قم نيوز
: اکنون و در آستانه ماه عزاداری اباعبدالله الحسین (ع)، توجه ویژه به رهنمودهای راهبردی مراجع معظم تقلید می تواند برای همه عزاداران و به ویژه اهل وعظ و مدح مثمرثمر باشد.
يکشنبه ۱۸ شهريور ۱۳۹۷ ساعت ۱۲:۲۲
کد مطلب : 68922
منبع : خبرگزاری فارس
سخنی با واعظان و مداحان در آغاز محرم/ برای پاسداست حماسه حسینی چه باید کرد؟
در این بین، بسیاری از مسؤولان هیئات و همچنین اهل وعظ و مدح هم به سراغ نوشته ها و مکتوبات سال های گذشته خود می روند تا با مرور آنها و برگزیدن برترین نکات، خود را برای خدمت بیشتر به عزاداران و زمینه سازی برای کسب فیض بیشتر مهیا کنند.
در این زمینه، رهنمودهای ارزشمند و توصیه های همیشگی مراجع معظم تقلید به عزاداران حسینی و همچنین جامعه واعظان و مادحان، همواره راهگشا و مایه خیر و برکت بوده؛ هست و خواهد بود.
و اما نیم نگاهی به این تلنگرهای حکیمانه و بیانات و پیام های اخیر رهبر معظم انقلاب و همچنین حضرات آیات مکارم شیرازی، وحیدخراسانی، صافی گلپایگانی، نوری همدانی، سیستانی، جوادی آملی، علوی گرگانی، سبحانی و شبیری زنجانی بیانگر این است که بسیاری از این توصیه ها و رهنمودهای مشترک و همواره برای اهل وعظ و مدح، درس آموز و نویدبخش است.
به نظر می رسد که این رهنمودهای گرانسنگ را می توان اینچنین به مرور و بررسی دوباره نشست
انجام عزاداری با اصول شرعی
ماهیت دینی وعظ و مدح ایجاب می کند که واعظان و مداحان به عنوان الگوهایی برای افراد جامعه شناخته شوند؛ از این رو این عزیزان باید توجه ویژه داشته باشند که بیان حرف و گفتار بی سند یا حتی با سند ضعیف، گناهی نابخشودنی است؛ به بیان دیگر آنان باید بر این امر متمرکز شوند که دستگاه امام حسین (ع) عاری از خرافات و بدعت ها باشد.
بدیهی است این مهم تنها در صورتی محقق می شود که مراجعه مکرر به منابع صحیح، کار همیشگی مداحان و واعظان باشد تا خلاف هایی مانند قمه زدن، راه رفتن روی آتش، غلتیدن روی شیشه یا برهنه شدن در عزاداری ها، رخت از این مراسم بشوید.
البته باید توجه داشت که در کلام مراجع معظم تقلید به این نکته مهم هم اشاره شده که عزاداری به شیوه های نادرستی مانند قمه زنی، اگرچه بیشتر به نیت امام حسین (ع) انجام می شود اما به این دلیل که دشمن از این نوع اعمال غیر اصیل و شائبه برانگیز، سوء استفاده می کند بنابراین انجام آن ها به مصلحت نیست و از این رو، در عزاداری به عنوان یک عمل مستحب، باید تنها به شیوه های عقلانی بسنده کرد؛ در عین حال که عزاداری در هر صورت عملی عبادی است و مانند سایر عبادات باید با اصول صحیح خود و طبق دستورات شرعی و الهی انجام شود.
وضع و مدح باید دارای پشتوانه مطالعاتی باشد
در ادامه این نکته، باید به این امر هم توجه داشت که وعظ و مدح باید دارای پشتوانه مطالعاتی باشد؛ به عبارت دیگر بر واعظان و مداحان است که برای منبر و روضه، مطالعه داشته و آماده باشند. در این صورت است که تبلیغ قیام روحبخش حسینی، تبلیغی مؤثر خواهد بود و واعظ و مداح هم خواهد توانست به شبهه های احتمالی مخاطبان و عزاداران پاسخ گوید.
در عین حال باید این مسئله را هم در نظر گرفت که نیاز حقیقی و اولویت دار مخاطبان و عزاداران چیست؟ به طور مثال در این روزگاران، پاسخ به شبهات و تمرکز بر مباحث مربوط به خانواده ها و شیوه های تحکیم بنیان خانواده، امری حیاتی و مهم تلقی می شود؛ از این رو بر اهل وعظ و مدح است که با بالا بردن اطلاعات خود در این زمینه ها، سبب جذب بیشتر مخاطبان و بویژه نوجوانان و جوانان شوند.
در همین باره حجت الاسلام و المسلمین محمد قدوسی در گفت وگو با خبرنگار فارس در قم گفت: موضوع، مخاطب شناسی، محتواسازی و شیوه ارائه محتوا، چهار نکته ای است که باید در هر تبلیغ یا منبر مورد توجه مبلّغ یا واعظ قرار گیرد.
وی ادامه داد: مبلّغ یا واعظ باید برای منبر یا سخنرانی یا محفل خود، یک یا چند موضوع را انتخاب کند و آن ها را با آیات موضوعی، روایات موضوعی، حکایات یا داستان های موضوعی و همچنین اشعار و کلام بزرگان و بیان آمار و اطلاعات روز بپروراند و در حقیقت، بیاراید تا مخاطب پذیرای سخنانش باشد؛ همچنین باید وقت را هم در نظر گرفته و با صحبت و کلام بیش از اندازه، سبب کم حوصلگی مخاطب نشود.
قدوسی همچنین از مبلّغان و واعظان خواست تا با معرفی منابع خوب و غنی، مخاطبان را برای مطالعه بیشتر درباره موضوعات مختلف تشویق کنند.
ضرورت بیان فسلفه قیام عاشورا
همانگونه که مطرح شد بیان فلسفه و علت وقوع ماجرای عاشورا بویژه مبحث بسیار مهم و راهبردی امر به معروف و نهی از منکر یکی از نیازهای مهم و هر روزه جامعه اسلام است امری که سبب می شود تا جلوی تکرار چنین وقایعی در امت اسلامی گرفته شود. بر این اساس می توان پیشنهاد داد که بخش ثابتی از همه منابر به تفسیر و تشریح جملات مهمی مانند «کل یوم عاشورا»، «کل ارض کربلا» و یا تعابیری مانند «الاسلام محمدیّ الحُدوث و حسینی البقاء» اختصاص یابد.
اهمیت حضور مداحان در نقاط دوردست و محروم
رواج برخی چانه زنی های مالی از سوی برخی مادحان و واعظان حسینی، قطعا زیبنده این دستگاه نیست. از طرف دیگر باید توجه این قشر عزیز را به این مسئله هم جلب کرد که حضور واعظان و مداحان در بسیاری از نقاط دوردست کشور و مناطق محروم، به ویژه روستاها و مناطق مرزی، یک ضرورت غیر قابل انکار است؛ به بیان دیگر می توان پرسید که چرا برخی واعظان یا مداحان مشهور، حداقل برای یک سال هم شده، دهه محرم خود را در منطقه ای محروم یا روستایی دورافتاده و در کنار مردم باصفا و بااخلاص آن مناطق نمی گذرانند؟ آیا آن مردم این حق را ندارند که برای یکبار هم که شده، با حضور یک واعظ یا مداح مشهور و معروف، دیده شوند و به مشکلات دیگر آنان هم توجه شود؟
دستگاه امام حسین (ع) باید همیشه عامل وحدت در جامعه اسلامی و امت اسلام باشد. اینگونه است که برگزاری همه جانبه و به دور از تشریفات و ریای عزاداری حسینی، قطعا سبب وحدت جامعه شیعی و همچنین وحدت بین شیعه و برادران و خواهران اهل سنّت می شود؛ البته این وحدت آفرینی، منافاتی با آگاهسازی اجتماعی و سیاسی ندارد؛ یعنی واعظ و مداح در عین اینکه باید از ورود سیاسی کاری و سیاست زدگی به مجالس اباعبدالله الحسین (ع) خودداری کند و منبر را به احزاب و گروه های سیاسی وابسته نکند باید زمینه را برای آگاهی بیشتر اجتماع از شرایط روز فراهم آورند و چه بهتر که بیان این مسائل، با ارائه راهکار و راه حل باشد. در این باره، حجت الاسلام والمسلمین استاد قرائتی سه جمله کوتاه و جالب دارد:
«توجیه، حماقت است»، «تضعیف خیانت است»، «تکمیل رسالت است».
در تشریح این سه جمله مهم می توان چنین گفت که هیچ کس از واعظ و مداح توقع ندارد که مشکلات مختلف کشور را توجیه کند در عین حال تضعیف نظام اسلامی بویژه از راه تمرکز بر نقاط ضعف و ندیدن نقاط قوت، نوعی خیانت به آرمان های حضرت امام و شهداست و تنها راه باقیمانده، تکمیل وضعیت موجود از راه تقویت بیشتر نقاط قوت و تلاش برای تبدیل نقاط ضعف به نقاط قوت (تبدیل تهدیدها به فرصت ها) است، امری که رسالت آحاد مردم و از جمله قشر ارزشمند واعظ و مداح است.
پاسداشت حماسه حسینی و عاشورای بین المللی، فقط در بیان مصائب و گریه بر امام حسین (ع) و خاندان و یاران و اصحاب ایشان خلاصه نمی شود؛ بلکه بیان فلسفه این قیام منحصر به فرد و علت وقوع آن و همچنین نمایش شکوه و جلال و عظمتش، یکی از وظایف همیشگی اهل مدح و وعظ است؛ به بیان دیگر آنان نباید از یاد ببرند که کربلا باید با جلالت و شکوه نشان داده شود و نه با ضعف و وهن.
ارتباط بیشتر اهل وعظ با نسل جوان
ارتباط بیشتر اهل وعظ و مدح با نسل نوجوان و جوان و شنیدن حرف دل مردم (داشتن گوش شنوا) امر بسیار مهمی است که همواره باید مورد توجه جدی این قشر باشد. از رهگذر همین مطلب به ظاهر ساده است که واعظ و مداح می تواند در منطقه خود، به گفتمان سازی اسلامی و انقلابی دامن بزند و اهل فکر و بصیرت بیشتری پرورش دهد امری که از نیازهای امروز جامعه ماست.
تحکیم عقاید و اخلاق و بیان احکام بویژه درباره اهمیت کسب مال حلال و دوری از مال حرام و شُبهه ناک، بخش مهمی در منابر حسینی است؛ همچنین بر اهل منبر است که قسمتی از همه منبرهای خود را به بیان تفسیر قرآن و پیام های کاربردی قرآنی اختصاص دهند تا برترین و کامل ترین کتاب آسمانی بشر، بیشتر وارد زندگی عموم مردم شود.
یکی از توصیه های مراجع معظم تقلید درباره منبرهای حسینی، ضرورت استفاده از چهره های روحانی در این مجالس است. در این باره می توان اینگونه توصیح داد که در برخی از مناطق کشور و به ویژه کلانشهرها، استفاده از منبری های غیر روحانی در حال گسترش است؛ البته عموم این افراد، افراد باسواد و محترمی هستند اما نباید از یاد بُرد که چهره های روحانی نباید از مجالس حذف شوند.
سوق نیافتن مداحی به سبک های مبتذل و پیش پاافتاده و استفاده از سبک های اصیل و سنتی، از دیگر توصیه های همیشگی مراجع معظم تقلید به جامعه مداحان است.
یکی از مواردی که در عزاداری سال های اخیر، متأسفانه رشد بسیاری داشته است بی توجهی عزاداران به مبحث بسیار مهم حق الناس است. بارها دیده شده که عزاداران با بلند کردن صدای بلندگوها در خارج از مساجد و تکایاها و یا بستن راه مردم در عزاداری خیابانی و راه اندازی ایستگاه های صلواتی، حق الناسی بر ذمّه خود پدید می آورند. در حقیقت آنان فراموش می کنند که عزاداری یک مستحب مؤکد اما رعایت حق الناس یک واجب قطعی و همیشگی است. از این رو باید هُشدار داد که به جز دو روز تاسوعا و عاشورا که عزاداری خیابانی و حضور در صحنه، به نوعی تعظیم شعائر محسوب می شود در سایر ایام باید رعایت اینگونه مسائل را کرد. همچنین مدیران هیئات و البته واعظان و مداحان هم باید به این نکته ظریف توجه داشته باشند که طول دادن عزاداری تا پاسی از شب – که حتی منجر به قضا شدن نماز صبح برخی عزاداران می شود – هیچگونه توجیه شرعی و عقلی ندارد و باید از آن پرهیز کرد.
به هر حال امید می رود که عزاداران حسینی با عمل به این توصیه های راهبردی مراجع معظم تقلید؛ بهره معنوی بیشتری از این ایام ببرند و این معنویت را برای همیشه با خود به همراه داشته باشند.
انتهای پیام/138
تگ ها
آخرین عناوین
