اهمیت دانایی در شخصیت انسان

به گزارش قم نیوز حجت‌الاسلام‌ احمد لقمانی درجمع طلاب جامعه‌الزهرا علیهاالسلام عنوان کرد: هر انسان دارای دو جلوه شخصیت و موقعیت است که شخصیت، جوهره تمام وجود انسان است، اما موقعیت، تصورات دیگران نسبت به ما است که این تصورات از ما جدا می‌شود، اما شخصیت انسان همیشه با انسان است.

این محقق تصریح کرد: عادات و رفتار غلط ابتدا به عنوان رهگذر وارد زندگی می‌شود، بعد میهمان و سرانجام صاحبخانه می‌شود.

وی بیان داشت: شخصیت انسان می‌تواند تغییر کند که اگر نمی‌شد، خدا انبیا را مبعوث نمی‌کرد؛ یکی از بهترین روش‌ها برای بهبود شخصیت این است که مرتب با خودمان در حال رقابت باشیم، نه با دیگران؛ در غیر این صورت تفاخر، تکاثر و تجمل پیش می‌آید.

کارشناس برنامه تلویزیونی «سمت خدا» اظهارداشت: کسانی که در زندگی اهل خردمندی هستند، نه منتظر می‌مانند که خوشبختشان کنند و نه اجازه می‌دهند کسی بدبختشان کند.

حجت‌الاسلام‌ لقمانی با اشاره به اینکه اولین سازه شخصیت انسان، خردمندی و اندیشمندی در زندگی است، گفت: انسان نباید در زندگی احساسی تصمیم بگیرد، بلکه باید خردمندانه و عاقلانه زندگی کند و تصمیم بگیرد.

وی به دعای عالیه المضامین اشاره و توصیه کرد که همواره این دعا را در قنوت و سجده‌های خود بگوییم و در ادامه گفت: ائمه وقتی با مردم گفتگو می‌کردند به اندازه عقل مردم حرف می‌زدند اما وقتی با خداوند سخن می‌گفتند، به اندازه عقل خودشان حرف می‌زدند؛ امام صادق علیه‌السلام در این دعا در پیشگاه خداوند می‌فرمایند: «اَللّهُمَّ ارْزُقْنى‏ عَقْلاً کامِلاً، وَلُبّاً راجِحاً، وَعِزّاً باقِياً،وَقَلْباً زَکياً، وَعَمَلاً کثيراً، وَاَدَباً بارِعاً، وَاجْعَلْ ذلِک کلَّهُ‏ لى‏، وَلا تَجْعَلْهُ عَلَىَّ؛ خدایا روزیم کن عقلی کامل و خردی که بچربد (بر هوای نفس) و عزتی باقی و دلی پاک و کرداری بسیار و ادبی نیکو و همه را بسود من قرار ده‏ نه به زیان من به مهرت»؛ این دعا را باید حفظ کنیم و در همه حال از خداوند درخواست کنیم.

وی با بیان اینکه بهترین پدر و مادر کسی است که اندیشمندی را به فرزند خود یاد دهد، نه هوس را، عنوان کرد: کسانی که اهل خردمندی هستند، در امور دنیا ضرر می‌کنند، اما در کار دین باعث مسرت می‌شود؛ چنانچه پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم می‌فرمایند: «العقل في أمر الدّنيا مضرّة و العقل في أمر الدّين مسرّة؛ عقل در كار دنيا مايه ضرر و در كار دين مايه سرور است».

اهمیت دانایی در شخصیت انسان

حجت‌الاسلام‌ لقمانی در ادامه با بیان اینکه عامل دوم در شخصیت انسان، دانایی است، افزود: خداوند به ما نعمت‌هایی داده اما ما قدر نمی دانیم، به فرموده پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم، «أوّلُ العلم مَعرفةُ الجَبّار و آخرُ العلم تَفویضُ الأمر الیه؛ سر آغاز علم، شناخت خداوند جبّار و سرانجام آن، واگذارى امور به او است».

وی، سومین سازه شخصیتی را هنرمندی دانست و گفت: هنرمندی کلید فهم زندگی است، زندگی هدیه خداوند به انسان است و هنر خوب زیستن، هدیه انسان به خداوند است.

این محقق تصریح کرد: امام علی علیه‌السلام در حدیثی می‌فرمایند: «قیمة کلّ امرءٍ ما یحسنه؛ قیمت هر فردی به مقدار چیزهایی که کسب شخصیت می‌کند و به مقدار چیزی است که آن را نیکو می‌شمارد». گاهی قیمت انسان به ظاهر و ثروت اوست و گاهی به پاکی دل و دیده است.

حجت‌الاسلام‌ لقمانی ادامه داد: هنر آمیزه‌ای از دانایی و زیبایی است و شخصیت انسان با هنر بندگی، هنر شاد زیستن و هنر سخنوری و غیره پیدا می‌کند.

بهترین هنر و همت، بندگی است

وی با بیان اینکه چهارمین سازه شخصیتی انسان، همت والا در زندگی است، عنوان کرد: برخی افراد اسیر چشم و هم چشمی و تجملات دنیوی هستند، پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم فرمودند: «و لاتشغل بطعام آخره الخلاء و لباس آخره البلی و دار آخرها الخراب و مال آخره المیراث و اخوان آخره الذل و وقار آخره اجفاء و عیش آخره الحسرة؛ سرگرم غذایی نباش که پایانش مدفوع است و پوشاکی که پایانش پوسیدگی و خانه ای که پایانش ویرانی و مالی که پایانش به ارث ماندن و دوستانی که پایانش جدایی و عزتی که پایانش ذلت ومتانت وهیبتی که پایانش ستم و ناسپاسی و عیشی که پایانش حسرت است».

این محقق یادآور شد: بسیاری هستند تا زنده بودند، گمان می‌کردند که با مرگ آنها، امور دنیا مختل می‌شود، اما مردند و آب از آب تکان نخورد. گورستان‌ها پر از افرادی است که روزی گمان می‌کردند که چرخ دنیا بدون آنها نمی‌چرخد، مردند و هیچ اتفاقی نیفتاد.

حجت‌الاسلام‌ لقمانی تصریح کرد: پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم درباره همت می‌فرمایند: «مَن كانَت هِمَّتُهُ ما یَدخُلُ بَطنَه كانَت قِیمَتُهُ ما یَخرُجُ مِنه»؛ بهترین هنر و همت، بندگی است.

کارشناس برنامه "سمت خدا" به یک روایت حدیث قدسی اشاره کرد و گفت: خداوند به دنیا می‌فرماید: «یا دنیا! اخدمی من خدمنی و اتعبی من خدمک؛ ای دنیا! به کسی که به من خدمت می‌کند، خدمت کن و سخت بگیر به کسی که دنبال تو می‌آید».

وی به احادیثی که دارای واژه «إِذَا أَرَادَ اللَّهُ‏ بِعَبْدٍ خَیْراً؛ هر گاه خداوند برای بنده اش خیر بخواهد» هستند اشاره کرد و افزود: یکی از اراده‌های خداوند برای انسان‌ها، راحتی در معیشت است که بر اساس روایات، نماز اول وقت و بیداری بین الطلوعین باعث افزایش رزق و روزی می‌شود، همچنین در روایات داریم: «دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان و آخرت می‌خواهی، نماز شب بخوان».

تأثیر تجربه در سازه شخصیتی انسان

حجت‌الاسلام لقمانی با بیان اینکه مفید بودن یکی دیگر از سازه شخصیتی انسان است، اظهار داشت: آیه ۱۰۳ و ۱۰۴ سوره کهف زندگی انسان را ترسیم می‌کند، خداوند در این آیه می‌فرماید: «بگو آيا شما را از زيانكارترين مردم آگاه گردانم؛ [آنان] كسانى‌اند كه كوشش‏شان در زندگى دنيا به هدر رفته و خود مى ‏پندارند كه كار خوب انجام مى‏ دهند»؛ تمام زندگی آنان امور مادی دنیا شده است و تصور می‌کنند که زرنگ هستند، گاهی ما اسیریم تا همه از دست ما راضی باشند، حال آنکه باید هم برای خود و هم برای دیگران، برکت و مفید باشد.

وی ادامه داد: تجربه، ششمین سازه شخصیتی انسان است که می‌توانیم از تجربه دیگران در جلوه‌های شخصیتی خود استفاده کنیم، زندگی‌نامه و مصاحبه‌های شخصیت‌ها و بزرگان دین را مورد مطالعه قرار دهیم و در زندگی به کار بگیریم.

کارشناس برنامه تلویزیونی «سمت خدا» به ویژگی‌های شخصیتی شهید چمران و ارادت حضرت امام (ره) به این شهید والامقام اشاره کرد و گفت: شهید چمران جمله ای زیبا دارند، ازجمله «از خدا پروا کنید تا پر، وا کنید»، همچنین حضرت امام (ره) می‌فرمودند: «عالم محضر خداست، در محضر خدا معصیت نکنید»، آیت‌الله بهاءالدینی می‌فرمودند: «عالم، عالم عقل است» که توجه به این جملات می‌تواند در سازه‌های شخصیتی انسان مؤثر باشد.

حجت‌الاسلام‌ لقمانی تصریح کرد: کسانی که تجربه دیگران را نادیده انگارند، محکوم به تکرار اشتباه هستند، گاهی یک داستان، شعر و یا کلیپ، چراغ راه انسان است.

وی یادآور شد: شعر معماری خیال‌انگیز کلمات است و اگر بخواهیم بیان شیوا داشته باشیم، باید شعر بخوانیم و در کنار آن یک روایات بخوانیم، روزی یک نکته را مورد توجه قرار دهیم.
انتهای پیام / 137