سفر های متعدد اما بی حاصلخنجری بر پیکر اقتصاد مقاومتی

به گزارش قم نیوز، اگرچه اصل این سفر ها می تواند از لحاظ روانی جو مصنوعی ایران هراسی را کاهش دهد اما آنچه که مهمتر است دستاورد های عینی و ملموس این سفر ها برای اقتصاد کشور است. به همین دلیل رهبر معظم انقلاب در دیدار با نخست وزیر ایتالیا از محسوس نبودن نتایج عملی مذاکرات در رفت و آمد های هیأت های اروپایی به ایران ابراز نارضایتی کردند.

سفر 145 هیأت تجاری از 48 کشور

با بررسی میزان سفر های هیأت های تجاری از کشور های مختلف، مشاهده می شود در 9 ماهه ابتدایی سال 94 یعنی تا زمان اجرایی شدن برجام، 145 هیأت تجاری متشکل از 3763 نفر به ایران سفر کرده اند که بیشتر مربوط به کشور های اروپایی می شدند. افخمی راد، معاون سازمان توسعه تجارت ایران در این باره می گوید: "در این مدت بیشترین آمار سفر از کشور آلمان بوده که 12 هیأت را راهی ایران کرده است و پس از آن کشور های عراق، ژاپن، چین، لبنان، عمان، ایتالیا و ترکیه قرار دارند." وی ادامه می دهد: "برای آشنایی هیأت های حاضر در ایران، 43 همایش در هتل های تهران برگزار شده است." افخمی راد هدف از این سفر ها را نیز جستجو برای یافتن شریک برای سرمایه گذاری مشترک، انتقال تکنولوژی، خرید مواد اولیه از ایران و امضای تفاهم نامه با وزرا یا معاونین آنها اعلام کرد.

پس از اجرایی شدن برجام نیز هیأت های عالی رتبه کشور های غربی به ایران سفر کردند. یکی از این هیأت ها، تیم دیپلمات ها و تجار سوییس به ایران بود. به گفته مقامات دولتی این سفر پس از 20 سال برای اولین بار انجام پذیرفت. در روز های اخیر نیز شاهد سفر هیأت های دیپلماتیک و تجاری، ایتالیایی، هندی و سفر مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا بودیم و در حالی که وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار امیدواری کرده بود که با آغاز سفر هیأت های تجاری و صنعتی به ایران، شاهد افزایش سرمایه گذاری های خارجی با مشارکت شرکت های داخلی باشیم، چرا این سفر ها دستاورد ملموسی نداشته است؟

چرا سفر ها دستاورد ملموسی نداشته است

یکی از کارشناسان منتقدی که در این حوزه اظهار نظر کرده است، بیگلری رئیس سابق کمیسیون سرمایه گذاری اتاق ایران و ایتالیاست. وی در این باره می گوید: "مطمئن باشید با دست دادن و عکس انداختن سرمایه کشور های خارجی به ایران نخواهد آمد." وی در خصصوص عدم برنامه ریزی صحیح دولت از این سفر ها نیز این گونه اظهار نظر می کند: "ما هیچ برنامه ریزی برای پساتحریم نکردیم، به عنوان مثال قوانین ارائه مشوق های سرمایه گذاری خارجی در ایران داریم، اما آیین نامه اجرایی آن را نداریم، یعنی شما وقتی از دوستانی که متولی سرمایه گذاری خارجی هستند بپرسید که چه حمایت‌هایی میتوان از سرمایه گذار خارجی کرد تا آنها به ایران بیایند، هیچ کس نمی‌داند که باید چکار کند و هیچ کس نمی‌داند اگر فردا اتفاقی افتاد چه دستگاهی باید جلو بیاید."

محسن جلال پور، رئیس اتاق بازرگانی ایران از منظری دیگر به مسأله نگاه می کند. وی دخالت دستگاه های دولتی برای بستن قرار داد با شرکت های دولتی را یک عامل مخرب در به نتیجه رسیدن این سفر ها می داند و می گوید: "در سفر اتریش در نبود رئیس جمهور به خوبی ثابت کردیم که می‌توانیم کارها را پیگیری کنیم، اما در سفر هیأت‌های تجاری به ایران این هیأت ها بیشتر به بخش دولتی و خصولتی سوق داده می‌شوند."

اما یحیی آل اسحاق عضو اتاق بازرگانی و وزیر سابق صنایع به مسأله محدودیت های بانکی به عنوان عامل مهم در به نتیجه نرسیدن سفر ها اشاره می کند و در مصاحبه ای می گوید: "یکی از موضوعات مورد بحث و مهم برای عقد قرارداد تجاری بین دو کشور، نقل و انتقال پول است که از طریق سوئیفت باید انجام شود، اما هنوز بانک‌های اروپایی حاضر به همکاری با ایران از ترس جریمه های آمریکا نیستند و این موضوع همچنان با چالش همراه است." آل اسحاق ادامه می دهد: "اگر بیمه‌های بین‌المللی حاضر به همکاری با ایران برای نقل و انتقالات نشوند، نمی‌توانیم شاهد قراردادهای با ظرفیت بالا باشیم." وی به تشریفاتی بودن این سفر ها نیز اشاره می کند و می گوید: "باید قبول کنیم بیشتر هیات های تجاری که وارد ایران شدند، تنها برای شناخت بازار ایران بود. به این دلیل که در 12 سال گذشته رابطه اقتصادی ایران به حداقل رسیده بود و آنها برای بررسی بازار ایران آمدند تا خودشان را به روز کنند و ما نباید از این موضوع خوشحال باشیم و بخواهیم همه چیز را به نفع خودمان تمام کنیم. تفاهم نامه هایی که در جریان سفر اخیر اروپاییان به تهران منعقد شده، هیچ بار حقوقی ندارد و تنها برای محض اطلاع دو طرف منعقد شده و آن چیزی که بار حقوقی دارد، موافقت‌نامه‌ است."

محمد خوش چهره، استاد دانشگاه نیز با انتقاد از این سفر ها، آنها را یک شوی تبلیغاتی می داند و می گوید: "ورود هیات های تجاری به ایران با وجود پوشش رسانه ‌ای گسترده، نتیجه‌ای نداشته است و ورود این هیات ها بیشتر تبلیغات سیاسی است که طرف‌های غربی آن را برای مردمی شدن خود در ایران مطرح می‌کردند و برخی افراد بازی‌خورده داخلی، آن را بزرگ کردند." وی حجم سفر های هیأت های خارجی به ایران را غیر متعارف و موج گونه می داند و اظهار می دارد: بنده از ابتدا نسبت به ورود هیات های تجاری به ایران خوشبین نبودم، ایران در بازار 80 میلیونی خود، مزیت های فراوان، ظرفیت ها، قابلیت ها و جاذبه های زیادی برای سرمایه‌ گذار های داخلی و خارجی دارد، اما این‌که هیات‌ها به این صورت موج گونه و غیرمتعارف در ایران حضور یافتند از همان ابتدا معلوم بود که غیرواقعی است."

خنجری بر پیکر اقتصاد مقاومتی

اما علی رغم اینکه این سفر ها عمدتاً به نتیجه ای نرسیده است و منجر به هیچ اتفاق ملموسی در فضای کشور نشده است، نگاهی به موافقت نامه های منعقد شده نیز نشان می دهد که در صورت اجرای بسیاری از آنها، نه تنها کشور از لحاظ زیر بنای اقتصادی رشد نمی کند، بلکه در جهت تضعیف تولید داخل و توان صنعتی کشور عمل می کند. یکی از سفر هایی که به دلیل فاصله بسیار کم بعد از اجرایی شدن برجام انجام شد و تبلیغات وسیعی پیرامون آن به وقوع پیوست، سفر رئیس جمهور و هیأت همراه به دو کشور ایتالیا و فرانسه بود. این سفر با حجم عظیمی از موافقت نامه ها و توافقنامه ها همراه بود که انتقادات زیادی را بر انگیخت. البته رئیس جمهور به نظر می رسید که از این سفر راضی باشد زیرا پس از بازگشت از سفر دستاورد های آن را اینگونه توضیح داد: این سفر، دستاورد های مهم و ارزنده ای برای کشور داشت و قرار داد ها و تفاهمات آن منجر به جذب سرمایه خارجی، انتقال تکنولوژی و توسعه صادرات از محل تولیدات مشترک، ایجاد فرصت های شغلی جدید در کشور خواهد شد که در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی است.:

اما سردار نقدی چندی بعد و پس از مشخص شدن توافقنامه های صورت گرفته به انتقاد صریح و علنی از آن پرداخت. سردار نقدی با عبارت رخداد ها سفر رم و فرانسه خنجری بر پیکر اقتصاد مقاومت بود، گفت: "این اقدامات بر ضد اقتصاد مقاومتی است و در صورت استمرار آنها باید دانشگاه‌های فنی کشور را تعطیل کنیم." وی ادامه داد: "دستاورد این سفر فروش نفت خام و خرید مصنوعات بوده است این در حالی است که فرانسه در طول 36 سال اخیر برای تضعیف نظام اسلامی تلاش کرده است." رئیس سازمان بسیج مستضعفین از واریز پول های آزاد شده کشور به کشور های اروپایی نیز انتقاد کرد و اظهار داشت: "کشور های اروپایی در فتنه و تحریم های اقتصادی نقش مهمی داشته و در جریان 1+5 گاهی از آمریکا نیز جلو تر حرکت کرده‌ اند اما اکنون باید پول‌ ای نفت را به آنها داده و ایران را به بازاری برای فرانسه تبدیل کنیم." نقدی همچنین عدم انتقال تکنولوژی در این قرار داد ها را یکی از نقاط ضعف بزرگ آنها بر شمرد و گفت: "وقتی کشوری 118 فروند از یک مدل هواپیما را خریداری می‌کند حداقل باید در 20 درصد از ساخت آن مشارکت داشته باشد، این نوع خرید ها برای شیخ نشین ‌های عربی بوده نه کشوری که به دنبال پیشرفت است."

بیگلری رئیس سابق کمیسیون سرمایه گذاری ایران و ایتالیا نیز در باره این موافقت نامه ها می گوید: "من مخالف مشارکت اقتصادی دو طرفه با شرکت های خارجی بعد از برجام نیستم. من مخالف دادن امکانات یک سویه به خارجیها هستم و معتقدم پشت پرده تبادلات اقتصادی بعد از برجام هیچ برنامه ریزی و هدفی دنبال نمی‌شود. اتفاقا خارجی ها از این مسئله سود برده و استقبال می‌کنند و مطئنناً ما از این جریان زیان خواهیم دید. وی ادامه می دهد: "از شما که آقای رئیس جمهور را در سفر به ایتالیا و فرانسه همراهی کردید سوال می کنم با چه هدف اقتصادی به اروپا سفر کردید؟ با قراردادهای مذکوری که در اروپا بسته شد باید به فکر بازپرداخت آن باشید و کشور را با این وضع، بدهکار خارجی ها کردید." بیگلری به رکود موجود در کشور نیز اشاره می کند و می گوید: کشور امروز در شرایط بد رکودی به سر می برد و پرداخت منابع دلاری و موج خرید های غیر ضروری با پول های آزاد شده در این شرایط به سود اقتصاد ایران نبوده و نیست."

تعجب رسانه های غربی از ولخرجی های ایران

نکته قابل تأمل در این بین، برنامه ریزی شتابزده دولت برای خرج پول های بلوکه شده در کشور های غربی است. این اقدامات دولت حتی برای رسانه های خارجی نیز تعجب بر انگیز بود که چگونه ایران بخش عمده ای از پول های بلوکه شده خود را صرف خرید هواپیما از یک کشور اروپایی می کند. خبرگزاری بلومبرگ در این باره نوشت: "پذیرش شگفت ‌انگیز ایران برای خرید ایرباس گروه 380، دومین دور از قراردادهای تازه برای سوپرجامبو های این شرکت در سه هفته است و به این شرکت هوا پیما ساز کمک خواهد کرد تا بر مشکلات خود چیره شود. قرارداد ایران برای 12 فروند ‌ای 380 که روز سه شنبه اعلام شد همراه با فروش سه فروند هواپیمای دوطبقه به شرکت هواپیمایی ژاپن، مایه شادمانی ایرباس شد، زیرا این مدل تازه، پس از سه سال نخستین خریدار خود را پیدا کرده است."

رئیس مجلس نیز به بی نتیجه بودن سفر ها انتقاد کرد

سفر های متعدد و بدون دستاورد کشور های غربی به ایران، در نهایت انتقاد رئیس مجلس را که خود از حامیان سفت و سخت توافقنامه هسته ای بود را بلند کرد. وی 28 فروردین ماه در دیدار با فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: "اکنون زمان آن است که ببینیم تأثیر توافق هسته ای در روابط اقتصادی چگونه بوده است، زیرا یکی از دغدغه های تجار و صنعتگران ایرانی نحوه انجام معاملات بانکی است که هنوز بخشی از مشکلات آن حل نشده است و این مسئله باید هرچه سریعتر مرتفع شود."لاریجانی ادامه داد: "سفر های متعدد مقامات اروپایی به ایران تا کنون دستاورد ملموسی نداشته است."

لذا کارشناسان معتقدند که این سفر ها از نظر انتقال تکنولوژی، کمک به رشد و توسعه اقتصادی کشور و اشتغال آفرینی برای جوانان هیچ گونه دستاوردی نداشته است و دولت محترم می بایست به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر اقدام و عمل در حوزه اقتصاد مقاوتی، توجه جدی کند که راه حل مشکلات کشور است.

انتهای پیام/135

سفر های متعدد اما بی حاصل/خنجری بر پیکر اقتصاد مقاومتی