مدیر یک کانون فرهنگی مسجدی از دغدغه هایش می گوید
در کار فرهنگی همیشه دو دوتا چهار تا نمی‌شود
11 اسفند 1394 ساعت 15:35
قم نیوز: در کار فرهنگی همیشه دو دوتا چهار تا نمی‌شود و حتی ممکن است دو دو تا بشود ۵۰تا یا صفر؛ این طور نیست که بگوییم دو تا اردو و یک هیات مساوی است با یک عدد نوجوان مذهبی؛ ما چنین قاعده‌ای نداریم. ما همیشه می‌گوییم اگر حرکت ما در مسیر صحیح و با سرعت متناسب باشد خوب است و نمی‌توان به عنوان مثال با برگزاری چند جلسه هیات، چند اردو و چند جشنواره به موفق بودن یک مجموعه فرهنگی پی برد.
به گزارش قم نیوز، از میدان شهید زین‌الدین که به سمت خیابان امام خمینی(ره) حرکت کنید پس از حدود ۱۰۰ متر به یک خیابان فرعی به نام شهید سهیلی می‌رسید؛ انتهای کوچه ۸ این خیابان، مسجدی مزین به نام حضرت خدیجه (س) دیده می‌شود. هر کس در این مسجد رفت و آمد دارد به حال و هوای خاص آن اذعان می‌کند و گواه این سخن محرم‌ها و رمضان‌های شلوغ و پر تب و تاب آن است که مشتاقان اهل بیت(س) را از نقاط مختلف شهر به سوی خود می‌کشاند.
گوشه‌ای از حیاط سرپوشیده مسجد، کانونی به همت جوانان محله تاسیس شده است که سروسامان دادن به امور فرهنگی مسجد، نوجوانان و جوانان را برعهده دارد. کانون حضرت خدیجه(س) که از سال ۸۳ محلی برای مراجعه نوجوانان و جوانان مسجد است و چند سالی می‌شود که آن را به نام «سنگر» می‌شناسند.
کانون حضرت خدیجه(س) یا همان مجموعه سنگر بارها در سطح کانون‌های مساجد قم رتبه برتر و برگزیده را کسب کرده‌است.بهنام عرب بافرانی که نوجوانی و جوانی‌اش با این مسجد گره عمیقی خورده و حالا دانشجوی دکترای رشته اقتصاد است، این روز‌ها مسئولیت «سنگر» را برعهده دارد. «از سال ۸۸ احساس کردیم که لازم است کانون در حیطه نوجوان به صورت تخصصی برنامه ریزی و فعالیت کند بنابراین بخش نوجوانان کانون را با نام «سنگر نوجوان» راه‌اندازی کردیم و به دلیل اینکه نوجوانان آن دوره اکنون برای خودشان جوانی شده‌اند، عبارت نوجوان را برداشتیم و با نام «سنگر» به کارمان ادامه می‌دهیم»
کار فرهنگی بسیار پیچیده است
مسئول «مجموعه فرهنگی تربیتی سنگر» در خصوص دلیل نامگذاری این مجموعه می‌گوید: «سنگر، جان‌پناهی است که فرد را از تهاجم دشمن مصون می‌دارد؛ با توجه به اینکه تمام تلاش ما در این کانون حفاظت قشر نوجوان و جوان از آسیب‌ها و خطرات اعتقادی، اجتماعی و... است، از تشابه این تعریف با رسالت کار فرهنگی مد نظر ما به انتخاب این نام رسیدیم»
عرب بافرانی که دیگر در کار فرهنگی برای خودش تجربه‌های فراوانی کسب کرده است کار فرهنگی را کار پیچیده‌ای می‌داند و معتقد است قبل از هر برنامه ریزی فرهنگی باید به این ویژگی (پیچیدگی) توجه لازم شود. از نظر او اگر کسی به این مساله واقف نباشد عمق هجمه و جبهه دشمن را دقیق درک نمی‌کند به همین دلیل اولین آفت کارهای فرهنگی، سطحی و مقطعی بودن آن است.
«در کار فرهنگی همیشه دو دوتا چهار تا نمی‌شود و حتی ممکن است دو دو تا بشود ۵۰تا یا صفر؛ این طور نیست که بگوییم دو تا اردو و یک هیات مساوی است با یک عدد نوجوان مذهبی؛ ما چنین قاعده‌ای نداریم. ما همیشه می‌گوییم اگر حرکت ما در مسیر صحیح و با سرعت متناسب باشد خوب است و نمی‌توان به عنوان مثال با برگزاری چند جلسه هیات، چند اردو و چند جشنواره به موفق بودن یک مجموعه فرهنگی پی برد»
در مجموعه سنگر برنامه ریزی بر اساس ارزیابی وضعیت خانوادگی، محلی، اقتصادی و... اعضاست؛ چراکه از نظر این فعال فرهنگی، عوامل متعددی در برنامه‌ریزی فرهنگی تاثیرگذارند و شناسایی این حلقه‌ها در کارهای فرهنگی خیلی مهم است.
محور کارهای فرهنگی باید مسجد باشد
مدیر مجموعه سنگر خاطرنشان می‌کند: «محور کارهای کانون‌های مساجد باید مسجد باشد و اگر کانونی از مسجد جدا شده راه را اشتباه رفته است و هر برنامه فرهنگی که محوریت آن مسجد نباشد محکوم به شکست است.»
وی تصریح می‌کند: «یکسری کارهای فرهنگی در کشورما فرهنگی نیست بلکه ضدفرهنگی است از سوی دیگر برخی فعالان و مسئولان فرهنگی کشور در هر جایگاهی، هنوز در تعریف کارفرهنگی و مصداق آن به معیار مشخص و واحدی نرسیده‌اند و هر مسئولی کار خود را مصداق کار فرهنگی مورد نیاز جامعه می‌داند بنابراین در کار فرهنگی ضرورت مفهومی به نام شاخص سازی و مدل سازی به شدت احساس می‌شود.»
مدل‌سازی فرهنگی؛ حلقه مفقوده کار فرهنگی
با توجه به این نیاز موسسه‌ای در قم که عرب بافرانی نیز یکی از اعضای آن است، به این امر مهم می‌پردازد و طرحی به نام مدل سازی جهاد فرهنگی را مطرح کرده‌اند. بر اساس این طرح ابتدا نخبگان جبهه فرهنگی انقلاب در همه حوزه‌ها شناسایی می‌شوند و از این افراد در قالب مصاحبه‌های چند ساعته نظرخواهی می‌شود. سپس آسیب‌شناسی صورت می‌گیرد و سرانجام راهکاریابی و مدل‌سازی. این طرح درصدد ارائه مدل فرهنگی برای فعالان جبهه فرهنگی انقلاب است تا بر اساس آن مدیریت فرهنگی را عهده‌دار شوند، زیرا در فرهنگ نیاز به مدلی هست که اولویت سنجی کند و با تکیه بر آن اولویت‌ها بقیه نیاز‌ها هم برطرف می‌شود.
مدیر مجموعه سنگر تصریح می‌کند: «حمایت مقام معظم رهبری از کارهای خودجوش فرهنگی و فریادهای فرهنگی ایشان، نشانه آن است که هنوز مسئولان فرهنگی، کارهایی در تراز انقلاب اسلامی انجام نداده اند. متاسفانه بیشتر اتاق فکرهایی که ما را هدایت می‌کنند خودشان میدان دیده فرهنگی نبوده‌اند اما بعضا هم شاهد استثنائاتی هستیم. به عنوان نمونه، در کانون مساجد مسئولان خودشان کار میدانی انجام داده‌اند و با سرد و گرم آن آشنا هستند.»
با یک الگو نمی‌توان برای تمام کانون‌های مساجد برنامه‌ریزی کرد
عرب بافرانی در رابطه با اولویت بندی و شناخت ظرفیت‌ها و نیازهای فرهنگی هر منطقه بیان می‌کند: « به اعضای کانون می‌گویم فکر کنید با توجه به ظرفیت مسجد و کانون - چه مادی و چه معنوی- اولویت برنامه‌ریزی ما چه باید باشد؟ مثلا اگر ظرفیت بالقوه ما در حال حاضر آموزش قرآن و پژوهش است، باید آن را در دستور کار قرار داده و بر آن تمرکز کنیم. در کار فرهنگی باید بومی فکر کرد. بومیِ منطقه میدان امام با برخی مناطق دیگر متفاوت است؛ البته مشترکاتی هم وجود دارد.
اما مساله این است که مسلما نمی‌توان دقیقا با یک الگو تمام کانون‌ها را هدایت کرد. یکی از آسیب‌های ما این است که برای دوره‌های آتی اعضا برنامه نداشته باشیم.
مثلا باید به فکر اشتغال نوجوانانی که در کانون هستند هم بود؛ منظور این نیست که کانون کار اقتصادی کند بلکه باید زمینه یادگیری مشاغل را برای آنان فراهم کند»
«در کارهای فرهنگی اینکه بگوییم خروجی شما چیست، سوال دقیقی نیست. بلکه باید دید این نوجوان چه می‌توانسته باشد و اکنون چه شده است.
توجه به این نکته اساسی که همه مولفه‌ها تحت کنترل ما نیست، بسیار حائز اهمیت است زیرا نوجوانی که به کانون رفت و آمد دارد شاید به طور میانگین روزی ۳ ساعت از وقت خود را در کانون می‌گذراند و بقیه ساعات روزش در مدرسه و خانه طی می‌شود. بنابراین این اشتباه است که تنها از کانون انتظار داشت که هدایت و تربیت افراد را عهده‌دار باشد؛
از طرف دیگر در چند سال اخیر پدیده فضای مجازی نیز تربیت کودکان و نوجوانان را به عهده گرفته و در این شرایط کار فرهنگی و تربیتی بسیار پیچیده و دقیق و حساس شده است. هدف ما از انجام کارهای فرهنگی تربیت نوجوانان تراز انقلاب اسلامی است؛ هدف ما پرورش شهید چمران‌ها و شهید همت‌ها از همین نوجوانان مسجدی است.»
عرب بافرانی از طرحی می‌گوید که ۳سال پیش به کانون‌های مساجد قم ارائه کرده است: «بر اساس این طرح، لازم است بنیادی برای نخبگان کانون‌های مساجد تشکیل شود زیرا در هر کانون نخبگانی هستند که باید جذب شوند و پرورش یابند و خوراک فکری آن‌ها تامین شود. سرمایه گذاری برای این نخبگان تاثیرگذار، آینده کانون‌ها را تضمین خواهد کرد»
جبهه فرهنگی فرزندان امام(ره)
عرب بافرانی به کمک جمعی از فعالان فرهنگی منطقه از ۳ سال پیش جبهه‌ای با نام «جبهه فرهنگی فرزندان امام» متشکل از ۱۰ کانون منطقه خیابان امام خمینی(ره) تشکیل داده‌اند: «در کارهای فرهنگی جبهه نداریم و تشکیل جبهه فرهنگی فرزندان امام(ره) با دغدغه جلوگیری از کار فردی صورت گرفت. مشکل اولیه خیلی کارهای فرهنگی در حال حاضر کمبود بودجه نیست. در کارهای فرهنگی کشور فکر جبهه‌ای وجود ندارد و کسی نیست که تقسیم کار کند.
برخی از مدیران و فعالان فرهنگی نیز یا کاملا از خودراضی هستند یا کاملا از خودناراضی، و ریشه آن دو آفت به این بر می‌گردد که کسی سهم خود را در جبهه نمی‌داند. عدم شناخت نیاز روز و بسنده‌کردن به کارهای جاری موجب رضایت کامل از خود و ناتوانی در به سرانجام رساندن امور نیز موجب نارضایتی کامل از خویش می‌شود.
از هر کس می‌پرسیم باید چه کرد، می‌گوید باید فکر اساسی کنیم و خیلی‌ها معتقدند کار خودشان کار اساسی است و اما اگر بفهمیم کار فرهنگی چقدر پیچیده است هیچ‌گاه به طور کامل از کار خود راضی نمی‌شویم و اگر جایگاه و سهم خود را دانستیم، به تعادل خواهیم رسید.»
«در خصوص جبهه فرهنگی با بیش از ۱۰ کانون، پایگاه و مسجد در سطح منطقه خیابان امام خمینی(ره) در ارتباط مستمر و فعال هستیم.»
«از سوی دیگر با مدارس این منطقه نیز در ارتباطیم. به عنوان مثال هر ساله برای به راه‌انداختن دسته عزاداری با آن‌ها همکاری می‌کنیم و بسیاری از امکانات ما در سطح منطقه دست به دست می‌گردد. از نظر ما عضو کانون حضرت خدیجه با اعضای سایر کانون‌ها فرقی ندارند»
جبهه‌سازی برای حذف «منم»ها
«هر کانونی در منطقه برنامه‌های سالانه دارد که با تجمیع نیروهای کانون‌های مختلف با نام جبهه برگزاری این برنامه‌ها با رونق و شکوه بیشتری انجام می‌شود. برای مثال اگر بخواهیم برنامه فضای مجازی برگزار کنیم از امکانات مسجدی که این امکانات را دارد استفاده می‌کنیم.»
این فعال فرهنگی می‌گوید: «تشکیل این جبهه برای حذف (منم) است و به این دلیل طرح ما هنوز در استان تکثیر نشده که فرهنگ گذشت و ایثار و قبول دیگران هنوز در میان برخی از فعالان فرهنگی نهادینه نشده است.» عرب بافرانی معتقد است که در سطح کشور نیروهای مومن، متعهد و کاربلد فراوانی در عرصه فرهنگی داریم که خودجوش اما جزیره‌ای فعالیت می‌کنند و این باعث هدررفت انرژی و تلاش می‌شود.
انتهای پیام/130
کد مطلب: 37304