احمد ابن اسحاق فرزندی از دیار قم

به گزارش قم نیوز، شاید برای بسیاری از ما دانستن این موضوع جالب باشد که بدانیم ایرانیان از جمله اولین افرادی بودند که در زمان ولادت، حیات و امامت امامان جلیل‌القدرمان، جزو نخستین افرادی بودند که با ایشان بیعت می‌کردند و در امور شیعیان ازجمله کارآمدترین و مؤثرترین عناصر توزیع و نشر مفاهیم ارزشمند تشیع بودند.

یکی از ایرانیانی که محضر سه امام بزرگوار یعنی امام هادی، امام حسن عسکری و امام عصر عجل الله تعالی فرجه را درک کرد احمد بن اسحاق قمی از دیار بهشتی قم و از خاندان اصیل و بزرگ اشعری است.

این محدث مشهور و بزرگ قمی آنچنان شخصیت برجسته ای در اشاعه فرهنگ بی نظیر تشیع دارد که در جای جای کتب تاریخی و معتبر، به فعالیت‌های مهم و تاثیرگذار این بزرگوار اشاره شده است.

پیشینه
جد چهارم احمد، احوص بن سائل اشعری بودکه بعد از چهار سال حبس، در زندان حجاج، با شفاعت برادرش عبدالله، آزاد شد و همراه برادرش به قم هجرت کرد و در این شهر اقامت گزید و طایفه بزرگ شیعیان اشعری را بنیان نهاد.

جایگاه علمی
احمد، بعد از نمایندگی امام حسن عسکری، نمایندگی فرزند آن حضرت، امام زمان علیه السلام را در شهر قم به عهده داشت و از مورد اعتمادترین یاران امام به شمار می‌رفت و به عنوان محدثی راستگو ومعتبر میان مردم شهرت داشت. بنا به نقل «معجم رجال الحدیث» او در سلسله اسناد ۶۷ روایت قرار گرفته است و روایاتش در کتب حدیث شیعه مثل کتب اربعه و «غیبت» از مراجع مهم علمای تشیع به شمار می‌آید.

جایگاه اجتماعی
احمد نماینده منتخب ائمه اطهار در قم بود و در دفاع از حقانیت و آموزه‌های تشیع تبلیغات گسترده ای انجام می‌داد. او با استناد به احادیث و سخنان ائمه پاسخ سؤالات اعتقادی و مذهبی مراجعین را می‌داد، وجوهات شیعیان را جمع آوری می‌کرد و به امام حسن عسکری (ع) می‌رساند و دستورات امام حسن عسکری را مو به مو اجرا می‌کرد.

محرم اسرار
احمد در میان خاندان امامت از جایگاه ویژه ای برخوردار بود و به خاطر شدت علاقه ای که به امام عسکری (ع) داشت بارها و بارها راه سخت و طاقت فرسای سامرا را از قم پیش می‌گرفت و به دیدار ایشان می‌شتافت. امام نیز به احمد علاقه خاصی داشتند و در سفرهای این محدث بزرگ به سامرا او را از رازهایی آگاه می‌ساختند که کمتر کسی توفیق آگاهی نسبت به آن‌ها را می‌یافت.

یکی از مهم‌ترین اخبار و رازهای مابین امام عسکری (ع) و او، خبر ولادت حضرت مهدی (عج) بود که امام حسن عسکری (ع) احمد را توسط پیک ویژه خود از این موضوع با نامه ای مطلع کردند. متن نامه که با دست خط مبارک امام عسکری (ع) نگاشته شده بود به شرح زیر است:

«ای احمد. فرزند ما متولد شد. باید آن ‏را از دیگران پوشیده بداری زیرا ما به جز دوستان نزدیک خویش کسی را از آن آگاه نکرده‏ایم و ما دوست داشتیم که به تو خبر دهیم تا خداوند تو را به وسیله این خبر خوشحال گرداند، همان طور که ما هم خوشحال شده‏ایم»

نخستین دیدار
در زمانی که اختناق و خفقان حاکم بر فضای سامرا توسط خاندان ملعون عباسی هر لحظه بیشتر می‌شد و موضوع جانشینی فرزند امام حسن عسکری هم باعث افزایش این فشار بر خاندان نبوت بود، شیعیان درباره جانشین بعد از امام عسکری (ع) سوالاتی را از احمد می‌پرسیدند. احمد تصمیم گرفت تا برای دیدار فرزند امام و تکمیل اطلاعات و گرفتن پاسخ از امام عسکری (ع) برای سؤالات مردم به سامرا برود.

قبل از اینکه احمد لب به سخن بگشاید و در مورد جانشین سؤال کند امام عسکری (ع) فرمود:

«ای احمد ابن اسحاق! خداوند متعال از اول خلقت آدم تا امروز زمین را خالی از حجت قرار نداده است و تا قیامت هم خالی نخواهد گذاشت؛ حجتی که به واسطه او گرفتاری‏ها از اهل زمین دفع می‏کند و به سبب او باران نازل می‏شود و به میمنت وجود وی برکات نهفته در دل زمین را آشکار می‏سازد.»

احمد سؤال کرد: یابن رسول الله! حجت خدا بعد از شما کیست؟ حضرت به درون خانه رفت و لحظه‏ای بعد کودکی سه ساله را که رخسارش همچون ماه شب چهارده می‏درخشید، در آغوش گرفته، بیرون آورد و فرمود:

«ای احمد ابن اسحاق! اگر در نزد خداوند متعال و ائمه اطهار (علیه السلام) مقامی والا نداشتی، فرزندم را به تو نشان نمی‏دادم، این کودک هم نام و هم کنیه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است و همین کودک است که زمین را بعد از آنکه از ظلم پر شد پر از عدل خواهد کرد. ای احمد ابن اسحاق! فرزندم همانند خضر و ذوالقرنین است. به خدا سوگند او غیبتی خواهد داشت و در زمان غیبت غیر از شیعیان ثابت قدم و دعا کنندگان در تعجیل فرجش کسی اهل نجات نخواهد بود.

احمد از امام سؤال کرد: سرورم! آیا نشانه‏ای هست که مطمئن شوم این کودک همان قائم آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) است؟ در این هنگام کودک لب به سخن گشود، گفت: «من آخرین حجت خدا بر روی زمین ام و از دشمنان او انتقام خواهم گرفت. ای احمد وقتی حقیقت را با چشم خود دیدی، دیگر نشانه‏ای مخواه.»

احمد در نگاه امام عصر
حضرت ولی عصر (عج) به عناوین مختلف احمد را مورد عنایت قرار می‌دادند و بارها او را به عنوان فردی امین و معتمد خود معرفی می‌کردند.

ابو محمد رازی می‏گوید: «به اتفاق احمد بن ابی عبدالله برقی در محله عسکر بودیم که پیک ویژه امام زمان (عج) از طرف ایشان نزد ما آمد و بعد از اینکه چند نفر از یاران امام (عج) را نام برد، خطاب به ما گفت؟ حضرت می‏فرماید: «همه این افراد و احمد ابن اسحاق مورد اعتماد ما هستند.»

در یکی از نامه‌های امام عصر به احمد عباراتی با این مضمون به چشم می‌خوردند که حضرت فرموده بود:

«خداوند نگهدار تو باشد و تو را پاینده بدارد. نامه‌ات به همراه ضمیمه‏اش به من رسید. ای احمد ابن اسحاق خدا تو را رحمت کند. خداوند توفیقات تو را افزون گرداند.»

احمد در نگاه دانشمندان و محدثان دیگر
*شیخ طوسی (۳۸۵ - ۴۶۰ ق) می‏نویسد: احمد ابن اسحاق قمی مورد اعتماد ماست. او مقامی بزرگ دارد و از یاران نزدیک امام حسن عسکری علیه السلام است. احمد که پیشوای علمای قم بود. بارها به محضر ائمه معاصرش مشرف شد و مسائل دینی‌اش را از آن‌ها پرسید.

*ابن شهر آشوب، یکی دیگر از نظریه پردازان علم رجال است، وی می‏نویسد: احمد بن اسحاق بن عبدالله اشعری قمی از نزدیکان امام یازدهم علیه السلام بود و به افتخار دیدار حضرت صاحب الزمان علیه السلام نائل آمد.

*ابو العباس نجاشی، متوفی ۴۵۰ ق و یکی از اعلام نامدار امامیه معتقد است: احمد ابن اسحاق قمی رابط بین شیعیان قم و ائمه بود. وجوهات مردم را پیش آنان می‏برد و پاسخ مسائل شرعی را هم گرفته، به شیعیان می‏رساند او از امام جواد و حضرت هادی علیه السلام روایت دارد و یکی از یاران ویژه حضرت امام عسکری علیه السلام به شمار می‏آید.

هدیه ای از جانب قطب دو عالم
محمدبن احمدقمی در نامه ای که به حضرت ولی عصر نوشت عنوان کرد: احمد بن اسحاق قمی قصد دارد تا با من به حج بیاید و به هزار دینار نیاز دارد. اگر صلاح بدانید این مبلغ را به عنوان قرض به احمد بدهم تا بعد از مراسم حج او قرضش را بپردازد. امام عصر در جواب او نوشته بودند: این مبلغ را به عنوان هدیه به او می‏دهیم و پس از بازگشت از زیارت خانه خدا نیز مبلغ دیگری به او خواهیم داد.

رحلت
احمد از جمله معدود کسانی بود که توفیق داشت خبر رحلت و کفن خویش را از طرف امام زمان (عج) دریافت کند. شیخ ابو عمر و کشی می‏گوید: «ابو عبدالله بلخی طی نامه‏ای که به من نوشت از حسین ابن روح قمی سخن به میان آورد و از جمله در آن نامه نوشته بود که حسین ابن روح می‏گوید احمد ابن اسحاق نامه‏ای به امام زمان (عج) نوشت و اجازه خواست که به حج برود.

حضرت نیز به وی اجازه داد و پارچه‏ای هم برایش فرستاد. احمد وقتی پارچه را دید گفت: امام علیه خبر مرگ مرا داده است و هنگام بازگشت از سفر حج در حلود سر پل ذهاب در گذشت، و به این ترتیب احمد بن اسحاق در حدود سال‏های (۲۶۰- تا ۲۶۳) در استان کرمانشاه دیده از جهان فرو بست و مقبره‏اش امروزه در کنار شهر زیارتگاه شیفتگان اهل بیت علیه السلام شده است.

انتهای پیام/130