قم نیوز: زمانی که مالک اشتر نخعی از سوی امیرالمومنین (ع) به عنوان فرماندار مصر برگزیده شد آن حضرت، نامه‌ای به وی فرستاد و دستورات حکومتی را برشمرد که این نامه به عنوان یک سند بین‌المللی حکومتی در جامعه قابل اجراست.

به گزارش قم نیوز، نهج‌البلاغه کتابی است که مجموعه فرازهای امیرالمومنین (ع) در موضوعات گوناگون توسط سیدرضی (ره) در آن مجموعه ارزشمند گردآوری شده است یکی از نامه‌های امیرالمؤمنین علی(ع) در کتاب شریف نهج‌البلاغه، نامه ۵۳ یا همان عهدنامه مالک اشتر است. زمانی که حضرت امیر(ع) مالک را به عنوان فرماندار مصر تعیین کرد آیین نامه مدیریتی و حکومتی را به وی دستور داد تا رعایت کند.

آیت‌الله سید جمال‌الدین دین‌پرور رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته برای ثبت ملی و بین‌المللی نامه امیرالمومنین (ع) به مالک اشتر نخعی اظهار داشت: کارهای بسیاری برای ثبت این سند محکم جامعه شیعی صورت گرفته است که از جمله آنها می‌توان به تلاش گسترده بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه برای ثبت ملی و بین‌المللی این عهدنامه اشاره کرد که در حال حاضر مقدمات آن فراهم شده است.

وی افزود: در طول سال همایش‌ها و کنگره‌هایی برگزار می‌شود که خوب و لازم است؛ اما برگزاری برخی از همایش‌ها ضرورت دارد و تاخیر آن موجب خسران جامعه می‌شود که در این زمینه می‌توانیم به برگزاری کنگره نهج‌البلاغه با موضوع عهدنامه مالک اشتر اشاره کرد زیرا که این عهدنامه منشور حکومتی، سیاسی و اجتماعی فرازمانی و فرامکانی است.

با توجه به انتساب این نامه به امام علی(ع) می‌توان دستورات حکومتی را در موارد گوناگون از این نامه استخراج و تبیین کرد ولی این عهدنامه در طول تاریخ در کتابخانه‌ها و مراکز علمی وجود داشته اما تبلور خارجی پیدا نکرده است.

پر واضح است که نامه امیرالمومنین به مالک اشتر نخعی، رویکرد مترقی امام علی (ع) به مسئله حکومت را در عصر جاهلیت عرب و در دوران حکومت‌های غیر دموکراتیک است.

رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه بیان کرد: این نامه به نوعی قانون اساسی اسلامی امیر‌المؤمنین به شمار می‌رود و ویژگی‌های حکومت اسلامی، حاکم اسلامی، حقوق شهروندان، ارتباط دولت با شهروند و… در آن به روشنی بیان شده است.

وی افزود: حکومت‌های پیش از نظام جمهوری اسلامی همه طاغوتی بوده‌اند و از غرب و شرق دستور می‌گرفتند و عهدنامه در این دوران فقط شرح داده شده است و از اجرای آن پرهیز می‌کردند ولی سیاست جمهوری اسلامی نه شرقی نه غربی است به همین دلیل در زمان بعد از پیروزی انقلاب این فضا شکسته شد و فضای جدیدی برای توجه به نهج‌البلاغه ایجاد شد.

نامه امیرالمومنین (ع) به مالک اشتر نخعی بی‌تردید از مهمترین اسناد سیاسی و حقوق اسلامی به ویژه شیعیان است که در کتاب شریف نهج البلاغه حفظ شده و پس از سال‌ها به عنوان میراث ماندگار شیعه به دست مسلمانان جهان رسیده است.

آیت‌الله دین‌پرور با تاکید براینکه در تاریخ اسلام و سیره پیامبر و ائمه معصومین(ع) مطالب بسیاری در زمینه حکومت داری مطرح شده است گفت: در طول تاریخ، ائمه معصومین(ع) به غیر از امام علی (ع) در راس حکومت قرار نگرفتند که ایشان هم در دوران کوتاهی که حکومت تشکیل دادند در ارتباط با شیوه حکومت مطالبی فرمودند که امروزه در قالب نهج‌البلاغه و برخی متون دیگر در اختیار ما قرار گرفته است.

وی افزود: امیرالمومنین (ع) عهدنامه‌ای را به طور مفصل تدوین کردند که دستور حکومت در آن منعکس شده است و این عهدنامه در طول تاریخ در کتابخانه‌ها وجود داشته ولی تحقق خارجی پیدا نکرده است.

امیرالمومنین (ع) در بخشی از نامه خود به فرماندار مصر نوشته است: ای مالک بدان که تو را به بلادی فرستاده‌ام که پیش از تو دولت‌ها دیده، برخی دادگر و برخی ستمگر و مردم در کارهای تو به همان چشم می‌نگرند که تو درکارهای والیان پیش از خود می‌نگری و درباره تو همان گویند که تو درباره آنها می‌گویی و نیکوکاران را از آنچه خداوند درباره آنها بر زبان مردم جاری ساخته، توان شناخت.

در بخش دیگری از این نامه آمده است: باید بهترین اندوخته‌ها در نزد تو، اندوخته کار نیک باشد. پس زمام هواهای نفس خویش فروگیر و بر نفس خود، در آنچه برای او روا نیست، بخل بورز که بخل ورزیدن بر نفس، انصاف دادن است در آنچه دوست دارد یا ناخوش می‌شمارد. مهربانی به رعیت و دوست داشتن آنها و لطف در حق ایشان را شعار دل خود ساز. چونان حیوانی درنده مباش که خوردنشان را غنیمت‌شماری، زیرا آنان دو گروهند یا هم کیشان تو هستند یا همانندان تو در آفرینش.

رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه با بیان اینکه خاستگاه برنامه‌ها و دستورات حکومت‌های پیشین، غرب و مکان‌های دیگر بوده است، گفت: برای تبیین این عهدنامه زمینه‌ای وجود نداشت تا به عنوان دستور حکومتی به شکل آیین‌نامه، برنامه و قانون پیاده شود.

وی با تاکید بر اینکه مطالب نهج‌البلاغه باید به صورت عینی در جامعه اجرا شود تصریح کرد: این تعالیم باید در اختیار همگان قرار گیرد و آموزه‌های بیان شده در عهدنامه مالک اشتر به شکل طرح و لایحه درآید و در مورد آن کار شود.

عهدنامه امام علی (ع) به مالک اشتر یک منشور و برنامه جامع الاطراف مملکتی است که اگر به درستی عملیاتی شود، می‌تواند یک جامعه سعادتمند و خوشبخت به وجود آورد.

عهدنامه مالک اشتر امروز به عنوان یک سند مورد پذیرش قرار گرفته و در بولیوی نیز به عنوان یک منشور و برنامه جامع مورد توجه و بهره‌برداری قرار گرفته است و این مسئله مایه مباهات شیعیان است.

رئیس بنیاد بین‌المللی نهج البلاغه با تاکید بر اینکه امام علی(ع) در این عهدنامه در زمینه مالیات تاکید می‌کنند گفت: آن امام همام در نامه خود به مالک توصیه کرده است از کسانی که مالیات گرفته می‌شود با احترام پرسش شود که آیا دریافت مالیات به شما تعلق می‌گیرد یا خیر؟ که این مسائل را باید به صورت طرح یا لایحه به دولت‌ها ارائه داد تا به صورت عملی در جامعه نهادینه کنند.

وی افزود: تا کنون بیش از ۱۰۰ شرح و ترجمه درباره عهدنامه مالک اشتر نوشته شده است، اما با این حال هنوز این خلأ وجود دارد که چرا در حکومت اسلامی که رهاورد ارزشمند خون هزاران شهید تاریخ تشیع است و ما میراث دار آن هستیم این عهدنامه اجرایی نشده است.

اما مسئله این است که تا کنون کار قابل توجهی در ارتباط با تثبیت و اجرایی شدن عهدنامه مالک اشتر به صورت جدی صورت نگرفته است و این نشان از بی‌توجهی دولت‌ها ‌به نهج‌البلاغه، است.

بنیاد بین المللی نهج البلاغه که تاریخ فعالیت آن به ۴۰ سال می‌رسد با برگزاری کنگره‌های بین المللی نسبت به بیان فرازهای امیر‌المومنین (ع) به عنوان اسناد شیعی اقدام کرده است که نخستین بار این کنگره در سال ۱۳۶۰ و همزمان با جنگ تحمیلی برگزار شد و سید احمد خمینی (ره) پیام بنیانگذار کبیر انقلاب را در آن کنگره قرائت کرد.

به گفته رئیس بنیاد بین المللی نهج‌البلاغه برای ثبت بین‌المللی عهدنامه مالک اشتر به صورت بین‌المللی اقداماتی صورت گرفته است ولی با توجه به اینکه نمایندگان ایران در خارج از کشور توجه خاصی به این گونه مسائل ندارند به همین دلیل نهج‌البلاغه در عرصه جهانی مغفول مانده است.

آیت‌الله دین‌پرور افزود: برای ثبت بین‌المللی عهدنامه مالک اشتر اقدامات پراکنده‌ای صورت گرفته است ولی نفوذ سران صهیونیست و یهودی در سازمان ملل اجازه نمی‌دهد این عهدنامه به صورت بین‌المللی مطرح شود.

اکنون زمان آن رسیده است که برای ثبت این منشور فراملیتی به صورت جدی دست به کار شویم که یکی از این روش‌ها برگزاری کنگره بین‌المللی است که در عید غدیر سال جاری هفدهمین کنگره بین المللی نهج‌البلاغه با مضمون عهدنامه مالک اشتر در قم برگزار می‌شود.

رئیس بنیاد بین‌المللی نهج البلاغه گفت: برای اجرایی کردن فرمان امام علی (ع) به مالک اشتر به عنوان یک منشور حقوقی از همه نهادهای علمی و دانشگاهی دعوت به عمل آمده که مشارکت کنند تا مبانی عهدنامه مالک اشتر به شکل طرح یا لایحه به دولت ارائه شود که در این راستا آیت‌الله مصباح یزدی و دیگر بزرگان نیز در راستای این حرکت علمی سیاسی اجتماعی اعلام مشارکت دارند.

ای مالک، خود را برای جنگ با خدا بسیج مکن که تو را در برابر خشم او توانی‌نیست و از عفو و بخشایش او هرگز بی‌نیاز نخواهی بود. هرگاه کسی را بخشودی، از کرده خود پشیمان مشو و هرگاه کسی را عقوبت نمودی، از کرده خود شادمان مباش.

انتهای پیام/۱۳۲