2 دهه تلاش علمی بانوان در حوزه‌های علمیه

به گزارش قم نیوز، روزنامه همشهری با حجت الاسلام والمسلمین محمود رضا جمشیدی مدیر حوزه‌های علمیه خواهران در سراسر کشور و عضو جامعه مدرسین به گفت‌وگو پرداخته است.

سابقه تعلیم بانوان در حوزه‌های علمیه به چه زمانی می‌رسد؟
تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، در بخشی از شهرهای قم، اصفهان پیشینه‌ای برای تحصیلات حوزوی وجود داشته است اما چیزی به اسم مکتب خواهران نداشتیم.
در طول تاریخ، حوزه‌های علمیه، خواهران مجتهد و فاضل زیادی را تحویل جامعه داده‌اند که در علوم و فنون حوزوی سرآمد بوده‌اند و حتی محدث وافراد رجالی و حدیثی در بین بانوان داشته‌ایم که به سبب استعداد و علاقه شخصی یا ارتباط با بیوت علما و تحت اشراف علمای بزرگ به تحصیل علوم دینی می‌پرداختند ولی به صورت سازمان یافته نبود.

آثار و برکات انقلاب اسلامی برای تحصیل بانوان طلبه چه بوده است؟
حوزه‌های علمیه خواهران پس از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت گسترده مورد توجه قرار گرفت و سازمان یافت و اولین بار در قم با محوریت جامعة الزهرا (س) که هیئت مؤسس آن بزرگانی چون آیت الله العظمی مشکینی، آیت الله العظمی فاضل و آیت الله العظمی موسوی اردبیلی بودند. هرکدام از این افراد از وزنه‌های حوزه علمیه محسوب می‌شدند که یک چنین هیئت مؤسسی نشان از توجه مرحوم امام (ره) به حوزه علمیه خواهران داشت و در ابتدای سال 76 مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران به شکل مستقل از طرف شورای عالی حوزه ایجاد شد.
در ابتدای امر حدود 150 مدرسه علمیه شناسایی شده بود و در اولین اجلاس حوزه‌های علمیه خواهران در خرداد 1376 ستادی به منظور معرفی و مدیریت حوزه‌های علمیه و ساماندهی وضعیت پراکنده حوزه‌های علمیه خواهران و سیاسگذاری این عرصه فعال شد.

در سال 76، 88 مدرسه علمیه خواهران در اجلاس نخست حضور داشتند و در اجلاس جدیدمان که در 30 دی ماه و 1 بهمن ماه، برگزار شد 413 واحد آموزشی از سراسر کشور شرکت کردند که نشاندهنده گسترش پهنه حوزه‌های علمیه در سراسر کشوراست و اگر آمار 3 استان خراسان و جامعة الزهرا را هم اضافه کنیم، عدد مدارس علمیه خواهران کشور به 467 واحد آموزشی می‌رسد که رقم بسیار قابل توجهی است.
جمع کل خواهران شاغل به تحصیل حدود 70 هزار نفر است و اگر آمار فارغ‌التحصیلان را اضافه کنیم، حدود 160 هزار طلبه خواهر در سراسر کشور داریم که نوید یک سپاه فرهنگی، دینی، تبلیغی و آموزشی است و این رقم، سرمایه بسیار بزرگی برای حوزه‌های علمیه است.

بودجه توسعه حوزه حوزه‌های علمیه خواهران از کجا تأمین می‌شود؟
آیت الله العظمی مکارم شیرازی که در اولین اجلاس حوزه‌های علمیه خواهران صحبت کردند و در آن زمان ریاست شورای عالی حوزه را به عهده داشتند سیاستی را تعیین کردند که گسترش حوزه باید براساس تشکیل هیئت امنا صورت بگیرد.
هیئت امنای مدارس حوزه‌های علمیه خواهران نقش مؤثری در شکل‌گیری و هویت بخشی و توسعه حوزه‌های علمیه خواهران در سراسر کشور داشتند. مؤسسین متقاضی تأسیس و شکل‌گیری مدارس هستند و هیئت امنا از آن‌ها پشتیبانی می‌کنند و بر مسائل ناظر هستند.
رمز اصلی توسعه حوزه خواهران را باید در توجه به دو رویکرد دید که یکی مسئله جدی گرفتن هیئت امنا و هیئت مؤسس و دیگری حمایت‌های دولت در زمینه سخت‌افزاری و پشتیبانی کلان از حوزه‌های علمیه است و البته نسبت این کمک‌ها با آنچه اتفاق افتاده است، نسبت متفاوتی است و بر اساس آمار ما، نسبت یک به پانزده است.

کمک‌های دولت شاید رقمی به نزدیک به 150 میلیارد تومان است اما مجموعه کاری که انجام شده است، بیش از 1600 میلیارد تومان است که از ارزش افزوده زمین تا ارزش تجهیزات و امکاناتی فراهم شده است که دو بخش مؤثر بوده‌اند یکی مؤسسین و دیگری منابع محلی استانی و خیرین است.

خیران در تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران چه نقشی دارند؟
حضور خیران نیز در این زمینه بسیار شاخص بوده است زیرا خیران اثر حضور حوزه‌های علمیه را در ارتقای وضعیت فرهنگی، اخلاقی، دینی خواهران در منطقه خودشان دیده‌اند و پیشتاز شدند.

در اجلاس اخیر جامعه مدرسین یکی از خیرین، پس از صحبت‌های آیت الله العظمی مکارم شیرازی، احداث 5 مدرسه در خارج از کشور تقبل کرد. وی قبلاً منزل شخصی خود را در منطقه شرق تهران، به احداث یکی از بزرگ‌ترین مدرسه اختصاص داده بود که هم‌اکنون 400 طلبه در آن مشغول هستند و اعلام آمادگی اختصاص دو منزل دیگر با ظرفیت 1500 طلبه را کرده است، این اقدام ظرفیت عظیم و قابل توجهی است که هم به توسعه و ماندگاری حوزه کمک می‌کند و رمز بقا و ماندگاری حوزه‌های علمیه است، زیرا مردم خودشان را بانیان اصلی توسعه و تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران می‌دانند که این موضوع بسیار مهم و قابل توجهی است.

چشم‌اندازی که برای حوزه علمیه خواهران در سال 1404 اندیشیده‌اید بیان کنید؟
پیش بینی ما این است که حدود 250 هزار طلبه را تا افق 1404 تربیت کنیم و علاوه بر مسئله توسعه کمی، مسئله توسعه کیفی را در عرصه آموزشی و فرهنگی و تربیتی را نیز تعقیب می‌کنیم، یعنی ارتقاء کیفی در کنار ارتقاء کمی باشد و حوزه‌های علمیه خواهران خودکفا شوند.

در سال 1376، کم‌تر از 10 درصد اساتید حوزه علمیه بانوان خواهر بودند که امروز این نسبت برعکس شده است و از 7140 استاد، 196 استاد مرد هستند که آن هم در سطح 3 هست و اکثر اساتید در سطح 2 و 3 از خواهران واجد شرایط طلبه هستند.

در اکثر جشنواره‌های حوزوی، خواهران طلبه اشتیاق بیشتری برای حضور از خود نشان می‌دهند و از نظر نتیجه کار و رتبه نیز خواهران طلبه جلوتر حرکت می‌کنند و میدان برای پژوهش در سطوح بالا وجود دارد. همچنین در بخش پژوهش خواهران فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری داریم.

بیش از 120 اثر قرآنی که برآیند تجمیع کننده آثار خواهران است، در آستانه انتشار است و چندین هزار مقاله، تحقیقات پایانی و آثار مستقل تولید شده است، در زمینه کرسی‌های آزاد اندیشی و نقد در حوزه‌های علمیه خواهران که دو سال پیش این کرسی‌ها 50 کرسی بوده ولی امروز بیش از 300 کرسی آزاد اندیشی خواهران در کشور فعال است.

آثار حضور خواهران طلبه در عرصه فرهنگی کشور چیست؟
حضور خواهران در عرصه فرهنگ بسیار جدی است. در اکثر طرح‌های کلان کشور که برای خانم‌ها اجرا می‌شود خواهران طلبه حوزه‌های علمیه خواهران حضور جدی دارند مثل طرح صالحین و طرح رحمت که بیش از 1000 مربی از خواهران طلبه استفاده کردیم که به ارتقاء سطح کیفی مسائل خواهران می‌پردازند و در زمینه فرق و ادیان، مکاتب، مسائل خانواده و مهدویت به فعالیت می‌پردازند.

شاهد درخواست زیاد خواهران طلبه برای حضور هستیم که با کمبود ظرفیت روبرو هستیم شما در این زمینه چه اقدامی انجام داده‌اید؟
با کمک‌های دولت محترم و خیرین و بانیان، بیش از 300 پروژه داشتیم که نیمی از آن‌ها تمام شده است و بقیه در حال احداث و تکمیل و تجهیز است و مرحله بعد هم پروژه‌های دیگری هست. علی رغم مشکلات اقتصادی دولت‌ها، ما هیچ پروژه عمرانی را در سال‌های اخیرتعطیل نکردیم و هر 10 روز یک بار به لطف الهی و کمک خیرین و پشتیانی استان‌ها، یک پروژه را در 2 سال اخیر افتتاح کردیم که نوید گسترش ظرفیت حوزه‌های علمیه است.
حوزه‌های علمیه خواهران متعلق به همه دولت‌ها است و در عین حفظ اصول خود، چون نقش مؤثری در ارتقاء فرهنگ دینی داشته است، در تعامل با دولت‌ها، موفق بوده است. حوزه‌های علمیه خواهران از سوی دیگر استقلال سیاسی دارند و شاخصه‌های نظرات شخص رهبر معظم انقلاب را رعایت کرده‌اند و وارد دسته‌بندی‌های جناحی نشدیم اما در مسیر نظرات رهبری پیشتاز هستیم.

انتهای پیام/ 105