیرد و پروژه انتقال از سرشاخه‌ها، شد آب رسانی به قم و شهرهای در مسیر.

بعد از آقای‌هاشمی، آقای خاتمی رئیس جمهور و آقای بیطرف وزیر نیرو می‌شوند. به گفته سید حسن رضوی، آقای بیطرف نظارت زنگنه را خیلی قبول داشت و رضوی طی جلسه‌ای دلایل خود را مبنی بر این که زمانی که مرکز کشور مورد هجوم مهاجرت و سرمایه گذاری است طرح آقای زنگنه قابل اجرا نیست را برای آقای بیطرف بازگو می‌کند و از وزیر می‌خواهد تا پروژه انتقال را در اولویت قرار دهد، اما آقای بیطرف نمی‌پذیرد و یک سال سماجت می‌کند تا این که همزمان با اوج خشکسالی و کمبود آب قم در سال‌های ۷۷ و ۷۸ و در آن مقطع علی رغم وجود سد ۱۵ خرداد مسئولان آب قم دوباره مجبور به استفاده از چاههای درون شهر حتی گرفتن چاه اجاره‌ای می‌شوند. آقای بیطرف مسئول پیگیری انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم می شود.

بعد از برگزاری جلسات متعدد، آقای بیطرف بالاخره پروژه را قبول می‌کند و می‌پذیرد که این پروژه با ۳۰۰ کیلومتر راه بدون پمپاژ و توانایی انتقال ۲۳ هزار لیتر در ثانیه و تأثیرگذاری کمتر از سه درصد روی حوزه آبریز، پروژه خوبی است.

رضوی گفت: اوایل سال ۷۸ آقای بیطرف طرفدار درجه یک پروژه انتقال آب از سرشاخه‌ها به قم می‌شود و تصریح می‌کند که این پروژه از نظر زمانی ضربه خورده و باید هر سریعتر اجرایی شود اما در آن موقع دیگر حریف دولت نمی‌شود و دولت اعتبار نمی‌دهد و به همین دلیل بین وزارت نیرو و سازمان برنامه دعوایی پیش می‌آید. سرانجام در جلسه‌ای که در آن آقایان رضوی، طباطبایی، طه هاشمی، ایرانی، سعادت استاندار وقت قم و غفاری شیروان رئیس سازمان برنامه حضور داشتند تصمیم بر آن می‌شود تا یک سمینار در دانشگاه شریف برگزار و از نظر کارشناسان در این خصوص استفاده شود.

مهندس رضوی می‌گوید تلاش کردیم به هر طریق ممکن این همایش برگزار شد در آن سمینار استادان خبره رشته آب کشور از جمله پروفسور کردوانی، دکتر شمسایی، دکتر مکنون، مهندس منوچهری، مهندس رشیدی و دکتر وکیلی حضور یافتند و نظرات خود را بیان می‌کردند.

در این همایش رضوی نیز مقاله‌ای را ارائه می‌دهد و در پایان همایش قطع نامه‌ای صادر و اعلام می‌شود که انتقال حوزه به حوزه آب برای شرب و صنعت از واجبات شناخته شود اما برای کشاورزی نه. در آن همایش شرایط به گونه‌ای تلطیف و غفاری شیروان نیز قانع می‌شود.

آقای بیطرف ۲ سال با سازمان برنامه کشمکش دارد تا این که سازمان در سال ۷۹ بعد از تحمیل اصلاحاتی پروژه را قبول می‌کند و اعتبار ۳۰۰ میلیون تومانی را به ۱۸۰ میلیون تومان کاهش و تخصیص می‌دهد. سازمان برنامه یک سال معطل می‌کند تا این که در سال ۸۰ ردیف اعتباری گذاشته می‌شود و در اواخر سال ۸۰ و در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی بالاخره عملیات اجرایی پروژه انتقال با حضور آقای محمدی گلپایگانی آغاز و در آن زمان پیش بینی می‌شود که این پروژه در بازه زمانی ده ساله و در بهترین شرایط تا اوایل سال ۹۱ طول بکشد و شرط گذاشته می‌شود اگر دولت پول بدهد کار در این مدت تمام می‌شود و اگر این طور نشود کار با مشکل رو به رو خواهد و بعد از آن و از سال ۸۱ دغدغه همه مسئولان قم تأمین اعتبار این پروژه می‌شود.

به گفته رضوی، دولت از ابتدا برای تونل‌ها، بندهای انحرافی و سد کوچری اعتبار خوبی می‌گذارد اما برای خط انتقال، تصفیه خانه و رینگ شهری از ابتدا اعلام می‌کند فاینانس کنید و در آن موقع بحث فاینانس در کشور موفق نبود و برای این موضوع چندین سال وقت هدر می‌رود و هر بار بعد از انجام مذاکرات، فاینانسرها به خاطر مسائل سیاسی و بحث تحریم‌ها عقب گرد می‌کردند.

رضوی می‌گوید: چینی‌ها، کره‌ای‌ها و آلمانی‌ها آمدند اما به دلیل بحث تحریم‌ها عملا جلو نمی‌آمدند و در اصلاح لای در می‌ایستادند و نه همکاری داشتند و نه قطع رابطه می‌کردند. این پروسه وقت زیادی گرفت و موضوع بارها از طریق مراجع عظام تقلید، نمایندگان و استانداران وقت پیگیری و پیشنهاد استفاده از صندوق ذخیره ارزی به جای فایناس مطرح شد. این روند تا سال ۸۶ ادامه داشت و عملا فرصت در این سال نیز از دست رفت. زمانی که همه از فاینانس قطع امید می‌کنند مصادف می‌شود با نمایندگی آقای لاریجانی از قم. موضوع به آقای لاریجانی منتقل می‌شود و او موضوع را به حضرت آقا منتقل می‌کند و افراد دیگری از جمله آیت‌ا... مومن، اعضای خبرگان رهبری و آیت‌الله یزدی و مراجع عظام نیز هر کدام در مباحث خود با حضرت آقا به این موضوع اشاره می‌کنند.

به گفته رضوی برای این کار پروسه‌ای تعریف و قرار می‌شود تا شخص رئیس جمهور طی نامه‌ای این درخواست را از حضرت آیت‌الله خامنه‌ای داشته باشد و سرانجام در مرداد ماه ۸۷ مبلغ ۲۳۰ میلیون یورو از محل صندوق ذخیره ارزی برای انجام پروژه پرداخت و از آبان همان سال کار ساخت خط انتقال، تصفیه خانه و رینگ شهری به صورت رسمی با حضور آقای احمدی نژاد آغاز می‌شود. در ادامه، کار با سرعت خوبی دنبال و به طور میانگین ۱۰ کیلومتر در ماه کار انجام می‌شود تا این که در سال ۹۰ خط انتقال آماده بهره‌برداری می‌شود اما در آن مقطع، کار ساخت تونل هنوز به اتمام نرسیده است.

در ادامه، کار به گونه‌ای پیش می‌رود که به دلیل مشکل جدی در تأمین آب قم و توقف برداشت از سد ۱۵ خرداد، طرحی اضطراری برای انتقال آب تعریف می‌شود و بخش تلمبه خانه به پروژه اضافه و ساخت پمپ نیز در داخل کشور انجام می‌شود. برای اجرای این طرح اضطراری ۱۵ میلیون یورو به پیمانکار پروژه داده می‌شود و قرارگاه خاتم الانبیاء کاری که برای آن ۲۵ تا ۳۰ ماه زمان لازم بود در مدت ۴ ماه انجام می‌دهد و در این خصوص رکوردی در کشور به ثبت می‌رسد.

برای مدت ۲ سال و طی سال‌های ۹۰ و ۹۱، ۱۳۰ میلیون مترمکعب آب پمپاژ و تابستان‌های سخت قم بدون جیره‌بندی پشت سر گذاشته می‌شود تا تونل باز شود.

به گفته رضوی، سال ۹۱ سال سختی از نظر اعتبارات بود و تقریبا کل سال هیچ پولی به این پروژه داده نشد و از دی ماه ۹۱ با پیگیری‌های زیادی که از سوی نمایندگان وقت قم هر کدام در یک جبهه، آقای پیریایی، استاندار قم و آقای محرابیان، دستیار ویژه رئیس جمهور و رئیس ستاد مهر ماندگار انجام گرفت ۶۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت به فروش می‌رسد و ۳۲ میلیارد تومان نیز دولت تزریق می‌کند و از دی ماه سال ۹۱ به بعد، در کل ۱۰۰ میلیارد تومان نقدینگی به پروژه اختصاص داده می‌شود..

در آن مقطع، پروژه ۴۰ میلیارد تومان به پیمانکاران بدهکار و کار در آستانه تعطیلی بود، که با تزریق اعتبار پیمانکاران دوباره جان می‌گیرند و کار دوباره شروع می‌شود و در واقع تا پایان سال ۹۱ انتقال حوزه به حوزه اتفاق می‌افتد و تنها کار انتقال قطعات باقی می‌ماند.
رضوی تصریح می‌کند: با انتقال آب از سرشاخه‌ها ای سی آب به ۵۰۰ رسیده است و کیفیت خوبی را در آب قم شاهد هستیم. همچنین شرکت آب و فاضلاب قم تصفیه خانه را برای ۴ هزار لیتر در ثانیه آماده کرده و ۵۰۰ لیتر در ثانیه نیز از چاه‌های علی آباد وارد می‌شود و ما با ۴۵۰۰ لیتر در ثانیه می‌توانیم به صورت کیفی مدیریت تأمین و توزیع آب قم را انجام دهیم و به طور قطع، سال ۹۲ را بسیار متفاوت از سال‌های قبل در بحث تأمین و توزیع آب خواهیم داشت.

در حال حاضر از پروژه انتقال آب از سرشاخه‌ها دو بخش مانده است یکی تکمیل سد کوچری و دیگری توسعه تصفیه خانه؛ که برای تکمیل سد کوچری ۶۰ میلیارد تومان اوراق فروخته شده و قرار است در سال ۹۲ به اتمام برسد و تا کنون نیز ۶۰ درصد پیشرفت داشته است.

طبق گفته سید حسن رضوی، سد کوچری تنظیم کننده اصلی است و ۲۰۰ میلیون لیتر مخزن دارد و در حال حاضر چون امکان بهره‌برداری از این سد وجود ندارد از سد ۱۵ خرداد استفاده می‌شود؛ اما سد ۱۵ خرداد به دلیل این که تا محل رودخانه فاصله زیادی دارد کیفیت آب را تغییر می‌دهد در صورتی که سد کوچری در فاصله نزدیکی از سد گلپایگان قرار دارد و بر کیفیت آب تأثیر منفی نمی‌گذارد.

به این ترتیب سد گلپایگان نقش رسوب گیر دارد و سد کوچری منبع ذخیره کننده آب است که اگر سال گذشته این سد در مدار بهره‌برداری قرار می‌گرفت تا کنون۵۰ میلیون لیتر آب ذخیره شده بود و در حال حاضر نیز روزانه ۱۵۰ مترمکعب آب در سد ۱۵ خرداد ذخیره می‌شود.

پروژه دیگر در بدنه پروژه اصلی انتقال آب از سرشاخه‌ها، توسعه تصفیه خانه و رینگ شهری به ظرفیت ۶.۶ است که قرار است منابع مالی آن از محل اعتبارات بانک توسعه اسلامی تأمین شود. این تصفیه خانه برای افق ۱۴۰۰ قم دیده شده و اگر سد کوچری در سال ۹۲ تکمیل شود در واقع تمام مراحل انتقال با اهدافی که برای آن در نظر گرفته شده، به اتمام رسیده است و پیش بینی می‌شود این پروژه تا ۴۰ سال آینده بحث تأمین و توزیع آب شرب قم را مدیریت و بسیاری از مشکلات و نقایص قبلی را رفع کند.

رضوی معتقد است از سال ۹۲، سد ۱۵ خرداد بین ۵۰ تا ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب ذخیره کند و همیشه در بدترین شرایط ۵۰ درصد آن پر باشد. به عبارت دیگر مخزن این سد ذخیره استراتژیک آب قم در بخش‌های شرب، صنعت و حتی کشاورزی خواهد بود و حقابه کشاورزان که در سال‌های اخیر برای شرب و صنعت مورد استفاده قرار گرفته جایگاه خود را پیدا خواهد کرد و اگر به هر دلیل خط انتقال دچار مشکل شود از این سد استفاده شده و آب قم قطع نمی‌شود.

در حقیقت سد ۱۵ خرداد از این به بعد نقش پررنگ تری دارد و در حوادث می‌تواند کمک زیادی به تأمین آب قم بکند و کارکردی که برای آن تعریف شده را با پشتوانه‌ای محکم، به طور کامل ایفا کند. همچنین سد ۱۵ خرداد در کنار سد کوچری که می‌تواند آب یک سال را ذخیره کند مجموعا ذخیره ۲ سال آب را برای قم فراهم می‌کنند.

سید حسن رضوی در ادامه گفت و گویمان در پاسخ به این سؤال که سخت‌ترین دوران در طول اجرای این پروژه برای او چه زمانی بوده است، می‌گوید: وقتی که آقای زنگنه به عنوان وزیر نیرو مخالف اجرای پروژه انتقال حوزه به حوزه بود و تیمی از کارشناسان اجرای این پروژه را ضروری می‌دانستند اما وزیر قبول نمی‌کرد و نمی‌توانستیم او را مجاب کنیم برای من خیلی سخت بود. رضوی با ابراز تاسف می‌گوید: اگر آقای زنگنه در آن زمان قبول می‌کرد این پروژه یک دهه زودتر و در سال ۸۰ به مدار بهره‌برداری می‌رسید و در یک دهه خشکسالی می‌توانست کمک زیادی به ما بکند. از این مسئله که بگذریم بحث‌های کارشناسی و پیگیری‌ها بود که البته همیشه در همه پروژه‌های بزرگ هست و در این مورد مجموعه وزارت نیرو، سازمان آب و مسئولان قم به ما کمک کردند و افرادی هم که مثل ما در صف بودند به پشتوانه حمایت آنها جلو می‌رفتند.

رضوی همچنین در پاسخ به این سؤال خبرنگار مهر که مشکل‌ترین بخش کار در حین اجرا برای شما چه زمانی بود، می‌گوید: در طول زمان اجرا نیز حفر تونل بلند سختی زیادی را به ما تحمیل کرد و ما در آن مقطع یک تصمیم نادرست مدیریتی داشتیم که مباحث و هزینه‌ها را سنگین کرد.

ما در آن مقطع زمانی احساس کردیم اگر ساخت تونل بلند را به دو پیمانکار بدهیم، موفق تر عمل می‌کنیم و این کار را انجام دادیم. در آن زمان خیلی‌ها معتقد بودند اگر یک پیمانکار باشد خیلی بهتر می‌تواند عمل کند اما عده‌ای هم بر این باور بودند که اگر پیمانکاری زمین‌گیر شود، پیمانکار دیگر می‌تواند کار را انجام دهد. اما کار به گونه‌ای پیش رفت که در برهه‌ای به این نتیجه رسیدیم که اگر یک پیمانکار بود کار بهتر انجام می‌شد به خصوص اگر قرارگاه به تنهایی کار را انجام می‌داد و تصمیم به منحل کردن قرارداد با پیمانکار دوم گرفتیم که آقای فتاح وزیر نیرو با این کار مخالفت کرد. البته شرکت سابیر زحمت زیادی کشید و کار خود را انجام داد ولی چون تجربه حفر تونل را برای اولین بار کسب می‌کرد و تجربه سختی هم بود و سخت‌ترین قسمت تونل را به آن داده بودیم این شد که زمان بندی اجرای کار و کشاندن پیمانکار به دنبال خودمان وقت زیادی از ما گرفت و جلسات غالبا در حد وزیر نیرو برگزار و در مورد مسائل تصمیم‌گیری می‌شد.

همچنین در زمان اجرای تونل بلند چند بار حادثه‌های سنگین اتفاق افتاد و یکبار هم دستگاه تی بی ام غرقاب شد، در آن زمان یک شرکت خارجی آمد و اعلام کرد یک سال زمان و سه میلیون یورو پول می‌خواهد که این کار را انجام دهد اما شرکت سابیر با همکاری یک شرکت دسته دو اصفهانی در مدت سه ماه و مبلغ یک میلیارد تومان دستگاه را دوباره سرپا کردند و این اولین تجربه غرقاب دستگاه در کشور بود و تجربه خوبی برای ایرانیان به وجود آمد.

رضوی اتمام همین تونل بلند که حفر آن با سختی‌های زیادی همراه بوده است را بهترین و خوش‌ترین خبر در زمان اجرای پروژه انتقال عنوان می‌کند.

سید حسن رضوی همچنین در پاسخ به این سؤال خبرنگار مهر که آیا در زمان اجرای پروژه مسأله خاصی در استان مبدا و یا سایر استان‌های در مسیر به وجود آمد یا نه؟ می‌گوید: این پروژه چهار استان را درگیر می‌کند و باید از همان استان مبدا خدماتی را ارائه دهد، چون اگر ندهد مردم مدعی می‌شوند. نمی‌شود پروژه را اجرا کرد و تنها به گروهی خدمات داد و دولت هم برای این که بتواند مدیریت این کار را انجام دهد و خواسته‌های عمومی را در قالب یک پروژه بزرگ جواب دهد باید هزینه‌هایی بکند و سعی کند از مبدا تا انتها شرایطی فراهم نماید که همه احساس کنند که از این پروژه انتفاع می‌برند و خدمات فقط برای مجموعه خاصی نیست.

رضوی با تأکید بر این که بقیه شهرها هم در کنار قم از این پروژه انتفاع خوبی می‌برند، ادامه می‌دهد: ما ابتدا در لرستان خیلی مشکل داشتیم و نمایندگان آنجا و برخی از افراد، بحث‌هایی را مطرح و احساس می‌کردند این پروژه برای آنان انتفاعی نداشته و هزینه دربر دارد. اما دولت با وجود استاندارانی مثل آقای سعادت و صابری که قبلا در قم خدمت کرده وبا پروژه آشنا بودند مردم را توجیه کردند که این پروژه برای آنان نیز انتفاع دارد و به گونه‌ای تنش‌ها را جواب می‌دادند. همچنین در زمان آقای صابری ۶۰ میلیون متر مکعب آب از این پروژه و برای منطقه الیگودرز گرفته شد و این کار مهمی بود و وقتی مردم منطقه دیدند از این پروژه انتفاع می‌برند حساسیت‌ها کم شد.

رضوی معتقد است در غالب مدل این پروژه باید یک مقداری نگاه توسعه استانی هم داشت و باید کاری کرد که شهرهایی مثل دلیجان و گلپایگان نیز از نظر مدیریت سیاسی با ما هماهنگ باشند چرا که عملا این حوزه، حوزه حیاتی استان قم است. ۱۰ شهر از این پروژه انتفاع می‌برند ولی قم از این پروژه ۹۰ درصد و بقیه کمتر انتفاع می‌برند اما چون این پروژه به طور کامل به بهره‌برداری نرسیده هنوز انتفاع آن به صورت کلی برای مردم ملموس نبوده است اما از امسال به بعد این برای مردم ملموس‌تر می‌شود و آنان می‌توانند کیفیت آب را نسبت به گذشته مقایسه کنند.

وی در ادامه، پاسخ به این سؤال که آیا سایر استان‌هایی که در طول مسیر، از پروژه انتفاع می‌برند نیز به اجرای آن کمک کردند یا خیر را با نقل خاطره‌ای از آقای فتاح شروع می‌کند و می‌گوید: در جلسه‌ای که آقای فتاح هم در آن حضور داشته، حضرت آقا وقتی دیده بودند ۱۰ شهر دیگر هم در مسیر این پروژه از مواهب کار بهره‌مند می‌شوند به مزاح رو به آقای محمدی گلپایگانی می‌فرمایند، این پروژه به نام قم و به کام دیگران است.

به گفته رضوی، در طول مدت اجرای این پروژه هیچ کدام از استان‌های اصفهان و مرکزی نقش و کمکی نداشتند و تمام کارها از قم پیگیری می‌شد و البته استان تهران نیز با این که از این پروژه هیچ انتفاعی نمی‌برد اما چون از ابتدا شرکت مادر ما بود در تمام مراحل کار کمک کرد و مهندس ارتقائی مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای تهران و همکارانش نیز با ما همکاری خوبی داشتند که جا دارد از آنها تشکر کنم.

رضوی همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا در مقطعی از کار عصبانی شده و یا از کوره در رفته است یا نه، می‌گوید: مقطع درگیری با آقای غفاری شیروان رئیس سازمان برنامه، دوران ناراحت کننده‌ای بود که ما نتوانستیم او را قانع کنیم و در نهایت آقای سعادت حریف او شد، آن زمان استرس زیادی به ما وارد شد و ما وقتی خوان وزارت نیرو و آقای زنگنه را رد کردیم گرفتار خوان دوم و سازمان برنامه شدیم. در آن زمان مباحث را خیلی سخت می‌دیدم و در آن مقطع، زمانی برداشتم این بود که نمی‌خواهند برای قم کار شود و این را هم مطرح کردم که آن‌ها ناراحت شدند و این مسأله را رد کردند و گفتند: ما می‌خواهیم برای قم کار انجام دهیم اما نه این کار‌ها و این لقمه بزرگی است که شما برداشته اید و من در جواب آنها گفتم که شما می‌خواهید برای قم کار کنید اما کاری که یک سال جواب گو باشد، اما ما می‌خواهیم کاری انجام دهیم که سال‌های سال مؤثر باشد.

رضوی همچنین در خصوص احساسش نسبت به انجام این پروژه می‌گوید: مجموعه وزارت نیرو و کسانی که در این پروژه درگیر بودند احساس می‌کردند، کار بسیار مقدس و شریفی انجام می‌دهند. در حقیقت سقایی برای زائران حضرت معصومه(س) و تأمین آب برای مجاوران آن حضرت کار راحتی نبود آن هم با این کار سخت و طولانی، اما همه عشق و حواس افرادی که در این پروژه مشارکت داشتند این بود که هر طور شده این کار به سرانجام برسد و هیچ وقت در مشکلات امید خود را از دست ندادند و اگر راه‌ها و درها را بسته دیدند، پنجره‌ها را بسته ندیدند و از راه دیگری وارد شدند و صد البته عنایت خداوند و حضرت معصومه(س) نیز در این راه به ما کمک کرد و همه به جد اعتقاد داشتیم حضرت معصومه(س) به این پروژه تفضل دارند. همچنین مسئولان درجه یک کشور، دولتمردان و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و همه کسانی که دستشان به کار می‌آمد و می‌توانستند کاری را از انجام دهند دریغ نکرده و کمک کردند و افراد چه بومی استان بودند و چه نبودند این پروژه را مقدس می‌دیدند.
رضوی معتقد است زحماتی که باید برای این پروژه کشیده می‌شده کشیده شده و از این به بعد مردم باید شکرگذار نعمت باشند و شکرگزاری از این نعمت نیز استفاده درست و بهینه از این آب است.
او همچنین از مردم قم می‌خواهد هر وقت از این آب شیرین استفاده می‌کنند به فکر گذشته هم باشند و گذشته را از یاد نبرند و این نعمت را شکر کنند چرا که شکر نعمت، نعمت را افزون می‌کند و ابراز امیدواری می‌کند این پروژه رضایت مندی مردم را حاصل کند چرا که رضایت مندی مردم موجب رضای خداوند می‌شود.

رضوی همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا اجرای این پروژه با حوادثی تلخ و یا تلفات همراه بوده است یا نه؟ می‌گوید: این پروژه تلفات جانی هم داشت البته در حین انجام کار نه، ولی در زمان رفت و آمد برای بازدید از پروژه افرادی از جمله رئیس کارگاه، مهندس، مشاور و پیمانکار در اثر تصادف جان خود را از دست دادند که امیدواریم ثواب این پروژه به آنها برسد و برای آنان باقیات و صالحات باشد و علاوه بر فوت حدود شش، هفت نفر بر اثر تصادف، در حین انجام کار هم دست و پای شکسته زیاد بود.

رضوی در ادامه در پاسخ به این سؤال که آیا خاطره‌ای در زمان اجرای این پروژه هست که بیان کند، به خاطره‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید: در سال ۷۵ قم استان و آقای بنی‌هاشمی استاندار قم شد و ما برای بحث تأمین آب قم با وی جلسه‌ای داشتیم که آقای صفدری مدیر عامل وقت آبفای قم نیز در آن جلسه حضور داشت. آقای صفدری برای حل مشکل تأمین آب قم پیشنهاد داد از آب چاه‌های پادگان قلعه مرغی در تهران استفاده کنیم و آب آن چاه‌ها به همراه مقداری از آب سد کرج را با ۱۱۰ کیلومتر لوله گذاری در کنار جاده، به قم بیاوریم. از آن زمان حواس آقای بنی‌هاشم به این موضوع پرت شد و دیگر هر موقع ما را می‌دید می‌گفت پس قضیه چاه‌های قلعه مرغی چه شد و ما هر چه قدر می‌گفتیم تهران خود ابرشهر است و این آب را به ما نمی‌دهند، نمی‌توانستیم او را قانع کنیم. البته چند سال بعد که او را به عنوان نماینده مجلس در مشهد دیدم گفت: پروژه انتقال پروژه خوبی است باید مرا در آن زمان درگیر این مسأله می‌کردی.

رضوی در ذکر خاطره‌ای دیگر می‌گوید: یک روز به اتفاق آقای ایرانی نماینده قم برای بازدید از محل اجرای پروژه رفتیم که ساعت ۷ صبح راه افتادیم و ساعت سه بعد از ظهر رسیدیم وآقای ایرانی وقتی دید ما در ارتفاع ۲ هزار متری قرار داریم و قرار است در کف آنجا تونلی زده شود باورش نشد و گفت همان چاه‌های قلعه مرغی بهتر است که تنها به چند کیلومتر لوله گذاری نیاز دارد.

رضوی در ادامه می‌گوید: امیدوارم اگر این پروژه ثوابی هم دارد به روح مرحوم آقای ایرانی برسد چون او در انجام این کار خیلی کمک کرد و خیلی پای کار بود و البته افراد بسیاری از جمله نمایندگان سابق و فعلی قم و همه استانداران قم به استثنای آقای بنی‌هاشمی که پروژه انتقال را به خاطر پروژه چاه‌های قلعه مرغی نتوانست درک کند در به سرانجام رسیدن کار نقش بسیاری داشتند و زحمات زیادی کشیدند.

انتهای پیام/119/