توبه در شب قدر بزرگترين توفيق براي بندگان خدا است

به گزارش قم نيوز، رمضان ماه میهمانی خدا است بندگان با روزه‌داری و عبادت در این ماه زمینه تقرب به درگاه خداوند را پیدا می‌کنند در این ماه درهای رحمت به روی بندگان باز است تا دست بر دعا بر دارند و خواسته‌‌های قلبی خود را به اجابت نزدیک کنند.

شب قدر از جمله فرصت‌های منحصر به فرد این ماه است که در اختیار بندگان قرار گرفته به طوری که در روایات بر شب زنده‌داری در این شب تأکید شده تا از فرصت این شب نهایت بهره‌برداری صورت گیرد.

سؤالاتی همواره در زمینه دلایل واقع شدن شب قدر در ماه رمضان و برتری این شب نسبت به شب‌های دیگر مطرح است که با حجت‌الاسلام سیدتقی قادری، استاد حوزه علمیه قم درباره آنها به گفت‌وگو پرداخته شده است.

آیا بر اساس آیات و روایات می‌‌توان به این نتیجه رسید که شب قدر در چه ماهی واقع شده است؟

در اینکه شب قدر در کدام ماه‌ واقع شده سه آیه از قرآن وجود دارد که اگر کنار هم در نظر بگیریم بسیار بعید است که نتوانیم زمان این شب را درک کنیم و ندانیم شب قدر در چه ماهی است. در آیه سوم سوره دخان آمده ما قرآن را در شبى مبارک و فرخنده نازل کردیم در آیه اول سوره قدر تفسیر به قدر می‌شود و خداوند می‌‌فرماید «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ» شب مبارکی که حقیقت قرآن نازل شده شب قدر است.

بر اساس آیه «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ» سوره بقره شب قدر در ماه رمضان تفسیر می‌شود یعنی قرآن که در شب قدر نازل شده آن شب قدر در ماه رمضان است بنابراین زمانی که این سه آیه را کنار یکدیگر می‌گذاریم بر اساس آیات قرآن به نتیجه می‌رسیم که قرآن کریم در شب مبارک قدر در ماه رمضان نازل شده است.

 
چگونه می‌توان به این نتیجه رسید که شب قدر کدام شب از شب‌های ماه رمضان واقع شده است؟

روایات فراوانی وجود دارد که شب قدر در یکی از روزهای 19،  21 و 23 ماه رمضان قرار دارد ولی می‌توانیم اینگونه روایات را جمع‌بندی کنیم که شب قدر به صورت پله‌کانی است یعنی همه این موارد شب قدر است و یک باره اتفاق نمی‌افتند برای اینکه مؤمنان استعداد، ظرفیت و آمادگی برای ورود به حقیقت شب قدر را پیدا کنند باید ابتدا شب 19 رمضان را به درستی درک کنند تا آمادگی لازم برای مرتبه بعدی را به دست آورند.

به تعبیر دیگر این سلوک و معراج برای مؤمنان است تا این پله‌ها را یکی پس از دیگری طی کنند فرد پس از درک شب 19 رمضان برای ورود به شب 21 ماه رمضان آمادگی پیدا می‌کند و در شب 21 رمضان انبساط و نورانیت بیشتر برای شب 23 رمضان پیدا می‌کند در روایات توجه بیشتری به 23 رمضان شده بنابراین بر اساس روایات احتمال اینکه شب 23 رمضان شب قدر باشد بیشتر است و شب 19 و 21 رمضان برای آمادگی بیشتر مؤمنان است.

  به چه دلیل شب قدر نسبت به دیگر روزهای سال فضیلت دارد؟

دلایل مربوط به این امر در سوره قدر جمع شده شب قدر به هیچ عنوان قابل مقایسه و محاسبه و اندازه‌گیری با تمام شب‌ها و روزهای طول سال نخواهد بود به تعبیری دیگر از نظر حرمت، قداست، پاکی و نورانیت نمی‌توان شب‌ها، روزها، لحظات و دقایق طول سال را با شب قدر مقایسه کرد.

بر اساس آیه اول سوره قدر، شب قدر زمینه و ظرفیت پیدا کرده که بزرگترین، عظیم‌ترین و استثنایی‌ترین حادثه تاریخ بشریت در قالب نزول حقیقت آیات قرآن در آن روی داده و یک باره بر قلب رسول خدا(ص) نازل شده است چنین اتفاقی در هیچ روز و شبی در طول سال اتفاق نیفتاده است.

حقیقت قرآن تنها در شب قدر نازل شده شب قدر را از نظر قداست، حرمت و فضیلت نمی‌توان با روزها و شب‌های طول سال مقایسه کرد بر اساس آیه دوم سوره قدر در قالب «وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ» نمی‌توانیم به حقیقت شب قدر بدون پیامبر و امام دست پیدا کنیم بنابراین به راحتی نمی‌توان حقیقت شب قدر را درک کرد. 

دلیل دیگری که نمی‌توان تمام شب‌ها، روزها و لحظات طول سال را از نظر رحمت، قداست، فضیلت، نورانیت و پاکی با شب قدر مقایسه کرد در آیه سوم سوره قدر در قالب «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» ذکر شده شب قدر از نظر فضیلت برتر از هزار ماه است.

شب قدر را نباید با شب‌های دیگر مقایسه کرد شب قدر به اندازه‌ای ظرفیت، زیبایی و نورانیت دارد که جبرئیل از عالم ملکوت به سدرة المنتهی نزول پیدا می‌کند و از این بخش ملائکه به زمین فرود می‌آیند خداوند در آیه چهارم سوره قدر می‌فرماید «تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ» جبرئیل امین همراه با ملائکه و روح به زمین می‌آیند تا به بندگان خدا از سلامت بشارت بدهند در شب قدر همه راه‌ها به روی شیطان بسته شده ولی راه معرفت به روی بندگان خدا باز است.

از آیات سوره قدر نتیجه می‌گیریم که شب قدر نسبت به همه ماه‌ها، روزها، شب‌ها و ساعات از نظر فضیلت مقدم و برتر است.

راه رسیدن به حقیقت شب قدر چیست؟

انسان در این شب توفیق و سعادت پیدا می‌کند که به اندازه ظرفیت و استعداد، فهم و درک خود تا اندازه‌ای به حقیقت شب قدر راه پیدا کند به نظر می‌رسد باید سه گام را هر فرد طی کند اگر این سه قدم معنوی و مسیر درست رسیدن به این معنویت برتر را بردارد بدون تردید توفیق پیدا می‌کند تا حقیقت شب قدر را درک کند.

پله نخست اعتراف به قصور و تقصیر است به این معنا که مؤمن و بنده‌ای توفیق شب قدر را پیدا می‌کند که به قصور خود اعتراف کند به عنوان مثال چه اندازه اشتباه و خطا کرده است کارهایی که می‌توانست انجام ندهد ولی به طور عمدی انجام داده و خودش را بدهکار در برابر خدا کرده است و به طور عملی به معصیت در برابر خدا پرداخته بنابراین قدم اول اعتراف به قصور و تقصیر است.

قدم دوم عزم و تصمیم بر انابه و توبه به تعبیر دیگر انقلاب درونی و طغیان علیه خود است توبه انقلاب درونی و بزرگترین توفیق برای بندگان خدا محسوب می‌شود فرد باید به این نتیجه برسد چرا آن مسیر درست را طی نکرده است.

قدم سوم عزم و تصمیم بر جبران گذشته است صرف اعتراف کفایت نمی‌کند اگر این سه مرحله را طی کند به حقیقت شب قدر راه پیدا می‌کند.