قم نگار: خشکسالی یک دهه است که گریبان قم را گرفته و در این میان کشاورزان و روستاییان بیش از همه با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.

به گزارش قم نگار، همسایگی قم با کویر لوت و نمک سبب شده‌ است، این استان یکی از گرم و خشک‌ترین استان‌های کشور باشد، استانی که میزان بارندگی آن بطور متوسط ۱۵۰ میلیمتر در سال است.

قم با داشتن آب و هوای نیمه بیابانی و داشتن اقلیمی کویری و خشک، تابستان‌هایی گرم و خشک و زمستان‌هایی سرد را دارا است به نحوی که اختلاف دمای این دو فصل زیاد است و خشکی هوا در کل سال احساس می‌شود.

قم در زمینه آب وابسته به بیرون استان است و آب خود را از مناطق دیگر تامین می‌کند و در صورتی که همین منابع بیرونی هم قطع شود روزهای سخت روستاییان و کشاورزان قمی سخت‌تر می‌شد.

مصرف بی رویه آب سفره‌های آب زیرزمینی، خشکی زمین و تخریب باغات را بیش از پیش رقم زده‌است، خشکسالی سال‌های اخیر علاوه بر افزایش دما هوا، خشکی سفره‌های زیرزمینی و پایین آمدن سطح آب این سفره ها را در پی‌داشته است.

در سال‌های اخیر بحران آب به گونه‌ای گسترده از طرف مسئولان و همچنین رسانه‌ها پرداخته شده است و گام‌هایی هم در جهت جلوگیری از پیشرفت هر چه بیشتر خشکی منابع آب زیرزمینی و در نتیجه نابودی کلی کشاورزی در استان قم برداشته شده‌است.

وقتی آب هم سهمیه‌بندی می شود
وضعیت خشکسالی در استان قم به حدی است که به گفته سیدرحمان دانیالی، مدیرکل محیط زیست استان قم خشکسالی بسیار متداول و فراگیر شده‌است.

این در حالی‌است که خشکسالی گریبان روستاهای قم را از همه بیشتر گرفته است و مشکلات کم آبی گاهی ابتدایی‌ترین فعالیت های زندگی روستاییان قمی را هم با مشکل مواجه کرده است.

یک دهه خشکسالی در این استان سبب شده‌ است که چندین روستا در استان قم از نعمت آب بی‌بهره باشند و برای رفع نیازهای مربوط به آب خود با مشکلات فروانی روبه رو شده‌اند.

آبرسانی به وسیله تانکر به این روستاها و همچنین جیره‌بندی آب از جمله این مشکلات است که زندگی روستاییان و البته معیشت کشاورزان را با مشکلات فراوانی مواجه کرده است که نیاز به توجه ویژه مسئولان و اخذ راه‌حل‌های کلیدی در زمینه صرفه جویی آب را طلب‌ می‌کند.

لزوم کاهش سطح زیر کشت در استان قم
کاهش سطح زیر کشت استان و عدم برداشت بی‌رویه از منابع آب ‌زیرزمینی استان از جمله راهکارهایی است که مورد توجه قرارگرفته است.

مشکلی که باید از امروز جلوی آن را گرفت تا در آینده بخش کشاورزی در استان قم به کلی به نابودی کشیده و به دلیل نبود آب به فراموشی سپرده نشود؛ فعالیتی که به طور کلی به آب وابسته است و حیاتش با آب تامین می‌شود.

به گفته مدیر کل جهاد کشاورزی استان قم، در سال‌های اخیر میزان آب‌های زیر‌زمینی ۱۰ الی ۲۰ درصد کاهش یافته است، اتفاقی که خبر از شروع بحرانی می‌دهد که باید به موقع کنترل شود تا کشاورزی این استان به طور کلی مانند برخی استان‌های کشور به نابودی کشیده نشود.

کشاورزی و آب لازم و ملزوم یکدیگر هستند به گونه ای که در حال حاضر ۹۳ درصد مصارف آب در بخش کشاورزی است که لزوم تغییر رویه و توجه بیش از این به منابع آب را مطرح می‌کند.

محمدرضا طلایی در رابطه با علل تشدید خشکسالی سال‌های اخیر خاطرنشان‌کرد: برداشت بیش از حد آب از چاه‌های عمیق که از سفره‌های آب زیرزمینی تغذیه می کنند و برداشت‌های غیر مجاز در بالا دست مشکل خشکی و کم آبی را در زمین های پایین‌تر موجب‌شده‌ است.

همین برداشت‌های بی‌رویه علاوه بر خشکی سطح زمین، منشا تولید گرد و خاک و ریزگرد شده به طوری امروزه مشکل ریزگرد یکی از حیاتی‌ترین بحران‌های زیست محیطی استان است.

۱۵ هزار بهره‌بردار بخش کشاوزی در قم از این راه ارتزاق می‌کنند و در نتیجه راه امرار معاش ۱۵ هزار خانواده از این بخش است که این عدد بدون محاسبه توزیع کنندگان و کسانی است که با واسطه به بخش کشاورزی ارتباط پیدا می‌کنند.

همین امر لزوم توجه به مسائل و مشکلات کشاورزی راه‌های برون رفت از این مشکلات از جمله بحران آب را بیشتر مطرح می‌کند، توجه به گونه‌ای که نه درآمد قشر تولیدکننده و کشاورز کاهش یابد و نه منابع طبیعی و آب روز به روز با بحران دچار شود.

جهاد کشاورزی به عنوان متولی بخش کشاورزی وظیفه دارد تا به گونه‌ای معیشت کشاورزان را کنترل‌کند که کشاورز کار خود را به خاطر مشکلات این بخش‌‌ رها نکند که قطعا خود مشکلات بیشتری را به دنبال خواهد داشت و به عبارتی بخش تولید کشور را از کار خواهدانداخت.

حالا در دولت یازدهم چالش آب به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌ها مطرح شده و برنامه‌ریزی‌های بخش کلان کشاورزی و مسائل مربوط به آن به گونه‌ای طراحی شده‌است که از حادشدن و در نتیجه غیر قابل حل شدن این مشکل جلوگیری شود.

حذف ۹ هزار از اراضی کم بازده بخش کشاورزی
به گفته مدیرکل جهاد کشاورزی استان قم، بر اساس برنامه‌ریزی‌ها ۹ هزار هکتار از اراضی کشاورزی کم بازده باید از بخش کشاورزی خارج شوند.

طلایی اظهار داشت: باید با خارج کردن برخی از اراضی کم بازده عملکرد را در واحد سطح افزایش دهیم.

به این طریق زمین‌هایی که بازدهی کمی دارند از چرخه کشاورزی خارج شده و میزان مصرف آب در این نواحی حذف شده و مصرف آب بهینه‌سازی می‌شود و تنها در نواحی استفاده می‌شود که بازده‌ای اقتصادی داشته‌باشد.

با حذف این اراضی کم بازده به‌گونه‌ای با کاهش کمیت، کیفیت مصرف آب افزایش می‌یابد و در مواردی مصرف می‌شود که تولید محصولات کشاورزی بیشتری را به همراه خواهد‌ داشت.

این اقدام در صورتی موثر خواهد بود که از نقدینگی کشاورز به هیچ عنوان کم نشود و کشاورز را از کار در این حرفه دلسرد نکند، طلایی در این زمینه گفت: در سال گذشته علی‌رغم کاهش ۲ هزار و ۵۰۰ هکتاری از اراضی سطح زیر کشت استان قم افزایش عملکرد را در تولید گندم داشته‌ایم.

وی افزود: گندمی که به سیلوها تحویل داده شد در سال گذشته ۲۲ هزار و ۴۰۰ هزار تن بود که علی‌رغم کاهش سطح زیر کشت امسال به ۲۶ هزار تن رسید، کاهش سطح زیر کشت به گونه‌ای بود که از ۲۰ هزار و ۵۵۰ هکتار به ۷ هزار و ۲۴۸ هکتار رسید.

افزایش راندمان آبیاری، راه حل معضل آب در قم
بالابردن راندمان آبیاری یکی از مهم‌ترین راه های حل معضل آب در استان است، بر اساس آمار ارائه شده توسط اداره کل جهاد کشاورزی استان قم راندمان آبیاری در حال حاضر در محصولات زراعی ۲۵ تا ۳۰ درصد و در محصولات باغی ۳۵ تا ۴۰ درصد است.

طلایی در رابط با افزایش راندمان آبیاری درقم، خاطرنشان کرد: در یک برنامه ۳ ساله باید راندمان آبیاری در هر دو بخش زراعی و باغی به ۵۵ تا ۶۰ درصد برسد.

به نظر می‌رسد این بار نگاه‌ها به این معضل جدی‌تر شده و در راستای حل آن گام‌های استوارتری برداشته خواهدشد، تخصیص اعتبارات قابل توجه در این زمینه از جمله تخصیص اعتبار ۵ میلیارد تومانی در سال ۹۳ نشان از توجه ویژه مسئولان به این بحران دارد.

معضلی که باید هر چه زودتر جلوی پیشرفت آن را گرفت تا در آینده‌ای نزدیک شاهد از بین رفتن بخش کشاورزی و در نتیجه از بین رفتن بخش تولید و وابستگی کشور نباشیم.

انتهای پیام/۱۳۲