قم نيوز : مدیر مدرسه تمهیدی و مسئول پذیرش مدرسه عالی فقه و علوم اسلامی گفت: با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری و مصوّبات ما در این مدرسه عالی به دنبال تربیت متخصصین دانش فقاهت هستیم و در این زمینه گام های موثری برداشته ایم.
به گزارش قم نیوز حجت الاسلام و المسلمین علی اصغر همتیان با اشاره به تاریخچه موسسه عالی فقه و علوم اسلامی اظهارداشت: این مرکز آموزش عالی به امر مبارک مقام معظم رهبری تاسیس شد و در سال 95 اولین پذیرش را انجام داد.
استاد حوزه علمیه قم افزود: این موسسه با هدف برنامه ریزی و اقدام در امر تولید علم و پیش بردن مرزهای دانش دینی در عرصه های مورد ابتلای جامعه امروز بشری و پاسخگویی به نیازهای فکری، علمی و دینی جهان اسلام و نظام اسلام تاسیس شده است.
حجت الاسلام و المسلمین همتیان ادامه داد: بدیهی است تحقق این امر تنها از طریق تقویت و ایجاد تحول در ساز و کار های آموزشی و پژو هشی در حوزه های علمیه و سوق دادن آنها بسوی تولید «نظریه های نوین » درارتباط با نظام های مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی امکان پذیر است، سازو کاری که منجر به پیدایش جریان علمی نو و زاینده در حوزه های علمیه مبتنی بر اندیشه های حضرت امام (ره ) و هدایت های رهبر معظم انقلاب و همسو با نظرات مراجع معظم تقلید و بزرگان حوزه می باشد.
مدیر مدرسه تمهیدی حوزه علمیه بیان داشت: با توجه به گستردگی دانش فقه و نقش تعیین کننده آن در هدایت رفتاری جامعه و نظام اسلامی، اولویت اصلی موسسه تقویت دانش فقاهت می باشد که با یاری خداوند بر اساس چشم انداز تعیین شده، به تدریج و برحسب امکانات و آماده شدن برنامه ها به بیش از 15 رشته فقهی تخصصی همچون؛ فقه اقتصاد، فقه جزاء، فقه خانواده، فقه سیاسی، فقه قضاء، فقه اخلاق، فقه تعلیم و تربیت ، فقه پزشکی توسعه پیدا می کند.
وی گفت: در حال حاضر این موسسه در سه رشته تخصصی « فقه اقتصاد»، « فقه جزا » و « فقه خانواده » با 46 طلبه فعالیت دارد.
حجت الاسلام و المسلمین همتیان با اشاره به دغدغه ها و سیاست های مدرسه عالی فقه و علوم اسلامی افزود: « اهتمام به تهذیب اخلاقی و ارتقای معنوی و روحیه انقلابی طلاب »، « محوریت و تکیه بر روش فقه جواهری رویکرد تخصصی فقهی، اصولی و آموزش اجتهادی بر اساس نیازمندیهای کنونی نظام و امت اسلامی »، « آموزش دروس تکمیلی حوزوی و تقویت مهارتهای آموزشی و پژوهشی موثر و کار آمد » از امور مورد توجه موسسه می باشد.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: « اهتمام به پژوهش و تقویت تفکر خلاقانه»، «بهره گیری از اساتید توانمند و شایسته »، « استفاده حداکثری از فرصت ها و تعطیلات »، « فراهم نمودن امکانات آموزشی و پژوهشی مناسب»، « اهتمام به نیازهای تربیتی و فرهنگی خانواده های محترم طلاب »، «تامین کمک هزینه تحصیلی مناسب» از دیگر موارد است.
وی در خصوص سیاست پذیرش موسسه عالی فقه و علوم اسلامی اظهارداشت: سیاست موسسه پذیرش طلابی است که به لحاظ استعداد، سخت کوشی و ویژگی های شخصیتی در حد خوب و شایسته بوده تا بتوانند اهداف موسسه را برای رسیدن به مرتبه علمی برجسته در عرصه های مورد نیاز نظام اسلامی جامعه کنونی ، محقق سازند .
عضو مجمع نمایندگان و طلاب حوزه علمیه قم ادامه داد: برنامه تحصیلی مدرسه برنامه ای تمام وقت و پرحجم می باشد، بطوریکه به آمادگی جسمی، روحی و خانوادگی و انگیزه قوی برای ورود به عرصه های تخصصی پژوهش های فقهی نیازمند است.
حجت الاسلام و المسلمین همتیان ابراز داشت: این مدرسه عالی در قبال تلاش مجدانه طلاب، موظف به فراهم کردن شرایط رشته علمی و تهیه امکانات لازم مادی، رفاهی و ایجاد فضای مناسب تربیتی و اخلاقی برای آنان و خانواده های شان در حد میسور و با حدود متعارف حوزه می باشد.
مدیر مدرسه تمهیدی حوزه با اشاره به شرائط عمومی پذیرش در مقاطع آموزشی گفت: « اعتقاد و علاقمندی به کار متمرکز فقهی با رویکرد تخصصی در فقه »، « آمادگی وفراغت بال جهت حضور فعال و با نشاط علمی در مدرسه»، « عدم اشتغال به فعالیت های اجرایی و علمی خارج از مدرسه به استثنای یک تدریس حوزوی»، «بر خورداری از صلاحیت های عمومی و اعتقاد و التزام به نظام اسلامی و ولایت فقیه»، « تعهد به اتمام دوره آموزشی و پژوهشی مدرسه »، « موفقیت در آزمون علمی و مصاحبه » از جمله شرایط عمومی پذیرش این مرکز علمی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به سیاست های آموزشی موسسه اشاره کرد و افزود: نظام درسی موسسه بر گرفته از سنت علمی حوزه علمیه با استفاده از امکانات آموزشی، کمک آموزشی، پژوهشی و شیوه های نوین امروزی می باشد. بنابراین ، کمک به نوشتن پایان نامه سطوح ۳ و ۴ در مسیر رشته تخصصی برای دستیابی به مدارج علمی مورد توجه بوده و برای این منظور با مدیریت حوزه علمیه تعامل می نماید.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: آموزش مدرسه برای نیل به اهداف و سیاست های بالادستی موجود در موسسه عالی آموزش فقه و علوم اسلامی دارای سیاست های کلی حاکم بر خود خواهد بود که از جمله این موارد می توان به ؛ « حضور فعال وموثر در فرآیند یادگیری و تمرکز جدی بر دروس فقه و اصول در طول دوره »، « انجام پژوهش در موضوعات مرتبط با دروس در تمامی مقاطع بر اساس برنامه ریزی انجام شده توسط واحد پژوهش»، « داشتن حداقل ده ساعت فعالیت علمی مفید روزانه در ارتباط با برنامه های علمی مدرسه » اشاره کرد.
عضو مجمع طلاب و نمایندگان حوزه علمیه قم بیان داشت: « به حداقل رساندن تعطیلات درسی جهت استفاده نمودن بهینه از عمردر فرآیند تحصیل در راستای تامین اهداف عالیه موسسه و استفاده مفید از تعطیلات تابستانی»، « طلاب در تمامی رشته های تخصصی ، در کنار تحصیل دروس فقهی و اصولی به عنوان ثقل کار در فرایند تحصیل آنان ، از آغاز دوره ، دروس آشنایی با دانش جدید و آکادمیک مناسب و موثر در فرایند اجتهاد فقهی همسو با رشته تخصصی در حال تحصیل خود را به صورت منظم و برنامه ریزی شده خواهند گذراند . به گونه ای که در پایان مقطع آموزشی طلاب محترم بر تمام بخش های این دانش – که برای نظریه پردازی فقهی و تولید علم لازم است – تسلط خواهند یافت»، « توجه به حوزه ی علم در عر صه های بین المللی و برنامه ریزی برای طلاب بمنظور علاقمندی به مطالعه و پیگیری آثار و نظریات علمی مطرح در فضای بین الملل و جهان اسلام و اهل سنت در حوزه های مرتبط با رشته تخصصی خود و هم چنین ارتباط و تعامل علمی با آنان » از جمله دیگر موارد می باشند.
مسئول پذیرش موسسه عالی فقه و علوم اسلامی در ادامه به سیاست های پژوهشی این مرکز علمی اشاره کرد و گفت: توجه به کیفیت و تربیت پژوهشگر از اولویت های ممتاز این موسسه می باشد بطوریکه ما مسائلی از جمله ؛ « ایجاد روحیه پژوهشگری در طلاب »، « توانمندي و تسلط بر مهارتهاي پژوهشی »، « توجه به پژوهشهای کارآمد و کاربردی» را دنبال می کند.
حجت الاسلام و المسلمین همتیان در بخش دیگری از سخنانش به مدرسه علمیه تمهیدی به عنوان یکی از مدارس وابسته به موسسه عالی فقه و علوم اسلامی اشاره کرد و افزود: برنامه اصلی موسسه از مقطع درس خارج آغاز می گردد ولی برای جذب طلاب دارای انگیزه کافی، مستعد و توانمند برای دوره عالی حوزه، نیازمند پذیرش تعداد بیشتری از طلاب از پایه های قبل می باشیم تا گزینش طلاب واجد شرایط از میان آنها برای دوره خارج امکان پذیر باشد.
مدیر مدرسه تمهیدی اظهارداشت: از این رو علاوه بر مدرسه عالی فقه و علوم اسلامی مدرسه تمهیدیه نیز تاسیس شده است، مدرسه تمهیدی آموزش طلاب را به مدت دو سال با محوریت دروس پایه 9 و 10 بر عهده دارد، در این مدرسه علاوه بر دروس جاری حوزه آموزش های تکمیلی، دروس جنبی، مهارتهای پژوهشی و هم چنین پیش نیازهای علمی لازم برای ورود به مدرسه عالی و آمادگی برای رشته های تخصصی، آموزش داده می شود.
وی به شرایط ورود به مدرسه تمهیدیه اشاره کرد و افزود:« معدل سالانه بالای 17در سطح یک و پایه 7 »، «حداکثر سن 23 سال برای دارندگان مدرک سیکل ، حداکثر تا 28 سال برای دارندگان مدارک بالاتر « به نسبت مدرک» و یک « تبصره که از متقاضیانِ دارای توانمندی و برجستگیهای فقهی خاص که یکی از شرائط فوق را نداشته باشد، ثبت نام بعمل می آید و موضوع در کمیسیون خاص بررسی و نسبت به پذیرش طلبه تصمیمگیری میشود » از جمله این شرایط می باشد.
حجت الاسلام و المسلمین همتیان بیان داشت: دانش پژوهان از آغاز درس خارج به مدرسه عالی وارد شده و یک دوره حدودا 5 ساله آموزشی را در دو مقطع به پایان رسانده و برای مرحلۀ عالی پژوهشی به مرکز علمی-پژوهشی موسسه وارد می شوند . دوره مدرسه عالی به لحاظ محتوای درسی به دو مقطع «خارج مقدماتی» و «خارج عمومی» قابل تقسیم است .
وی ورود به مدرسه عالی را به دو بخش « مقطع مقدماتی خارج فقه و اصول» و « مقطع عمومی خارج فقه و اصول» تقسیم بندی کرد و اظهارداشت: طلاب در ابتدای درس خارج و پس از موفقیت در اتمام سطح عالی حوزه های علمیه وارد این مقطع شده و طبق سنت علمی حوزه، در مرحله اول درس خارج فقه، دوره ای 2 تا سه ساله را صرف ابواب عبادات (بالمعنی الاعم ) نموده و مبانی استنباط و اجتهاد حاکم بر این ابواب را به صورت عمیق فرا خواهند گرفت.
استاد حوزه علمیه قم اذعان داشت: هم چنین طلاب خارج اصول را نیز با تاکید بیشتر بر مباحث پرکاربرد ،به صورت درس هر روزه می گذرانند و دوره اصول را همچنان در مقطع عمومی خارج فقه و اصول ادامه خواهند داد . این دروس درآغاز با محوریت استاد و شرکت فعال طلاب در مباحث ارائه می شود و به تدریج به سوی ارائه توسط طلاب و هدایت فعالانه ی استاد پیش خواهد رفت.
وی در خصوص دروس تکمیلی و عمومی این مدرسه گفت: در مقطع اول مدرسه عالی که مقطع «خارج مقدماتی» نامیده می شود برای طلاب علاوه بر گذراندن درس های فقه و اصول، «دروس تکمیلی حوزوی» مانند: درایه و رجال، تفسیر موضوعی، فلسفه و نیز مباحثی مانند: فلسفه اصول و فقه، فلسفه و مبانی اجتهاد به صورت مطالعه و مباحثه ارائه می گردد.وهم چنین ، «دروس عمومی و پایه» مانند زبان عربی، زبان انگلیسی و ریاضی پایه نیز در حد نیاز پبیش بینی می گردد . قابل ذکر است که تسلط طلاب بر زبان عربی روز امری ضروری برای همه طلاب حوزه های علمیه ایران است که بدون آن، امکان تاثیر حضور فعال و تاثیر گذار مکتب اهل بیت در جهان اسلام و جامعه امروز بشری به شدت تقلیل می یابد . و زبان انگلیسی نیز تنها در حد توان فهم متون تخصصی مرتبط با رشته در برنامه قرار دارد .
مدیر مدرسه تمهیدی افزود: از آنجا که طلاب در این مدرسه با انتخاب یک رشته تخصصی لازم است با دانش های جدید مرتبط با آن رشته آشنا و بر آن مسلط شوند اطلاع آنان از پیشینۀ شکل گیری این دانش ها و مبانی غیر دینی آنها و ارتباط مبانی آنها با مبانی اندیشه دینی ضروری است. از این رو، «دروس بنیادین» مانند آشنایی با فلسفه علم و فلسفۀ علوم انسانی و فلسفه های خاص هر یک از علوم مرتبط و نیز مساله مکتب ها و نظام های اجتماعی اسلام به صورت کلان پیش بینی شده است.
وی تاکید کرد: علاوه بر این، طلاب دروس آشنایی با رشته های تخصصی را هم خواهند گذراند تا با کسب آگاهی لازم نسبت به رشته های موجود توانایی انتخاب رشته را کسب کرده باشند.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: پذیرش طلاب در این مدرسه از طرق؛ "مدرسه تمهیدی": طلابی که دوره تمهیدی را در موسسه عالی فقه و علوم اسلامی به پایان رسانده اند می توانند برای ورود به دوره عالی ثبت نام نمایند و در پذیرش دارای اولویت می باشند، و " طلاب مدارس مرتبط" : طلابی که در مدارس مرتبط قم و یا شهرستانها، «تحت پوشش برنامه هدایت و حمایت طلاب مستعد» قرار داشته اند و این برنامه را با موفقیت گذرانده باشند نیز برای پذیرش در مدرسه عالی در اولویت قرار دارند .
حجت الاسلام و المسلمین همتیان بیان داشت: علاوه بر برگزاری دوره سطح در مدرسه تمهیدی، «طرح هدایت و حمایت طلاب مستعد دورۀ سطح» در مدارس مرتبط بویژه در شهرستانها در دست برنامه ریزی و اجراست. در این طرح طلاب مستعدی که در مدارس دیگر و یا در حوزه آزاد مشغول به تحصیل هستند تحت هدایت علمی قرار گرفته و برای جذب در مدرسه عالی در مقطع خارج آماده می شوند .
وی ادامه داد: طلابی که دورۀ سطح را در مدارس دیگر و یا به صورت آزاد گذرانده اند نیز می توانند در آزمون ورودی اول خارج موسسه شرکت کنند .پذیرفته شدگان دوره ای را برای فراگیری دروس عمومی و پیشنیاز که از سوی مدرسه اعلام می گردد خواهند گذراند.
مسئول پذیرش موسسه عالی فقه و علوم اسلامی، در ادامه به شرایط اختصاصی پذیرش طلاب در مقطع مقدماتی خارج فقه و اصول این موسسه اشاره کرد و گفت: «اتمام سطوح عالی حوزه(۱۰ پایۀ اول) با معدل کل حداقل 17»و «داشتن حداکثر 30 سال » از جمله شرایط اختصاصی می باشد.
وی تاکید کرد: از متقاضیانِ دارای توانمندی و برجستگیهای فقهی خاص که یکی از شرائط فوق را نداشته باشد، ثبت نام بعمل می آید و موضوع در کمیسیون خاص بررسی و نسبت به پذیرش طلبه تصمیمگیری میشود.
استاد حوزه علمیه در ادامه به موضوع "مقطع عمومی خارج فقه و اصول " اشاره کرد و افزود: طلاب پس از پایان موفقیت آمیز مقطع خارج مقدماتی و انتخاب رشته به مقطع خارج عمومی وارد می شوند. در این مقطع علاوه بر دروس اصلی فقه و اصول، دروس آکادمیک تخصصی رشته انتخاب شده نیز ارائه می گردد .
وی اظهارداشت: طلاب در این مقطع به تحصیل اجتهادی فقه ، در ابواب فقهی مرتبط با رشته تخصصی ، در طی یک دوره حدود سه ساله متمرکز خواهند بود بطوریکه درس خارج فقه در این مقطع به صورت پژوهش محور و تطبیقی با مسائل مستحدثه ارائه می گردد. به این صورت که دانش پژوهان با هدایت استاد به مطالعه کامل کتب و نظریات مطرح پیرامون اصل مساله وهمچنین استخراج مسائل مستحدثه مرتبط پرداخته و مبحث را به صورت کامل در کلاس ارائه می نمایند و استاد پس از نقادی و تکمیل ارائه طلاب در نهایت به جمع بندی مبحث و ارائه نظریه نهایی خود می پردازد .
حجت الاسلام و المسلمین همتیان بیان داشت: تمرکز طلاب بر این درس باید به گونه ای باشد که آنان در پایان دوره مدرسه عالی، به توانمندی فهم و تحلیل مسائل فقهی بر اساس مبانی اصولی دست یافته و برای ورود به دوره پژوهش های تخصصی در مرکز تخصصی آماده شده باشند.
مدیر مدرسه تمهیدی قم ادامه داد: مدرسه عالی در کنار برنامه بلند مدت خود که از اول خارج اجرا می شود، از میان فضلایی که حداقل نیمی از دوره تحصیل خارج خود را به مدت تقریبی 5 سال درس خارج گذرانده و توانایی علمی قابل قبولی را در مباحث اصولی و فقهی به دست آوردهاند برای برنامۀ میان مدت خود پذیرش می نماید. در این برنامه فضلای پذیرش شده در بدو ورود نسبت به انتخاب رشته اقدام در یک دورۀ حدودا سه ساله بر شرکت فعال در درس روزانه فقه که بر ابواب مرتبط با رشته تخصصی و مسائل مستحدثه آن متمرکز است و نیز به فراگیری دروس آکادمیک مورد نیاز می پردازند.
وی به شرایط اختصاصی پذیرش در این مقطع اشاره کرد و افزود: «داشتن معدل کل حداقل 17 در ۱۰ پایۀ اول»، « حضور حداقل ۵ سال در درس خارج فقه و اصول» و « داشتن حداکثر ۳۴ سال» از جمله این شرایط می باشد که البته متقاضیان اگر دارای توانمندی و برجستگیهای فقهی خاص که یکی از شرائط فوق را نداشته باشند، ثبت نام بعمل می آید و موضوع در کمیسیون خاص بررسی و نسبت به پذیرش طلبه تصمیمگیری میشود.
وی به تبیین فعالیت های پژوهشی مدارس اشاره کرد و گفت:
1- انجام تحقيقات کلاسي در راستای آموزش پژوهش محور از جانب واحد پژوهش در مدرسه مورد توجه بوده ، از این رو در هر سال تحصيلي هر طلبه لازم است در 4 تا 6 موضوع از موضوعات فقهي يا اصولي آموزش يافته، تحقيق علمي نمايد. تتبع در اقوال و ادله و ارائه ديدگاه منتخب و بيان ثمره عملي در ضمن رعايت قواعد تحقيق در انجام آن امری لازم است.
2- ارائه حداقل يک مقاله علمي پژوهشي در هر سال با تاکيد بر جنبه نوآوري آن ، که اين مقالات ضمن واجد بودن محتوای علمي قابل قبول بايد از نظر شکلي و ساختاري نيز از مقبوليت قابل توجهي برخوردار باشند.
3-نوشتن تقریر مباحث مطرح شده در دروس سطح و خارج نیز مورد تاکید است. نوشتن تقریر باید با مراجعه به متون و منابع اصلی بحث صورت گرفته و نوشته حاصل بیان و تقریر خود طلبه باشد نه ذکر بیان استاد. زیرا هدف تقریر بالا بردن توان فهم طلاب از منابع و نیز تقویت قدرت تحلیل مطالب عمیق علمی است که تنها از طریق تبیین مطالب با بیان نویسنده به دست می آید.
حجت الاسلام و المسلمین همتیان به توانمندی های فارغ التحصیلان دوره های تخصصی موسسه عالی فقه و علوم اسلامی اشاره کرد و گفت: با استعانت از عنایات خداوند متعال و مطابق برنامه ریزی های انجام شده فارغ التحصیلان دوره های آموزشی و پژوهشی باید به توانمندی هایی همچون؛ « توانمندی استنباط احکام فقهی و مسائل مستحدثه در حوزه های فقهی تحصیل شده »، « توان تحلیل موضوعات مستحدث و نوظهور برای پاسخ گویی به سوالات فقهی »، «توانایی تحقیق و تدریس ابواب مختلف فقهی مرتبط با رشته های تخصصی خود »، «توان پژوهش های نوین و تالیف کتب و مقالات تخصصی در حوزه های مرتبط با رشته های خود »، «مشارکت در تهیه قوانین و مقررات مورد نیاز نظام اسلامی بر اساس فقه اهل بیت ، در حوزهای مختلف فقهی تحصل شده » و «حضور موثر در شوراهای فقهی نهادهای گوناگون نظام اسلامی و ارائه مشاوره به آنها» از جمله این توانمندی ها می باشند.
مدیر مدرسه تمهیدی قم در ادامه به امور تهذیب، تربیتی و فرهنگی مدارس اشاره کرد و افزود: از آن جا که تعالی اخلاق و معنوی از دیر باز یکی از ارکان هویت حوزه های علمیه شیعه بوده و مراجع و علمای عالی مرتبه ی حوزه های علمیه در تاریخ درخشان هزار ساله آن ، پیوسته در عرصه ی تهذیب اخلاقی ، ورع و تقوی پیشتاز و مقتدای طلاب و مردمان با ایمان بوده اند امروز نیز – همچنان که حضرت امام ره و رهبری معظم مدظله بر آن تاکید داشته و دارند – این امر مهم باید بیش از گذشته مورد اهتمام بزرگان و برنامه ریزان حوزه قرار گیرد .
وی در بخش دیگری از گفت وگوی خود به تببین سیاست ها و رسالت های تهذیبی و تبلیغی این مرکز آموزشی پرداخت و اظهارداشت: « آماده سازی طلاب مدرسه از جهات تربیتی ،اخلاقی ، فرهنگی و تقویت بصیرت اجتماعی و سیاسی برای رشد و تعالی متناسب با اهداف عالی مدرسه »، « ایجاد و تقویت انس و پیوند با معارف نورانی وحی و میراث معنوی پیامبر صلی الله و علیه و اله وسلم و اهل بیت علیهم السلام »، « گسترش روحیه معنویت گرایی وعبودیت ،پرورش شخصیت جامع و متعادل»، «توانمند سازی طلاب در مهارت های تبلیغی ، فرهنگی ، هنری و دیگر محورهای مورد نیاز»، «توجه و برنامه ریزی اخلاقی، تربیتی ، بصیرتی ، آموزشی ومهارتی برای خانوادهای محترم طلاب » از جمله این موارد است.
حجت الاسلام و المسلمین همتیان در پایان گفت وگوی خود به فعالیت های معاونت تهذیب و امور فرهنگی در چهار محور اشاره کرد و گفت: «امور اخلاقی و معنوی» «امور تربیتی و مشاوره امور فرهنگی – اجتماعی» «فوق برنامه های آموزشی و مطالعاتی» «امور خانواد های محترم طلاب» از جمله این محورها می باشد.
وی تاکید کرد: در عرصه فعالیت های" اخلاقی – معنوی"؛ این دسته از فعالیت ها با هدف گسترش و ارتقای روحیۀ معنوی و اخلاص و عبودیت در میان طلاب و خانواده های آنان و اهتمام به تهذیب اخلاقی از طرق گوناگون مانند برگزاری کلاس اخلاق ، برگزاری مراسم عبادی روزانه و هفتگی و در عرصه " فعالیت های تربیتی و مشاوره " شامل؛ راهنمایی و هدایت تربیتی و روانشناختی و تقویت مهارتهای فردی و اجتماعی؛ و پایش، ارزیابی و تحلیل روند رشد شخصیتی طلاب می باشد.
استاد حوزه علمیه قم به عرصه های « فرهنگی » و « فوق برنامه های آموزشی و مطالعاتی » معاونت تهذیب و امور فرهنگی اشاره کرد و گفت: در" فعالیت های فرهنگی" هدایت و حمایت فعالیت های فرهنگی-مذهبی که توسط طلاب برای خود و خانواده هایشان برگزاری می شود مانند برگزاری مراسم در مناسبت های مذهبی و انقلابی، برنامه های ورزشی جهت افزایش نشاط وپویایی طلاب وخانواده ها و کارمندان و تشویق آنان به ورزش شامل استخر؛ کوه پیمایی- پیاده روی، سفرهای زیارتی و سیاحتی طلاب و خانواده ها مد نظر می باشد.
وی به فعالیت های فوق برنامه های آموزشی و مطالعاتی اشاره کرد و گفت: این برنامه با هدف ارتقای توانمندی فکری و دانشی طلاب و خانواده ها در زمینه های مختلف مانند مهارتهای سبک زندگی و ارتقای توان درک و تحلیل مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی- انقلابی طلاب برنامه ریزی می شود.
حجت الاسلام و المسلمین همتیان به فعالیت های « امور خانواده های طلاب » پرداخت و افزود: با عنایت به نقش تاثیر گذار خانواده ها در رشد و پیشرفت اخلاقی و علمی طلاب، توجه ویژه به امور تربیتی و فرهنگی فرزندان و همسران محترم طلاب مدرسه در اولویت برنامه های فرهنگی تربیتی مدرسه قرار دارد. برنامه ها پس از نیازسنجی و اولویت بندی در قالب برنامه هایی از جمله ؛ «مشاوره و راهنمایی: ارائه مشاوره در مسایل مرتبط با خانواده ها از جمله: همسرداری ، تربیت کودکان ، مدیریت خانه »، « کلاسهای آموزشی: آموزش مباحث معرفتی، آموزش احکام، آموزش قرآن، اخلاق»، « کلاسهای مهارتی: آموزش و مهارت افزایی در مواردی از جمله: آشپزی، خیاطی، بافندگی،و « اردوهای: زیارتی، مهارتی، تفریحی » پیگیری و دنبال می شوند.