طرح تکمیل و بهره‌برداری کامل از دریاچه نمک قم سالهاست مطرح شده ولی این طرح سرعت کمی دارد و تا رسیدن به نقطه پایان را طولانی در پیش دارد.

به گزارش قم نیوز مشخص نیست مطالعه اولیه دریاچه نمک قم چه زمانی شروع شده و مهمتر از آن چه زمانی تمام می‌شود. سال‌هاست که پروژه بهره‌وری و استحصال این دریاچه که به نام‌های دریاچه شاهی، ساوه و حوض سلطان معروف است در دست مطالعه است و ظاهراً هم هنوز به مرحله «در دست اقدام» هم نرسیده است.

اوضاع وقتی پیچیده‌تر می‌شود که این دریاچه میان سه استان همجوار قرار دارد و هرکدام به دنبال بهره‌مندی از مزایای صنعتی و گردشگری آن هستند. به هر حال دریاچه نمک قم از سال ۴۹ رسماً مورد توجه قرار گرفته و از سال ۷۳ هم ظاهراً مطالعات اولیه شروع شده اما هنوز قصد تمام شدن ندارد.

استاندار قم در جلسه‌ای که چند روز قبل برای بررسی مشکلات این منطقه در استانداری قم برگزار شد، با انتقاد از فرسایش زمانی در مطالعات طولانی دریاچه نمک قم، گفت: سال‌هاست که دریاچه قم در مرحله مطالعات اولیه قرار دارد و هنوز نتیجه قطعی و خاصی از آن به دست نیامده است.

سید مهدی صادقی با بیان اینکه در مورد دریاچه باید نگاه ملی بر منافع استانی ترجیح داشته باشد، اظهار کرد: دریاچه نمک قم فقط برای تأمین منافع سه استان همجوار نیست و یک مسئله ملی است.

وی از شناسایی ۵ نوع فلز جدید در مطالعات اولیه از دریاچه نمک خبر داد و افزود: استحصال و بهره‌وری از دریاچه برای ما مهم است اما مهمتر از آن حفظ حقابه‌ها و جلوگیری از خشک و بی آبی آن است که خطرات اقلیمی جبران ناپذیری را به یک چهارم جمعیت کشور تحمیل می‌کند.



استاندار قم با تأکید بر اینکه در مطالعات مربوط به استحصال دریاچه نمک باید به زنجیره ارزش و فراوری کامل آن توجه ویژه شود، بیان کرد: ترمیم و بازسازی جاده دسترسی کنونی دریاچه باید کاملاً اصولی و بر اساس مطالعات حرفه‌ای باشد.

تشریح دلایل کندی مطالعات دریاچه

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم نیز در این زمینه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه تاکنون از دریاچه نمک استحصال منیزیم برای استفاده صنایع فولاد انجام شده است، گفت: متأسفانه علت عمده طولانی شدن و به نتیجه نرسیدن مطالعات توسط پیمانکاران وقت پراکندگی، نقص فعالیت و نبود شفافیت لازم و انجام آزمون و خطاها در نتایج عملکرد بوده است.

محمود سیجانی با اعلام اینکه در مطالعات جدید از مشاوره‌های شرکت‌های معتبر خارجی استفاده شده است، اظهار کرد: البته انتقال دانش و تجربه شرکت‌های مشاور پروژه از شروط تداوم همکاری با طرف خارجی است.

وی با بیان اینکه طبق مطالعات فاز اول دسترسی به شورابه‌ها و امکان استحصال وجود دارد، گفت: در این مطالعات معلوم شده است که دریاچه نمک به غیر از ۵۴ میلیون تن منیزیم دارای ۴ نوع فلز معدنی قابل استحصال دیگر است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم با اشاره به اینکه تکمیل مطالعات فازهای دوم و سوم نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین دارد، گفت: متأسفانه نوسان ارزی و تحریم‌ها تأثیر مستقیمی در مطالعات تکمیلی طرح دارد که باید با مدیریت استان برطرف شود.

سیجانی از حفاری ۳۰۰ کیلومتر جاده در داخل دریاچه خبر داد و گفت: بیش از ۶ هزار میلیارد مکعب شورابه در داخل دریاچه ذخیره شده است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم با بیان اینکه پروژه سه مرحله‌ای دریاچه نمک می‌تواند تا سال ۱۴۰۲ به ثمر برسد، گفت: برای استحصال ۵ محصول منیزیم، پتاسیم، سدیم، لیتیم، نمک نیاز به ۲۰۰ میلیون یورو سرمایه‌گذاری داریم.

سیجانی با بیان اینکه با توجه به جدیت، ظرفیت‌های فنی مناسب و تداوم فعالیت پیمانکار جدید انتظار تکمیل و نهایی شدن پروژه را داریم، گفت: به نظر می‌رسد بهره‌برداری از ظرفیت کامل دریاچه نمک تا سال ۱۴۰۲ امکان‌پذیر باشد.

مطالعات انجام شده در گذشته مورد قبول نیست

یک سرمایه‌گذار و پیمانکار توسعه و تکمیل دریاچه نمک قم نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، از دور جدید مطالعات در یکی دو سال اخیر خبر داد و اظهار کرد: مطالعه جدی و اولیه این دریاچه از سال ۷۳ شروع شده اما با وجود آمد و شد مشاوران و پیمانکاران مختلف هنوز به سرانجام نرسیده است.

علی عیسی زاده با تشریح این مطلب که مطالعات انجام شده در گذشته شفاف، کامل و مورد قبول نیست، افزود: فاز اول مطالعاتی دریاچه به اتمام رسیده اما برای انجام مطالعات سه مرحله‌ای نیاز به ۲ سال زمان داریم.

وی افزود: هرچند از سال ۴۹ مسئله دریاچه نمک در رأس برنامه‌های دولت قرار گرفته اما در این مدت هیچ مطالعه کامل و شفافی صورت نگرفته و حتی در ۳۵ درصد از کل مساحت دریاچه هیچ مطالعه‌ای انجام نشده بود.

سرمایه‌گذار دریاچه نمک از بهره‌گیری از مشاوران خارجی برای مراحل مطالعاتی خبر داد و گفت: واقعیت این است که مطالعات باید به روز و مطابق با امکان سنجی و اقتصادی باشد.

وی با بیان اینکه تاکنون تنها بهره‌برداری از دریاچه نمک استحصال منیزیم بوده است، گفت: در فاز اول مطالعاتی پمپاژ، میزان آب دهی، میزان شوری، کیفیت زمین و... مد نظر بوده است.

عیسی زاده با ابراز رضایت از نتایج مطالعات فاز اول گفت: خوشبختانه دریاچه نمک قم از شورابه‌های مناسب و شرایط استحصال حداقل ۵ نوع فلزات معدنی برخوردار است.



تأمین منافع قم در دریاچه نمک

مدیر شرکت تعاونی معدنی امداد نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، در مورد منطقه استقرار مطالعات تکمیلی و ایجاد تأسیسات استحصال گفت: دریاچه نمک به دلیل اشتراک مرزی میان سه استان قم، سمنان و اصفهان همیشه مدعی داشته و هرکس دوست دارد مرکزیت کار در استان خود باشد.

عیسی زاده با تأکید بر اینکه به پروژه دریاچه نمک نگاه کاملاً ملی داریم، افزود: برای ما فراتر از مسائل استانی و بازی‌های سیاسی بعد فنی و علمی و نتایج مطالعات مهم است و استقرار ما آنجا خواهد بود که کارشناسان تعیین کنند.

وی با بیان اینکه یکی از استعدادهای در دریاچه استحصال کلرآلکالی است، گفت: برای راه‌اندازی و توسعه این محصول به بیش از میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری نیاز داریم.

مدیر شرکت تعاونی معدنی امداد مشکل اصلی استحصال کلرآلکالی را تأمین آب و برق مورد نیاز دانست و گفت: مزیت تولید کلر این است که اولاً پایه صادراتی دارد و نیز می‌تواند همزمان در کنار برنامه‌های دیگر انجام شود.

دسترسی به دریاچه از سمت قم باشد

معاون عمرانی استاندار قم نیز با اشاره به اینکه قرار بود ظرفیت‌های دریاچه نمک برای استان باشد، گفت: بنابراین لازم است دسترسی به دریاچه از سمت منطقه جغرافیایی قم باشد.

محسن بهشتی با اعلام اینکه محوطه دریاچه نمک به غیر از منافع صنعتی منطقه مهم گردشگری طبیعی استان قم باشد گفت: برخورداری از دسترسی جاده‌ای و بهره‌مندی استان قم از دستاوردهای دریاچه با توجه به مجاورت آن با بزرگراه قم- گرمسار و نزدیکی به شهرک صنعتی محمودآباد کاملاً توجیه‌پذیر و منطقی است.

وی با تأکید بر اینکه باید منافع صنعتی و گردشگری دریاچه نمک بیش از همه در اختیار مردم دهستان قمرود باشد، بیان کرد: دریاچه نمک ظرفیت‌های اقتصادی بسیار خوبی دارد که باید به سرعت به نتیجه برسد.

ضرورت استفاده از ایده‌های دانش بنیان

یک کارشناس حوزه معدن نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با انتقاد از طرح‌های مطالعاتی در دست اقدام برای دریاچه نمک گفت: متأسفانه فراوری و استحصال برخی کانی‌های معدنی امکان‌پذیری بسیار کمی دارد.

وی با اشاره به شرایط اقلیمی نامساعد محوطه دریاچه گفت: برای تولید ۱۰ میلیون پتاس باید یک میلیون تن آب شیرین تأمین شود که عملاً تأمین غیر ممکن است.



وی تهیه ۶ میلیون آب مقطر لازم برای تهیه کلرآلکالی را بسیار مشکل دانست و گفت: برای تهیه و تأمین آب مورد نیاز در دریاچه نمک نیاز به ورود طرح‌ها و ایده‌های دانش بنیان داریم.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی قم نیز با اعلام اینکه مطالعات کنونی بر روی دریاچه نمک تقریباً خارج از محدوده جغرافیایی سهم قم است، اظهار کرد: الآن که روی ۳۵ درصد قسمت شمالی دریاچه نمک مطالعه می‌شود مکان مطالعه در محدوده قم نیست.


سید حسن رضوی با اذعان به اینکه شاید دلایل فنی سبب نادیده گرفته شدن تعیین مکان مطالعه در جغرافیای مجاور قم باشد، گفت: به هر حال همشهری‌ها انتظار دارند که بهره‌وری دریاچه نمک به نفع مردم قم باشد.

وی از طولانی شدن برنامه مطالعاتی و دست‌یابی به بهره‌گیری تمام و کمال از مزیت‌های دریاچه انتقاد کرد و گفت: شاید سال‌هاست آمار و ارقام تکراری و کم تغییری از ظرفیت‌های دریاچه گزارش می‌شود و این نشان می‌دهد که پیشرفت ناشی از تکمیل پروژه دریاچه نمک قم سرعت ناچیزی دارد.

به هر حال آنچه از گفته‌ها و اظهار نظرهای مدیران استان و متولیان پروژه در دست مطالعه دریاچه نمک برداشت می‌شود، نشان از کم تحرکی فرایند تکمیل و توسعه دریاچه نمک قم دارد و نیاز به همت و تلاش مضاعف، بی وقفه و بدون اما و اگر است. خلاصه کلام، امیدواریم این پروژه کلان و ملی به سرنوشت پروژه‌هایی که بدون تاریخ، بدون امضا روی قلب شهر غمباد کرده، دچار نشود.
انتهای پیام/ 138