نگاهی کوتاه به جلوه رفتاری امام محمد باقر(ع)

به گزارش قم نیوز حجت‌الاسلام سیدتقی قادری: هفتم ماه ذی الحجه سالروز شهادت امام باقر(ع) است، چنین مناسبت‌هایی فرصتی ارزشمند است که به تحلیل و تفسیر جلوه‌های رفتاری امام(ع) بپردازیم و جلوه‌های رفتاری حضرت را الگو و اسوه رفتاری خودمان قرار دهیم.

نخستین جلوه رفتاری امام باقر(ع) که وی را کانون توجه دوست و دشمن قرار داده بود روحیه عارفانه و سالکانه داشتن آن حضرت است. ارتباط رسول خدا(ص) با نماز آنچنان عاشقانه بود که نه تنها به ابوذر می‌فرمودند «قرة عینی الصلاه» و یا همچنین می‌فرمودند غذا می‌خورند و سیر می‌شوند آب می‌خورند و سیراب می‌شوند ولی من هر چه نماز می‌خوانم سیر نمی‌شوم. به همین دلیل همانند تشنگان، نزدیک وقت نماز به بلال می‌فرمودند سیرابم کن یا بلال. به هنگام نماز آن چنان به خلسه می‌رفت و در نماز همانند تکه پارچه بود که به زمین افتاده است.

امام باقر(ع) نه تنها در کمیت و کیفیت نماز در قامت جدشان ظاهر می‌شدند بلکه در شبانه روز ۱۵۰ رکعت نماز باچنین مرتبه عارفانه می‌خواندند و مردم آنچه را از رسول الله(ص) شنیده بودند در امام باقر(ع) از نزدیک می‌دیدند. همه آنچه که جنبه عبادی داشت باچنین روحیه عارفانه و سالکانه دیده و ظاهر می‌شد.

از ایشان روایت شده است: در مسجد شجره هر چند حج‌گزاران با تلبیه گفتن محرم می‌شدند و عازم مکه می‌گشتند ولی تنها یک نفر باقی مانده بود که بی‌تابی می‌کرد به گونه‌ای که می‌رفت قالب تهی کند و آن فرد امام باقر(ع) بود.

همه از چنین حالت عارفانه حضرت شگفت‌زده بودند. ایشان می‌فرمودند کسی که تلبیه می‌گوید باید صدای ملک را بشنود که خدا او را پذیرفته است و این حالت عارفانه در حج به هنگام ورود به مسجد الحرام آن چنان به اوج می‌رسید که با صدای بلند گریه می‌کرد که یکی از همراهان می‌گوید به حضرت عرض کردم چرا این همه بی‌تابی؟ فرمودند چرا در محضر حق تعالی بی‌تابی نکنم تا مشمول رحمتش شوم.

زهد و پارسایی امام
زهد و پارسایی دومین جلوه رفتاری امام باقر(ع) است که ایشان را کانون توجه همه قرار داد. هر چند امت اسلامی در قالب گزارش یا روایت خوانده یا شنیده بودند جده امام، حضرت زهرا(س) با در اختیار داشتن فدک با درآمد سالیانه 70 هزار دینار آن را مصرف پابرهنگان می‌کرد ولی خود آنچنان زاهدانه زندگی می‌کرد که خود و فرزندانش گرسنه شب را به صبح می‌رساندند و یا جدش امام علی(ع) با داشتن باغستانی با 100 حلقه چاه در سرزمین نیز و 20 چاه در شجره همه را وقف محرومان کرده و خود فقیرانه زندگی می‌کرد تا درد فقرا و محرومان را در متن زندگی خود احساس کند.
امام باقر(ع) نیز در قامت جده‌اش با همه قامت در زهد ظاهر می‌شد و مردم آنچه را که از علی(ع) و فاطمه(س) شنیده بودند در رفتار عملی امام باقر(ع) می‌دیدند که با کهولت سن به طور شخصی مزرعه‌داری می‌کرد تا هم زندگی خود را اداره کند و هم هیچ سائلی از جلوی خانه‌اش دست خالی نرود.

ساسة العباد سومین جلوه رفتاری امام باقر(ع) است که دشمنان را در بن بست کامل قرار داده بود زیرا امام باقر(ع) برای اینکه راه غدیر گم نشود در قامت جدش رسول الله(ص) ظاهر شد.

نخست خود درصدد راوی خطبه غدیریه برآمد و خطبه غدیریه را کامل روایت کرد تا راه تقطیع کردن خطبه غدیریه رسول الله(ص) را روی اموی مسلکان ببندد و نسل‌های بعدی همه خطبه را ببینند که 37 بار پیامبر اکرم(ص) فرمودند: علی(ع) وصی، خلیفه، وزیر و امام بعد از من است نه اینکه تنها فرموده باشد «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» تا با مغالطه کردن بر معانی کلمه مولا اصل واقعه تأویل بی‌معنا شود و امام به روایت کردن غدیر بسنده نکردند بلکه در مقام نهادینه کردن اندیشه ولایی برآمدند و فرمودند:

اسلام بر پایه پنج ستون نماز، روزه، حج و ولایت پایه‌ریزی شده ولی به هیچ کدام به اندازه ولایت اهمیت داده نشده است. (اصول کافی، جلد ۲)

نهادینه کردن فرهنگ عاشورایی

چهارمین جلوه رفتاری امام باقر(ع) نهادینه کردن فرهنگ عاشورایی است و امام(ع) که در سن چهار سالگی ناظر و شاهد بزرگترین حماسه تاریخ بشریت در واقعه کربلا بوده است برای این که آن روحیه حماسی جاودانه همیشه تاریخ بماند زیارت عاشورا را که آمیخته از ادبیات سیاسی تبری و تولی است، با 100 سلام و لعن به علقمه آموزش داد و این زیارت نامه کوتاه تبدیل به شناسنامه شیعیان شد.

انتهای پیام/ 137