درس هایی از قصه طالوت و جالوت

به گزارش قم نیوز حجت الاسلام محسن قرائتی، به مناسبت ایام عزاداری امام حسین (ع) در دهه اول محرم، در مسجد امام شهر کرمان که به همت حوزه علمیه کرمان برگزار شده است، به تفسیر قصه طالوت و جالوت پرداخت و گفت: در قرآن حدود دویست و‌ شصت قصه وجود دارد که پر از نکته‎اند.‌ یکی از قصه‎ها که در سوره بقره است ماجرای طالوت و جالوت است. جالوت پادشاه ظالمی بود که مردم آن زمان از دست او به تنگ آمده بودند. مردم تصمیم می‎گیرند با جالوت مبارزه کنند و برای این کار به سراغ پیامبر خود می‎روند و می‎گویند که ما قصد مبارزه با جالوت را داریم، اما نیاز به یک فرمانده نظامی داریم که از شما می‎خواهیم برای ما یک فرمانده نظامی تعیین کنی. پیامبرشان به آن‎ها پاسخ داد که من مطمئن نیستم شما اهل جنگ باشید. آن افراد گفتند ما حتما می‎جنگیم.

وی ادامه داد: دستور جنگ که داده شد عده زیادی ریزش کردند و عده قلیلی برای جنگیدن اعلام آمادگی کردند. پیامبرشان به آن عده قلیل خبر داد که خداوند جناب طالوت را فرمانده شما قرار داده است. طالوت انسان متفکر و قوی هیکلی بود اما چون گمنام بود بخش دیگری از این افراد به مخالفت فرماندهی طالوت از لشکر جدا شدند. سپاه تشکیل شد و حرکت کردند. طالوت به افرادش گفت که در میانه راه نهر آبی است و کسی نباید از آن آب بخورد و اگر کسی از آن آب بخورد از ما نیست. البته در اینجا یک تبصره هست که اگر کسی تشنگی زیاد بر او چیره شد می‎تواند با دستانش آب بخورد. لشکر حرکت کرد و به نهر آب رسید و اکثر افراد از آن آب خوردند.

مفسر قرآن کریم افزود: مابقی که عده قلیلی بودند حرکت کردند و به لشکر دشمن رسیدند که با دیدن دشمن، یک عده دیگر از ترس از لشکر جدا شدند. در نهایت افرادی که باقی مانده بودند گفتند اگر خدا بخواهد جمعیت کم هم بر جمعیت زیاد پیروز می‎شود. جلو رفتند تا اینکه در این جمعیت نوجوانی پانزده شانزده ساله به نام داوود جالوت را می‎کشد. خدا می‎فرماید «وَ قَتَلَ داوُدُ جالُوت» داوود جالوت را کشت و به ازای این کارش به او سه ویژگی می‎دهیم «وَ آتاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ وَ الْحِکْمَةَ وَ عَلَّمَهُ مِمَّا يَشا» علم و‌ حکمت و ‌قدرت را به داوود می‎دهیم.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی به تفسیر آیات 246 تا 251 سوره بقره پرداخت و گفت: این ظاهر این آیات است و این آیات لطائفی دارد که به باید به آن بیپردازیم. «أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيل» آیا نمی‎بینید افرادی از بنی اسرائیل «مِنْ بَعْدِ مُوسَى» که بعد از موسی بر روی زمین آمدند. «أَلَمْ تَر» یعنی آیا نمی‎بیند؟ یعنی خدا تاریخی را نقل می‎کند که ملموس است و می‎گوید اگر می‎خواهید تاریخ را نقل کنید تاریخی را بگویید که جلوی چشم و ملموس باشد.

وی افزود: «إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا» آمدن نزد پیامبرشان و گفتند برای ما یک ملک تعیین کن. ملک یعنی پادشاه و فرمانده جنگی، گفتند یک فرمانده برای ما تعیین کن تا ما «نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّه» در راه خدا بجنگیم. از اینجا مشخص می‎شود که دین از سیاست جدا نیست و پیامبر فقط برای نماز و‌روزه نیست. آن‎ها از پیامبرشان خواستند تا برای لشکرشان فرمانده نظامی را انتخاب کند و کسی که فرمانده نظامی را برای لشکر تعیین می‎‌کند مشخص می‎شود فرمانده کل قوا است.

مفسر قرآن کریم ادامه داد: «قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا» پیامبرشان به آن‎ها گفت می‎ترسم جهاد بر شما واجب شود و شما فرار کنید. مردم کوفه این‎گونه بودند. صبح هجده هزار نفر با حضرت مسلم بیعت کردند اما شب هیچ یک از آن‎ها با او نبودند. پاسخ دادند: «قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّه» چرا نگرانی؟ چرا ما در راه خدا نجنگیم؟ «وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا» به درستی که آن‎ها ما را از خانه هایمان بیرون کردند و بچه‎هایمان را از ما جدا کردند. این پاسخ نشان می‎دهد که جهاد در راه وطن هم جهاد فی سبیل الله محسوب می‎شود و اگر کسی در راه حفظ ناموس، ملک یا سرمایه‎اش کشته شود، شهید در راه خدا به حساب می‎آید.

وی بیان کرد: «فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَال» همین‎که بر آن‎ها جنگیدن نوشته شد «تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُم» فقط یک عده قلیلی از آن‎ها ماندند و الباقی جدا شدند. «وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِين» خدا ظالمین را می‎شناسد. این جمله یعنی اگر کسی حرفی بزند و پای حرفش نایستد ظالم است ولو آنکه به قولش عمل نکرده باشد.

حجت الاسلام و المسلمین قرائتی ادامه داد: «وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُم» پیامبرشان به آن‎ها گفت: «إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوت مَلِكًا» خداوند طالوت را فرمانده نظامی برای شما قرار داده است. «قَالُوا أَنَّى يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا» گفتند این به درد فرماندهی برما نمی‎خورد. «وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ» ما خودمان بهتریم. «وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَال» این از لحاظ وضعیت مالی پولی ندارد. «قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُم» پیامبر گفت خدا آن را انتخاب کرده و به من گفته این فرمانده شما است. «وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْم» طالوت از لحاظ علم و جسم برجسته است. بعد هم بهانه آوردند که طالوت گمنام است که پاسخ می‎دهد «وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيم» گمنام باشد، خداوند ملکش را به هرکس که اراده کند می‎دهد.

وی تصریح کرد: مردم گفتند که ما معجزه می‎خواهیم. از کجا مشخص است که خدا دستور داده است که طالوت باید فرمانده ما باشد؟«وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوت» پیامبرشان پاسخ داد معجزه و دلیل بر اینکه طالوت را خداوند فرمانده شما قرار داده است این است که جعبه‎ای که حضرت موسی را مادرش در آن خواباند و در رود نیل رها کرد؛ امروز از آسمان توسط ملائکه به زمین فرستاده می‎شود. این جعبه چوبی برای بنی اسرائیل مقدس بوده و از آن در مراسمات مذهبی استفاده می‎کردند که توسط فردی دزدیده می‎شود و خداوند به عنوان معجزه آن را از آسمان برای آن‎ها می‎فرستد.

حجت الاسلام والمسلیمن قرائتی گفت: «فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ» صندوقی که در آن برای شما از طرف خداوند آرامش است. مگر چه چیزی در آن است؟ «وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُون» در آن یادگاری‎هایی از موسی و هارون است. این یادگاری‎ها موجب آرامش شما می‎شوند. این آیه جوابی برای وهابیون است که حرم و ضریح ائمه (ع) را شرک می‎دانند. همانطوری که یادگار موسی و هارون موجب آرامش است، قبور ائمه(ع) که یادگار رسول اکرم(ص) هستند موجب آرامش است. «تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِين».

وی افزود: «فَلَمَّا فَصَلَ طالُوتُ بِالْجُنُود»ِ زمانی که طالوت با لشکر از شهر فاصله گرفت. «قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَليکُمْ بِنَهَر» به لشکریانش گفت خدا شما را به نهر آبی در پیش رو امتحان می‎کند. «فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي» اگر کسی از شما از این آب بخورد از ما نیست «وَ مَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِه» و آنکس که از آن نخورد از ما است. «فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلاَّ قَليلاً مِنْهُمْ» اکثر جمعیت آب خوردند.

وی ادامه داد: «فَلَمَّا جاوَزَهُ هُوَ وَ الَّذينَ آمَنُوا مَعَه» زمانی که از نهر گذشتند آن کسانی که به طالوت وفا دار مانده بودند. می‎گوید الذین آمنوا معه، آمنو معه با آمنوا به و آمنو له فرق می‎کند و به معنای وفاداری است. «قالُوا لا طاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجالُوتَ وَ جُنُودِه» اما در این جمعیت هم تا لشکر جالوت را دیدند متزلزل شدند و جدا شدند. «قالَ الَّذينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا اللَّه» اما کسانی که به قیامت اعتقاد داشتند گفتند «کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَليلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَ اللَّهُ مَعَ الصَّابِرين» گاهی یک گروه کم بر گروه قوی‎تر پیروز می‎شوند و اگر ما مقاوم باشیم خدا به ما کمک می‎کند.

مفسر قرآن کریم خاطر نشان کر: «وَ لَمَّا بَرَزُوا لِجالُوتَ وَ جُنُودِه» زمانی که طالوتی‎ها در برابر جالوتی‎ها قرار گرفتند، دعا کردند «قالُوا رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَيْنا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَي الْقَوْمِ الْکافِرين». دعا کردن در موقعیت است که اثر گذار است. در میدان عمل باید دعا کرد نه در خانه.

وی تاکید کرد: «فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّه» به اذن خدا دشمن را تار و مار کردند «وَ قَتَلَ داوُدُ جالُوت» داوود جالوت را کشت و خدا به او ملک و علم و حکمت را داد. «وَ آتاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ وَ الْحِکْمَةَ وَ عَلَّمَه». داوود جالوت را کشت و خدا به او این سه وگژپی را عطا کرد. در جنگ احزاب هم امام علی(ع) امر بن عبدود را کشت. چه تفاوتی میان این دو اتفاق است که خداوند به حضرت داوود آن سه ویژگی را بدهد و به امام علی (ع) ندهد. کارهای خداوند که گزینشی نیست. پس علم و حکمت و ملک برای امام علی(ع) است. این آیه یکی از آیاتی است که دال بر ولایت امیرالمومنین (ع) است.

انتهای پیام / 137