تغییر الگوی کشت لازمه توسعه اقتصادی قم

به گزارش قم نیوز کشاورزی یکی از مهمترین بخش های اقتصادی قم است که نقش مهمی در روند توسعه استان دارد، اما این حوزه مهم و تاثیر گذار در سالهای اخیر با چالش جدی کم آبی و افزایش شدید دما مواجه شده است که برای عبور از این وضعیت، نیازمند برنامه ریزی های جدید و استفاده از روش های نوین علمی است.
استفاده از راهبرد تغییر الگوی کشت، یکی از مهمترین این سیاست هاست که می تواند موجب حفظ حیات و پایداری کشاورزی قم حتی در شرایط کم آبی و تنش های محیطی موجود در استان باشد و به همین دلیل تمرکز بر اجرای این راهبرد در اولویت برنامه های سازمان جهاد کشاورزی قم قرار گرفته است.
اجرای سیاست راهبردی تغییر الگوی کشت در بخش کشاورزی قم شامل موارد مختلفی است که برای آشنایی بیشتر با جزییات آن خبرنگار ایرنا با شماری از مسئولان و کارشناسان این حوزه به گفت و گو پرداخت.

** بذر مناسب محور اجرای سیاست تغییر الگوی کشت در قم
رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم دراین زمینه گفت: یکی از مهمترین محورهای مورد توجه در اجرای سیاست های تغییر الگوی کشت در استان، استفاده از بذر مناسب با شرایط آب و هوایی قم است که در زمان کوتاه تر و با مصرف آب کمتر به محصول نهایی تبدیل شود.
محمد رضا طلایی بیان کرد: محدودیت منابع آبی در بخش کشاورزی استان به عنوان یک عامل مهم ضرورت به کارگیری بذرهایی که می تواند با آب کمتر به رشد خود ادامه دهد را روشن می سازد و به همین علت سازمان جهاد کشاورزی قم طی یک برنامه راهبردی جایگزینی بذرهای اصلاح شده و مقاوم در برابر تنش های محیطی و به خصوص کم آبی را با بذرهای معمولی آغاز کرده است.
وی افزود: این بذرها که بر اساس شرایط محیطی قم انتخاب شده، می تواند با دوره های آبیاری کمتر در برابر سردی و گرمی ناگهانی که در دمای هوای منطقه ای استان پدید می آید، مقاومت کند و به رشد خود ادامه دهد.
وی ادامه داد: استفاده از بذرهای اصلاح شده در زمین های زراعی قم، مدت زمان عملیات کشاورزی در بخش های کاشت، داشت و برداشت محصول را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد و به همین دلیل از نظر اقتصادی بسیار به صرفه است و موجب افزایش درآمد بخش کشاورزی استان و بهره برداران آن می شود.
وی افزود: به دلیل تلاش های سازمان جهاد کشاورزی قم برای آشنایی کشاورزان استان با مزایای استفاده از بذرهای اصلاح شده و نقشی که این نوع کشت در تحول اقتصادی بخش کشاورزی دارد، استقبال از این بذرها رو به افزایش است و بسیاری از بهره برداران استفاده از آن را نسبت به بذرهای معمولی ترجیح می دهند.

** گلخانه بستری مناسب برای تغییر الگوی کشت در قم
رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم همچنین گفت: کشت گلخانه ای به دلیل مصرف کم آب و مقاومت در برابر تنش های محیطی، بستری مناسب برای اجرای سیاست تغییر الگوی کشت به حساب می آید و برای کشاورزی استان مفید و سود آور است.
طلایی با بیان این که توسعه کشت گلخانه ای از جمله اولویت های سازمان جهاد کشاورزی قم است، افزود: نیازمند تغییرات اساسی در الگوهای کشت و استفاده از روش های نوین برای پرورش گیاهان در آب و هوای خشک و پرتنش استان هستیم و در این زمینه کشت گلخانه ای می تواند اقتصاد کشاورزی قم را متحول کند.
وی با اشاره به تقاضای شدید بازار نسبت به استفاده از محصولات کشاورزی باکیفیت، بیان کرد: گیاه پرورش یافته در گلخانه از نظر کیفیت، وضعیت مطلوبی دارد و می توان آن را علاوه بر بازارهای داخلی به عنوان محصول صادراتی در کشورهای منطقه به فروش رساند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از امتیازهای کشت گلخانه ای نسبت به کشت های سنتی، کاهش یافتن هزینه های تولید محصول نهایی در آن است که این موضوع می تواند سطح درآمد کشاورزان استان را افزایش دهد.
طلایی گفت: ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی و همچنین تشکیل کارگاه های بسته بندی محصول در کنار گلخانه ها، اقدام مهم دیگری است که می تواند حجم بالایی از تولید و اشتغال را برای کشاورزی استان قم به ارمغان آورد.
وی افزود: قرارگرفتن قم درمنطقه مرکزی ایران و دسترسی آن به بازارهای عمده مصرف محصولات کشاورزی کشور، نکته دیگری است که توجیه اقتصادی توسعه کشت گلخانه ای در آن را بالا می برد.
براساس برنامه ریزی های انجام شده قرار است ظرفیت کشت گلخانه ای استان قم در آینده نزدیک به 100هکتار برسد.

** کاهش شدید مصرف آب در بخش کشاورزی قم با اجرای راهبرد تغییر الگوی کشت
رئیس سازمان جهاد کشاورزی قم در ادامه گفت: اجرای طرح تغییر الگوی کشت تنها در دشت های ساوه و شریف آباد استان موجب کاهش مصرف 90 میلیون متر مکعب آب برای کشاورزی می شود.
طلایی بیان کرد: بر اساس سیاست های دولت، وزارت جهاد کشاورزی مکلف شد طرح تغییر الگوی کشت را در سطح مناطق مختلف کشور به اجرا درآورد که در همین زمینه استان قم به عنوان نمونه کشوری انتخاب شد.
وی افزود: برای این کار با نظر کارشناسان، 2 دشت شریف آباد و ساوه انتخاب و مراحل اجرای طرح در آن ها آغاز شد که با عملیاتی شدن آن در دشت شریف آباد 50 میلیون مترمکعب و در دشت ساوه 40 میلیون متر مکعب صرفه جویی در مصرف آب صورت می گیرد.
وی ادامه داد: این کاهش حجم مصرف آب بدون کاستن از سطح زیرکشت محصول های زراعی صورت می گیرد و حتی می تواند ارزش افزوده اقتصادی فعالیت های کشاورزی در منطقه را نیز افزایش دهد.
طلایی با اشاره به این که سازمان جهاد کشاورزی قم بهترین کارشناسان خود را برای اجرای دقیق این طرح اختصاص داده است، گفت: انجام این طرح برای رسیدن به هدف های مورد نظر به اعتبارات ملی و استانی مناسبی نیاز دارد که باید در زمان معین در اختیار مجریان آن قرار گیرد.
وی بیان کرد: همچنین در اجرای این طرح ملی از نظر تمام کارشناسان کشور همچون استادان دانشگاه و نهادهای فعال در بخش کشاورزی، استفاده خواهد شد.
دشت شریف آباد و ساوه در بخش جعفریه استان قم قرار دارد، قم دارای یک شهرستان به همین نام و پنج بخش جعفریه، سلفچگان، مرکزی، خلجستان و کهک است؛ جمعیت جعفریه بر اساس سرشماری سال ١٣٩٥ برابر با 9 هزار و 387 تن می باشد.

** نشا کاری ابزاری برای تغییر الگوی کشت در قم
طلایی ادامه داد: امروز کشاورزی قم به دلیل کمبود منابع آبی و تنش های محیطی، نیازمند تغییر الگوی کشت و به کارگیری روش های جدید در فرآیند تولید محصول های زراعی است و به همین دلیل استفاده از نشا می تواند به عنوان روشی کارآمد توسط بهره برداران این بخش مورد توجه قرار گیرد.
وی بیان کرد: محصولات کشاورزی که با استفاده از روش نشا کاری در قم کشت شده است، تاکنون بازخورد خوبی داشته و از نظر کمیت و کیفیت توانسته رضایت کشاورزان استان را به دست آورد.
وی افزود: پنبه از جمله محصولاتی است که بسیاری از کشاورزان قمی برای تولید آن از روش نشا کاری استفاده می کنند و توانسته اند محصولی با کیفیت را به بازار عرضه کنند.
در هر سال زراعی حدود یک هزار هکتار از مزارع کشاورزی استان به کشت پنبه که به طلای سفید معروف است اختصاص پیدا می کند که به طور میانگین از هر هکتار آن 2.5 تن محصول برداشت می شود.

** تهیه طرح جامع تغییر الگوی کشت برای نخستین بار در استان قم
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی قم نیز پیرامون این موضوع گفت: برای نخستین بار در کشور، طرح جامع تغییر الگوی کشت با لحاظ تمام شرایط جغرافیایی، اجتماعی و اقتصادی در قم تهیه و اجرا می شود.
محمد علی سلامی، افزود: در الگوی کشت جدید به دنبال استفاده از محصول های کم آب بر و مناسب شرایط اقلیمی قم هستیم تا بخش کشاورزی استان به دلیل محدود شدن منابع آبی و خشک سالی های اخیر، دچار بحران نشود.
وی بیان کرد: در این طرح، تمام مولفه های موثر در کشاورزی همچون وضعیت ومقدارآب مصرفی، میزان اراضی تحت کشت، شرایط اقلیمی منطقه، مسائل اقتصادی، رویکردهای محیط زیستی و بسیاری از موضوع های دیگر، مورد توجه قرار می گیرد.
وی ادامه داد: هدف این طرح حفظ و پویایی بخش کشاورزی قم به همراه افزایش میزان تولید محصول های زراعی و باغی و به تبع آن رشد بخش دامپروری استان است؛ لذا این طرح فرصت های شغلی بخش کشاورزی را تقویت می کند و درآمد کشاورزان را ارتقا می دهد.
سلامی گفت: استان قم برای کشت بسیاری از گیاهان دارویی نیز مناسب است که البته عموما گیاهان دارویی کم آب همچون گل محمدی وخارشتر که برای رشد به آب بسیار کمی نیاز دارند مد نظر می باشد.
وی بیان کرد: با استفاده از گیاهان کم آب بر و مقاوم با شرایط اقلیمی قم مثل شوری، نه تنها پویایی بخش کشاورزی حفظ می شود، بلکه با کشت این گیاهان واجرای سیستم های آبیاری تحت فشارمی توان ضمن مصرف آب کمتر، سطح بیشتری از زمین ها راکشت و از آلودگی ریز گردها نیز جلوگیری و علوفه مورد نیاز دامپروری استان را تامین کرد.
وی ادامه داد: استقبال کشاورزان استان از اجرای طرح جامع تغییر الگوی کشت که برای تدوین آن تلاش های زیادی انجام شده است، می تواند موجب تقویت بخش کشاورزی قم شود.

** ضرورت تغییر الگوی کشت در قم به دلیل افزایش دما
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش جهاد کشاورزی و منابع طبیعی قم نیز در رابطه با این موضوع، گفت: افزایش دمای هوای استان در سال های اخیر که همچنان هم ادامه خواهد داشت بر روی بسیاری از شاخص های مورد توجه در بخش کشاورزی تاثیر می گذارد و موجب اهمیت اجرای راهبرد تغییر الگوی کشت در قم می شود.
عباس پورمیدانی افزود: لزوم توجه به موضوع افزایش دما و تغییر اقلیم قم در برنامه ریزی های بخش کشاورزی استان، بسیار جدی است، چراکه داده های هواشناسی، تصاویر ماهواره ای و بررسی های میدانی نشان می دهد، در طول 10 سال گذشته متوسط دمای منطقه بیش از یک درجه افزایش یافته است.
وی بیان کرد: همچنین تحلیل الگوهای پیش بینی اقلیم نشان می دهد که در دهه های آینده، دمای متوسط منطقه حدود 2 درجه افزایش پیدا خواهد کرد.
وی ادامه داد: بر اساس نظر کارشناسان این حوزه، در صورت افزایش 2 درجه ای دمای هوا، بسیاری از اطلاعات و داده های کشاورزی و زراعی که در زمان های گذشته مورد استفاده قرار می گرفته است، دیگر کارایی لازم را ندارد و باید در چارچوب راهبرد تغییر الگوی کشت، بازطراحی شود.
پورمیدانی گفت: الگوی کشت و نوع رقم، تاریخ کشت، تاریخ برداشت، دوره آبیاری، زمان استفاده از سموم و نوع کود، از جمله شاخص هایی است که در اثر افزایش دمای هوا در بخش کشاورزی، نیاز به تغییر دارد.
وی بیان کرد: برای مثال بسیاری از گونه های درختی و زراعی برای رسیدن به ظرفیت تولید نیاز به یک دوره سرمایی در زمان رویش خود دارند که با افزایش دما، این نیاز گیاه تامین نمی شود و محصول مورد نظر به دست نمی آید.
وی افزود: افزایش دمای هوا و تغییر اقلیم موجب گرم شدن روزهای زمستان و کاهش میزان بارش برف و کوتاه شدن زمان ماندگاری آن در مناطق کوهستانی و دشت ها می شود که این پدیده در نهایت کاهش روان آب های بهاره و تابستانه که برای رشد گیاهان بسیار موثر است را در پی دارد.
پورمیدانی با اشاره به حساسیت اجرای راهبرد تغییر الگوی کشت در این استان، گفت: در چنین شرایطی لزوم استفاده از ارقام مقاوم به تغییرات دما برای ادامه یافتن حیات کشاورزی قم بسیار ضروری است و بهره برداران این بخش باید نسبت به موضوع افزایش دما، حساسیت لازم را داشته باشند.
در بخش کشاورزی کل زمین های قابل کشت قم برابر 105 هزار و 730 هکتار است که این رقم 46 صدم درصد کل اراضی قابل کشت کشور می باشد؛ به طور میانگین مجموع کشت سبز استان شامل 20 هزار هکتار باغ و 42 هزار هکتار زراعت شامل 17 هزار و 531 هکتار کشت جو، پنج هزار و 675 هکتار کشت گندم آبی، دو هزار و 346 هکتار کشت کلزا و بقیه سطح زیر کشت به محصولات یونجه، ذرت، پنبه و صیفی اختصاص یافته است.
میزان متوسط تولید بخش کشاورزی استان قم در سال برابر 746 هزار تن شامل 425 هزار تن محصولات زراعی و باغی، یک هزار و 208 تن آبزیان و 320 هزار تن محصولات دامی است.
بیشتر بهره برداران بخش کشاورزی قم را روستاییان استان تشکیل می دهند که طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395، قم دارای 127 روستا با جمعیت بالای 20 خانوار است؛ جمعیت ساکن مناطق روستایی این استان بیش از 55 هزار و 865 تن است که در قالب 17 هزار و 385 خانوار زندگی می کنند.

انتهای پیام/ 110