قم نيوز : در حالی که شاهد گسترش طلاق در جامعه هستیم که بر اساس بررسی روان شناسان رابطه معکوس بین میزان طلاق و مشاوره پیش از ازدواج وجود دارد، به شرطی که مشاورین پیش از ازدواج متخصص باشند.
به گزارش قم نیوز 28 آوریل مصادف با 9 اردیبهشت هر ساله به عنوان روز جهانی مشاور و روانشناس در سرتاسر جهان مراسمهایی برای پاس داشت علم روان شناسی برگزار میشود.
نامگذاری یک روز به عنوان روز جهانی روانشناس و مشاور اهمیت این علم در زندگی روزمره را آشکار میسازد.
با توجه به زمینه اولیه شهر قم که سنتی گرایی و مقاومت در آن وجود داشته، در حال حاضر کمیتها نشان دهنده این است که این شاخه از علم در قم با شتاب زیادی رشد کرده است.
دنیای امروز در همه زمینهها پیشرفت کرده و به موازات آن، سردرگمیها و بحرانهای روحی افراد هم زیاد شده است. بحث نیاز به مشاوره و راهنمایی در همه جوامع بشری مطرح بوده است، در زمانهای قدیم معمولا افراد برای حل مشکلات خود نزد بزرگان طایفه میرفتند تا راه حلی پیدا کنند، تا به امروز که بحث مشاوره تقریبا در همه مسایل زندگی افراد مطرح میشود. علاوه بر آن که پیدایش آسیبهای روحی و روانی مختلف نیاز به وجود مشاوره را در میان افراد دو چندان میکند.
تاریخچه علم روان شناسی به یونان باستان بر میگردد. هر چند که تا سالهای متمادی به عنوان بخشی از فلسفه شناخته میشد و بعدها به عنوان علمی برای شناخت رفتار و ذهن و عملکرد انسان تلقی شد، امروزه به حدی گسترش یافته که شاخههای متعدد این علم در دانشگاهها تدریس میشود.
28 آوریل مصادف با 9 اردیبهشت هر ساله به عنوان روز جهانی مشاور و روانشناس در سرتاسر جهان مراسمهایی برای پاس داشت علم روان شناسی برگزار میشود.
نامگذاری یک روز به عنوان روز جهانی روانشناس و مشاور نیز اهمیت این علم در زندگی روزمره را آشکار میسازد و اینکه بشر کنونی با چرایی رفتار خود دست به گریبان است و نیازمند راهنمایی فرد متخصص در این زمینه است.
غلامرضا افشاری روانشناس همزمان روز جهانی مشاور و روانشناس در گفتوگو با خبرنگار فارس گفت: مشاوره و روانشناسی یک کار لوکس است و یک خانواده متمدن در کنار یک پزشک و یک وکیل باید روانشناس داشته باشد، زیرا روش زندگی تغییر کرده و شتاب گرفته است. در زندگیهای سنتی که نسل قبل از نسل بعد جا نمیماند و موضوعات و اطلاعات محدود بود یک نسل ریش سفیدی میکرد و میتوانست نسل بعدی را تا حدودی موفق هدایت کند، ولی شتاب زندگی کنونی به صورتی است که جایی برای روانشناسی و مشاوره باز شده است.
وی افزود: همه علوم به ترتیب این روند رو طی کردهاند. طبابت هم زمانی سنتی و خانگی بوده و اگر بخواهیم سوگیرانه یا سخت گیرانه مشاوره را تعبیر کنیم اشتباه است، چون مشاوره طیف وسیعی دارد، از پیشگیری و راهنمایی شروع میشود تا اختلالات و درمان آنها که روانشناسی با گرایشهای مختلف را شامل میشود.
افشاری گفت: اگر فردی در تصمیمات زندگی خود یک سویه و خودخواهانه نخواهد تصمیمگیری کند بهتر است از یک متخصص و رفتارشناس کمک بگیرد چون رفتار شناس با توجه به تخصص و تجربه حرفه ای خود با ضریب خطای کمتری او را راهنمایی میکند.
این مشاور خاطرنشان کرد: در علم رفتار شناسی رویکردهای مختلفی مثل رویکردهای سنتی و مدرن و یا پست مدرن وجود دارد. امروزه در رویکردهای مدرن، روانشناسی واقعیت گرا یعنی واقعیت درمانی وجوددارد. به عبارت دیگر بر اساس مراجعه محوری، روانشناسی زمینه ای هست تا با ایجاد ارتباطی که روانشناس با مراجعه کنندهاش برقرار میکند مراجعه کننده در موضوع مورد نظر بهرهمند شود. یک مراجعه بسته به احساس نافع بودن جلسه، نگرشش نسبت به مشاوره تنظیم میشود. یک روانشناس حق انتخاب مراجعه کننده را دارد و بالعکس. بنابراین باید رابطه بین روانشناس و مشاور برقرار شود تا احساس تاثیر گذاری و تاثیر پذیری وجود داشته باشد.
وی در ادامه گفت: چون روان شناسی یک علم انتزاعی و باز است و مثل علوم فنی عینیت ندارد ملاکی برای سنجش درجات مشاورین و روانشناسان وجود ندارد. به همین دلیل مقداری ابهام در زمینه حیطههای کاری مشاوره وجود دارد.
افشاری افزود: کلیات روانشناسی در دانشگاه آموزش داده میشود و با تجربه حرفهای به آن قالب داده میشود و بومی میگردد. اما ممکن است یک روش مطلق علمی در یک جامعه تاثیر خوبی نداشته باشد مگر آن که روانشناس آن را با ویژگیهای خرده فرهنگ و فرهنگ جامعه بومی کند.
*روانشناسی معادل امر به معروف و نهی از منکر
وی روانشناسی را معادل امر به معروف و نهی از منکر دانست و گفت: همان طور که در فروع دین امر به معروف و نهی از منکر داریم و از آنجایی که یک عامر به معروف و ناهی از منکر نباید مستقیما ناصح باشد بلکه باید تکنیک داشته باشد، یک روانشناس نیز اگر رویکردش بومی و با اعتقاداتش ترکیب شده باشد در کمک به مراجعه کننده برای رفع ناهنجاریهای رفتاری که معادل گناه و رفتن به سوی هنجارها که معادل ثواب در متون دینی ما است کمک میکند.
این مشاور در خصوص نامگذاری یک روز به عنوان روز مشاور و روانشناس گفت: مناسبتها در واقع تاکید و یادآوری هستند تا موضوعی را به اطلاع مردم برسانیم و برای امور مهم روزها و مناسبتهایی را قید کرده اند تا از طریق آن بهانههایی برای یادآوری داشته باشند. روز روانشناس هم با توجه به اهمیت تاثیر روانشناسی در زندگی لازم است مناسبتی باشد تا یادآوری شود.
وی گفت: رسانههای ما برای معرفی این تخصص در قالب فیلمها یا نوشتههای جدی و طنز، روندی را شروع کردهاند و با شتاب خاصی جامعه به سوی این علم حرکت میکند اما پشتوانههای لازم مثل کمک مالی، بیمه کردن و شفافیت در متولیان این رشته که میتواند واقعی به گسترش این علم کمک کند هنوز وجود ندارد.
این مشاور در خصوص جایگاه روانشناس و مشاور در قم گفت: با توجه به زمینه اولیه شهر قم که سنتی گرایی و مقاومت در آن وجود داشته، در حال حاضر کمیتها نشان دهنده این است که این شاخه از علم با شتاب زیادی رشد کرده است. البته شهر قم استعداد این را دارد که مفاهیم روان شناسی در قالب مسائل مذهبیتر بیان شود.
افشاری افزود: قم جزء نخستین شهرهایی بود که از سال 86-87 دادگاه خانواده آن ضرورت مشاوره پیش از طلاق توافقی را اجرا کرد و این مساله که آن زمان آزمایشی بود الان به صورت همگانی در آمده است.
*فعالیت 18 مرکز مشاوره زیرنظر بهزیستی
وی در خصوص تعداد مراکز مشاوره فعال در شهر قم گفت: در حال حاضر 18 مرکز مشاوره زیرنظر سازمان بهزیستی مشغول فعالیت هستند. اگر تعداد مراکز خصوصی زیرنظر مراکز دیگر مثل آموزش و پرورش، حوزه علمیه، نیروی انتظامی و مراکز خصوصی تحت نظارت سازمان نظام پزشکی بر آن افزوده شود بالغ بر 80 مرکز مشاوره در قم وجوددارد.
موسس مرکز مشاوره عارف دلیل هراس مردم از بیان مراجعه به مشاوره را شناخت روان شناسی به عنوان علم اصلاح روان دانست و گفت: به نوعی برای محافظت از خود هست که افراد از مشاوره آمدن اکراه دارند. به عبارتی روانشناسی را معادل روان درمانی و درمان اختلالات روانی تلقی میکنند و جنبه پیش گیرانه آن را در نظر نمیگیرند.
وی گفت: برخی از موضوعات مثل تربیت کودک، مشاوره قبل از ازدواج، تصمیم به جابه جایی و مهاجرت و یا اشتغال به یک شغل خاص، اصولا جنبه پیشگیرانه دارند و حیطه پیشگیری را شامل میشوند و کاملا مشخص هست که در آنها مشکلی وجود ندارد. اما اگر فردی احساس ناراحتی و تنش و تنیدگی دارد و برای مشاوره میآید آن زمان با تخصص روانشناس از طریق مشاهدات و معاینه بالینی، ابزارها و تستهای موجود درجه نا به هنجاری در او تعیین میشود. به صورتی که اگر رفتار یک مراجعه کننده در شرف قطع ارتباط با محیط باشد و واقعیتها تحریف شود یا در حدی تنش وجود داشته باشد که فرد کنترل هیجانی نداشته باشد، روان شناس او را به روان درمانگر شامل روان شناسان بالینی و یا برای دارو درمانی به یک روان پزشک ارجاع میدهد.
این مشاور گفت: بیشتر مشاورهها در زمان کنونی خانوادگی، اختلاف بین زن و شوهر، سبک زندگی، مهارتهای ارتباطی و هماهنگیهای معاشرتی است.
افشاری خاطرنشان کرد: رابطه معکوس بین میزان طلاق و مشاوره پیش از ازدواج وجود دارد، به شرطی که مشاورین پیش از ازدواج متخصص باشند.
وی در ادامه افزود: در ازدواج یک شرایط خاص وجود دارد و این شرایط هم به دلیل محدودیتی است که در تعامل وجود دارد. یعنی تعامل، کیفی هدایت نمیشود.
در فرآیند رشد در هر مقطعی، متناسب با درخواستها و تجربهها و ویژگیهای متناسب و به هنجار آن مقطع، فرصت برای تجربه وجود ندارد و در نتیجه ظرفیت جمع و تبدیل به گره یا ولع شده و در نهایت تبدیل به یک آرزوی فرا دست یافتنی میشود به صورتی که در ذهن فرد یک سری تخیلات و تفکرات شکل و آن را به طرف مقابل نسبت میدهد، در حالی که این مساله واقعی نیست. پس از ازدواج و مواجهه با واقعیت فرد مشاهده میکند هیچ کدام از آنهایی را که به فرد مقابل نسبت داده وجود ندارد و در نهایت غافلگیری و ناکامی شدیدی را تجربه میکند و این شروعی برای آسیب میشود.
در مشاوره پیش از ازدواج این جو شکسته میشود و فضای واقع گرایانه ایجاد میشود هر چند که شاید به نظر برخی نوعی خرابکاری باشد.
افشاری سختترین قسمت مشاوره پیش از ازدواج را مهارت مشاور در انتقال یک سری از یافتهها برای ایجاد شناخت دانست و خاطرنشان کرد: بیان واقعیتها بدون ایجاد شکنندگی در زوجین بسیار سخت و دشوار بوده و نیازمند تخصص و مهارت لازم است.
وی همچنین ارتباط بین روان پزشک و روان شناس را رضایت بخش ندانست و گفت: روان شناسان اگر احساس کنند مراجعه کننده نیاز به دارو درمانی دارد او را به روان پزشک ارجاع میدهند اما روان پزشکان تصور میکنند که روان شناسی همان گفتوگو کردن است چون تکنیکی را اجرا نمیکند. بسیاری از روان پزشکان در شهر قم با 20 دقیقه وقت گذاشتن به اصطلاح مشاوره میکنند و هزینه قابل توجهی هم دریافت میکنند.
وی اضافه کرد: فقدان برنامه ریزی و افزایش تعداد روان پزشکان موجب این مشکل شده است و سازمان نظام پزشکی یا نظام روان شناسی باید بر این مساله نظارت موثر داشته باشند.
این مشاور در پایان درباره اینکه روان شناسی در حجم مطلوبی در مدارس ما وجود ندارد گفت: بحث روان شناسی و مشاوره در مدارس نباید تنها به تدریس یک کتاب و چند بخش محدود شود بلکه باید درس ضروری برای همه رشتهها باشد چرا که روان شناسی آموزش سبک زندگی است.